Sırıadaǵy soǵystyń postkeńestik elderge áseri qandaı?

/uploads/thumbnail/20170708200657474_small.jpg

Sırıadaǵy soǵysqa Reseıdiń yqpaly týraly saıasattanýshylar túrli pikirde. Tipti batystyq basylymdar Kreml Aq úıdiń aldyn ala boljap qoıǵan snerarııi boıynsha qadam jasap otyr dese, Taıaý shyǵystaǵy saıası pikir ıeleri anyǵynda AQSH pen Reseı aýyz jalasyp alǵan. Olar álemge bir-birimen alysqan, qyrǵı qabaq el sekildi kóningisi keledi, anyǵynda olaı emes degen syńaıdaǵy kózqarasty ustanady. Qalaı bolǵanda da bir eldiń ishinen shyqqan búlik  alpaýyt elder úshin óte tıimdi. Sondyqtan, soǵys sheshýshi ǵana sát bolǵanymen, saıasatta búlik shyǵarýǵa óte kóp ýaqyt jumsalady. Sırıaǵa qatysty saıası salqyndyqtyń bizdiń elge áseri joq emes. Ol tipti TMD elderiniń barlyǵyna qatysty. Sondyqtan, Aqmola oblysyna qarasty Býrabaı kentinde Joǵary Eýrazıalyq ekonomıkalyq keńes  otyrysy ótti. Resmı kezdesýdi resmılendirip, kóshbasshylar «damýdyń jańa perspektıvalaryn belgiledi», « odaqtyń úshinshi eldermen jáne halyqaralyq uıymdarmen ózara is-qımyl tártibin talqylady», «ekonomıkalyq damýdyń alǵy sharttaryn qarastyrdy» degen túrli sózdermen kómkerip otyrstyń negizgi máni men mátinin aqparattardyń astyna kómip tastaýǵa bolady. Alaıda, memleket ekonomıkadan ǵana turmaıdy. Biraq halyqqa kezdesýlerdiń saıası astaryna qaraǵanda ekonomıkalyq mańyzdylyǵy týraly aqpar taratýǵa BAQ ábden mashyqtanyp alǵan.

Bul kezdesýde Pýtın basqa esikten kirdi. Nege? Pýtınniń basqa esikten enýine buqara onsha nazar aýdara qoımady, barlyq nazar selfı jasaı almaı qalǵan Baýyrjan Ótemuratovqa aýyp ketti. Shamasy Pýtın álemdegi oryn alyp otyrǵan jaǵdaıǵa  baılanysty TMD elderiniń kóshbasshylarymen júzbe-júz kezikkendi qup kórse kerek. Batys ta Reseıdiń jalǵyz emes ekenin, shyndap kirisse tarap ketken Keńestiń quramyndaǵy elder jınala qalyp judyryq bola alatynyn baıqaǵan shyǵar. Bálkim Reseı osyny baıqatqysy kelgen de bolar. Aldaǵy aptada «Qamshy» portaly bul kezdesýge qatysty batys basylymdarynyń saıası saraptamasyn nazarlaryyńyzǵa usynatyn bolady. Sonymen qatar, prezıdentter qurǵan májiliste Belorýssıanyń sý jańa hám eski prezıdenti  A.Lýkashenkonyń Qyrǵyzstanǵa qatysty aıtqan pikiri de nazar aýdartarlyq eken. Ol: «Qyrǵyzstan Prezıdentin eshkim de synamasyn, ol yńǵaıly ustanymdy ıelik etti. Bul rette Qyrǵyz Respýblıkasy úshin ilgerileýshilik aıqyn bolady. Olar óz elderinde bar et ónimderin jáne basqa da taýarlaryn bizdiń ortaq naryǵymyzǵa jetkize alady. Jańa jylǵa deıin bul máseleler ilgeriletiletindigine senim artamyn. Qyrǵyzstan EAEO-ǵa qosylǵanyna ókinbeıtin bolady», - depti saılaýdan keıingi saparynda  A.Lýkashenko. Bul neni bildiriedi? Saıası búliktiń shyrpysyn tastaı salsań, tez-aq  tutana ketetin Qyrǵyzstannyń  qazrigi kezde TMD úshin tynyshtyǵy kerek. Áıtpegende Sırıa jáne Reseı hám Qyrǵyzstan degen jańa oıyn paıda bolýy múmkin. Al, post keńestik elder bul oıynǵa daıyn emes. Qalaı bolǵanda da Reseı daǵdarys kezeńindegi  aýyrtpalyqtan arylsa ǵana májilis quryp otyrǵan kósbashshylardyń baıtaǵyndaǵy  mekenge kún kúlimdeıtini osy otyrsta málim bolyp qaldy.Otyrys aldymen  EAEO aıasynda ótti de, keıin aqparat taratýda TMD memleketteriniń kóshbasshylarynyń kezdesýi degen sıpatqa qaraı ózgerip bara jatty. Demek, TMD-nyń  aldaǵy ýaqyttaǵy  ataýy da jańa sıpatqa ıe bolatynyna áleýmet daıyndala berse bolatyn sekildi.

Aınur Tóleý

Pikir qaldyrý

Qatysty Maqalalar