جۇمىسقا دا، وتباسىنا دا، بالا تاربيەسىنە دە ۇلگەرىپ، بارىنە ۋاقىت تابا بىلەتىن قايسار كەلىنشەك، ورتاڭىزعا سىيلى تۇلعا بولعىڭىز كەلە مە؟ ەندەشە ءدال سونداي جاننىڭ كەڭەسىنە قۇلاق ءتۇرىڭىز. تانىمال تەلەجۇرگىزۋشى، اياۋلى جار، اسىل انا، ق ر ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى گۇلميرا دايرابايمەن تۋعان كۇنى قارساڭىندا اڭگىمەلەسۋدىڭ ءساتى تۇسكەن ەدى. سىر-سۇحباتتى ءسىز دە وقىپ، وي ءتۇيىڭىز.

— گۇلميرا حانىم، تۋعان كۇنىڭىز قۇتتى بولسىن! سوعان قاراماستان بىزبەن اڭگىمەلەسۋگە كەلىسكەنىڭىزگە راقمەت. «ءقازىر ساباققا كىرىپ كەتەمىن» دەدىڭىز. جاستاردى تەلەجۋرناليستيكانىڭ قىر-سىرىنا ۇيرەتىپ ءجۇر ەكەنسىز. اڭگىمەنى وسى مەكتەبىڭىزدەن باستاساق. كوبىنە كىمدەر كەلىپ ءتالىم الادى، ەرەكشەلىگى نەدە؟

— نەگىزى بۇل جوبا 4-5 جىل بۇرىن تەوريا جۇزىندە باستالعان بولاتىن. ءبىراق ۋاقىتتىڭ تىعىزدىعىنا، گرافيكتىڭ بوس بولماۋىنا بايلانىستى پراكتيكاعا بيىل عانا ەندى. بيىلعى جىلى قاڭتار ايىنان باستاپ وسىنى ەندى ءبىر رەت بەرىپ كورەيىن دەپ قولعا الدىم. مىنەكي، 9-ماۋسىمعا جالعاسىپ جاتىر. ياعني، وعان سۇرانىس بار دەگەن ءسوز. ول سەمينار ءبىر كۇندىك، ەكى كۇندىك ەمەس، ءبىر ايلىق. اي سايىن جاڭا توپ كەلەدى. ولاردىڭ ىشىندە، تىپتەن شەتەلدەن كەلىپ وقىعان ستۋدەنتتەر بولدى. مىسالى، تۇركيادان، سوسىن انگليادا وقىپ جۇرگەن قازاق قىزى كەلدى. ول شەتەلدە وقىپ جۇرسە دە، «مەنىڭ سول جاقتا الىپ جاتقان وقۋىما ءسىزدىڭ ءدارىسىڭىز كومەكتەسەدى، وسىنى ءوتۋىم كەرەك» دەپ اكەسىنەن رۇقسات سۇراپ، ءبىر ايلىق ەڭبەك دەمالىسىن الىپ، مەنىڭ ساباعىما قاتىستى. مەن بۇنى نە ءۇشىن ايتىپ وتىرمىن؟ بىزدە كوبىنە قولجەتىمدى نارسەنىڭ ءوزىن ارماندايدى دا، قويا سالادى. ال نەگىزى مۇمكىن ەمەس نارسە جوق. ادام دەگەن ۇمتىلىس جاساسا، قولىنان كەلەدى. وسى ءبىر ساباق بەرىپ كورەيىن دەپ باستاعان دۇنيەم، مىنە 9-ماۋسىمعا سوزىلىپ جاتىر. بۇل ءوزىم ءۇشىن ۇلكەن ءبىر ءوسۋ دارەجەسى دەپ قابىلدايمىن. سەبەبى مەن دە جاستاردان ۇيرەنەمىن، كوپ نارسەگە باسقاشا كوزقاراسپەن قارايمىن. قازىرگى جاستار وتە تالانتتى. بۇگىنگى زامانعا ساي العىرلىقتى، وي-ورىستەرىن بايقاعان كەزدە ىشتەي ءوزىڭ ءبىر تولىساسىڭ. بارلىق ادام تالانتتى بولىپ تۋىلادى. ءبىراق ول تالانتتى دەر شاعىندا، كەرەك ۋاقىتىندا پايدالانا ءبىلۋ كەرەك. مىسالى، ءبىر توپ كەلەسى توپقا ۇقسامايدى. مەنىڭ ءدارىس بەرىپ جاتقان مەكتەبىمدە اي سايىن كەلەتىن وقۋشىلاردىڭ سانى ەلۋدەن تومەن بولعان ەمەس. بارلىعىمىز توپىرلاپ وقيمىز. بارلىعىنىڭ اتىن جاتقا بىلەمىن. ءبىر-بىرىمىزدىڭ تۋعان كۇندەردە، مەرەكەلەردە قۇتتىقتاپ، تويلايمىز. ءقازىر مەنىڭ وسى توعىز ماۋسىمدا 450 ستۋدەنتىم بولىپتى.

— ولاردىڭ اراسىندا وسى سالا بويىنشا قىزمەتكە تۇرىپ جاتقاندار كوپ پە؟

— ءيا، ءقازىر ايتا كەتەتىنىم، ءبىر قىزىمىز «حابار24» ارناسىنا ورنالاستى، بىرەۋى ءقازىر «حاباردا» جۇرگىزۋشى. ەندى ءبىرى «قازاقستان-قوستاناي» ارناسىنىڭ جۇرگىزۋشىسى اتاندى. كەشە عانا تاعى ءبىر وقۋشىم «نتك» تەلەارناسىنا بەكىتىلدى. قايرات ايداش دەگەن وقۋشىم «قازاقستان» ۇلتتىق ارناسىندا جاڭالىقتاردى جۇرگىزىپ ءجۇر. ماقتانعانىم ەمەس، شۇكىر، ءبىرازى جاقسى ناتيجەمەن قۋانتىپ جاتىر.

—ەرەكشە، ماقتان تۇتاتىن شاكىرتتەرىڭىز بار ما؟

— ءيا، بۇرىن مەكتەپسىز تاربيەلەگەن شاكىرتتەرىم – جانسەرىك بەيسەيەۆ، يرينا تەن، رۋسلان بولەباي بولدى، ءلاززات تانىسباي. بىلاي قاراپ تۇرساڭ، مەنەن دە اسىپ كەتكەن شاكىرتتەرىم بار. ءوزىنىڭ ۇستازىنان اسىپ كەتۋ دەگەن – ءبىرىنشى مەنىڭ جەڭىسىم. مەن ونىمەن ماقتانامىن. شاكىرتىنىڭ جەڭىسىن كورگەن ادام ول – ناعىز ۇستاز بولىپ اتالادى. سول سەبەپتى مەن بۇگىندە دايىنداعان ستۋدەنتتەرىم ءۇشىن وتە قۋانىشتىمىن. كۋرستىڭ سەگىزىنشى ماۋسىمىندا سونداي سابىرلى،بايسالدى ءبىر جىگىت وقىدى. ءوزىنىڭ تۇراقتى جۇمىسى بار، جاقسى تابىسى بار، ءبىراق تەلەارناعا، مەديا سالاسىنا قاتىسى جوق. سول كەتەرىندە «مەن بۇل جەرگە تەلەجۇلدىز بولۋ ءۇشىن، جۋرناليست بولۋ ءۇشىن كەلگەن جوقپىن، ءوزىمدى-وزىم اشۋ ءۇشىن كەلدىم. ءقازىر مەن باستىعىما ءوز ويىمدى ايتا الامىن. پىكىرىمدى كەز كەلگەن ادامعا جەتكىزە الامىن. پرەزەنتاسيا جاساپ، دوكلادىمدى وقىپ، بايانداما جاساي الامىن. ءبۇنىڭ ءبارى ءسىز ۇيرەتكەن ءدارىستىڭ ارقاسىندا. ءسىز سوعان ۇلكەن ۇلەس قوستىڭىز!» دەپ ايتىپ كەتتى. ياعني، كەز كەلگەن ساباق، كەز كەلگەن كۋرس، كەز كەلگەن ماستەر كلاسس ول ادامنىڭ ومىرىنە ءبارى ءبىر ءوز سەپتىگىن تيگىزەدى. ءبىر توبىمدا ايگەرىم دەگەن كوپ بالالى انا بولدى. ول ماعان ينستاگرام پاراقشاسىنا جەكەگە جازىپ جىبەرىپتى، «مەنىڭ جاسىم 44-تە، كوپ بالالى انامىن، اتا-ەنەممەن تۇرامىن، بالالىق كەزىمدە جۋرناليست بولسام، تەلەارنادا ىستەسەم دەگەن ارمانىم بار ەدى. ءبىراق اۋىلعا كۇيەۋگە شىقتىم، بالالى بولدىم، ەكىنشى، ءۇشىنشى دەپ، ءسويتىپ بەس بالالى بولدىم. ودان اتا-ەنەمدى قيمادىم. ءسويتىپ، ءومىرىمنىڭ ءبارى ءوتىپ كەتكەن سياقتى بولدى. ءقازىر ماعان كەش پە؟» دەپ سۇرادى. «جوق، كەش ەمەس». ءقازىر سول كىسى تەلەارنادا جۇمىس ىستەيدى. كوردىڭىز بە؟ «ءومىرىم كۇردەلى وزگەردى، ءومىرىم الاڭسىز وزگەردى. ەنەم مەنى جۇمىستان كەلگەندە كۇتىپ وتىرادى. باقىتتى عۇمىر سىيلادىڭىز» دەپ، سونداي ءبىر ءوزىنىڭ جىلى سوزدەرىن ايتتى. ادام «مەن 44-كە كەلدىم، ءومىر ءبىتتى» دەۋى دۇرىس ەمەس. كەرىسىنشە، بۇكىل ەۋروپا، امەريكا جۇرگىزۋشىلەردى تەك  قىرىق جاستان باستاپ قانا الادى. سول كەزدەن باستاپ قانا ەفيرگە شىعۋعا قۇقىڭ بار. وعان دەيىن سەن ءالى ءومىردىڭ تاجىريبەسىنەن ءوتۋىڭ كەرەك، ءبىلىمنىڭ تاجىريبەسىنەن ءوتۋىڭ كەرەك. كادىمگىدەي قاجەتتى قور جيناۋ كەرەك ادام. بىزدەگى باعدارلامالاردى قاراساڭىز، شيكى، اۋديتورياعا جەتپەي جاتادى. ويتكەنى ونى جۇرگىزىپ وتىرعان جاس قىز مىناۋ قيىن ءومىردى سۇرگەن جوق. ول دۇنيەگە بالا اكەلگەن جوق، ونى ومىراۋ سۇتىمەن باعىپ كورگەن جوق. باعدارلاماعا شاقىرىپ الىپ، «ءسىز نەگە ەنەڭىزبەن تۇرمايسىز؟» دەگەن سياقتى سۇراقتى قويادى. سەبەبى ول ونى ءالى وتكەن جوق قوي. ومىرلىك مەكتەپتى كادىمگى ۋنيۆەرسيتەتتى بىتىرگەننەن دە ەڭ كەرەمەت مەكتەپ دەپ ەسەپتەيمىن. قازىرگى توبىمدا وقىپ جاتقان ارمان دەگەن جىگىت بار. جاسى 40-تا. 6 بالانىڭ اكەسى. كەشە عانا باسپانالى بولدى. «ءۇي ساتىپ الدىم، ءۇيىم بار، بالالارىم بار، جاسىم 40-قا كەلدى، ەندى ءوز ارمانىما دا ۋاقىت بولسىن دەدىم. كەشىگىپ كەلگەن جوقپىن با؟ مەندە مۇمكىندىك بار ما؟» دەپ ول دا وسى سۇراقتى قويدى. ءبىراق قاراسام، بويىندا ونەر تۇنىپ تۇر، ءتۇرى كەرەمەت، انا جىگىتكە قاراپ التى بالاسى بار دەپ ايتپايسىز. بالا-شاعاسىمەن وسى كۇنگە دەيىن ءۇيسىز تۇردى. ءبىراق بۇگىندە وعان قول جەتكىزدى. كەشەگى وتكەن فوتوسەسسيا مەن ينتەرۆيۋ پراكتيكالىق ساباعىمىزدا مەنىڭ بايقاعانىم، كامەرادا ءوزىن وتە ەركىن ۇستايدى. قوڭىر داۋىسى، وقىعان كىتابى، بەرەر اقپاراتى بار. ونداي جۇرگىزۋشىلەر ءبىزدىڭ تەلەارنالاردا بولۋى كەرەك. بىزدە اقساق، رەيتىنگىسى جوق، تەك جىلتىراق باعدارلامالار وتە كوپ. ونىڭ عۇمىرى دا قىسقا. ول جىل-جىلت ەتىپ شىعادى دا، جابىلا قالادى. ەشكىمنىڭ ەسىندە قالمايدى.

—ەسىڭىزدە قالعان ەڭ قىمبات سىيلىق قانداي؟

— ءوزىم «ەڭبەك — ءبارىن جەڭبەك» دەگەندى ءجيى ايتامىن. اكە-شەشەمىز ەڭبەكقور بولۋعا باۋلىپ ءوسىردى. ەڭبەگىڭدى ادال جانە تازا، ۇلكەن ابىرويمەن جاساساڭ، شىنىندا دا، تىنىش ۇيقتايسىڭ. تەك وزىڭە سەنەسىڭ! ەگەر سەن ءوز جۇمىسىڭدى 100 پايىز دۇرىس جاساساڭ، سەنىڭ ورنىڭدى ەشكىم تارتىپ الا المايدى. مەنىڭ ۇستانىمىم سولاي. تاماق ىستەسەڭ دە، باۋىرساق پىسىرسەڭ دە، ءوزىڭنىڭ قىزمەتىڭ بولسا دا ادال جاسا. مەنىڭ ەڭ ۇلكەن العان سىيلىعىم – اقوردادا ەلباسىنىڭ ماعان تاپسىرعان «ق ر ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى» اتاعى. ونى كوپ بىزدە جۋرناليستەر بىلمەۋى مۇمكىن. بىزدە ساحناعا كەشە عانا كەلىپ، ءبىر انمەن تانىمال بولىپ، وسى اتاقتى الىپ جاتقاندار بار. ءبىراق ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى جارلىعىمەن وسى جۋرناليستەر اراسىنان مەنى ەلەپ تابىستادى. 2012 جىلدىڭ 10 جەلتوقسانى ءالى كۇنگە ەسىمدە. ارينە، بۇل – مەنىڭ ەڭبەگىمە بەرىلگەن، مەنىڭ اتا-اناما بەرىلگەن باعا. سول كەزدە اكەمنىڭ كوز جاسىن كورىپ: «پاپا، نەگە جىلاپ جاتىرسىز؟ قۋانبايسىز با؟» دەپ ايتقانىمدا، «ءوز ۋاقىتىندا العانىڭا قۋانىپ تۇرمىن» دەگەنى بار. ياعني، كەز كەلگەن دۇنيەنى ءوز ۋاقىتىندا العان دۇرىس. مىسالى، مەنىمەن بىرگە جەتپىسكە كەلگەن اقۇشتاپ باقتىگەرەيەۆا سول قۇرمەتتى اتاقتى الدى. سوندا قاسىندا 39 جاستاعى مەن سۋرەتكە ءتۇسىپ جاتقاندا ارتقى جاققا قاراي تىعىلۋعا تىرىستىم. بىزدە ءقازىر كوبى العا تۇرىپ، ەلباسىمەن بىرگە سۋرەتكە تۇسۋگە ۇمتىلادى عوي. ال مىنا كىسىنىڭ جاسى ۇلكەن-اۋ، ماعان قاراعاندا ەلۋ جىلداي تاجىريبەسى بار-اۋ دەگەن وي كەيدە ۇمىتىلىپ كەتەدى. سونداي مايتالمان ءبىزدىڭ مىقتىلارىمىز، الدا كەلە جاتقان ءبىزدىڭ قالامگەرلەرىمىز تۇرعان كەزدە، العا شىعىپ، سۋرەتكە تۇسكەنىم  بۇل – دورەكىلىك، مەنىڭ اكە-شەشەمنىڭ ماعان بەرە الماعان تاربيەسى بوپ كورىنەدى. ونداي كورىنىستى مەن كورسەتپەۋىم كەرەك. ءقازىر كوپشىلىگى ينستاگرامعا سالىپ، بارىنە جاريالاپ جاتادى. ارينە، ەلباسىنىڭ قولىنان العاننان كەيىن ماقتانادى عوي. ءبىراق مەن جاريالامايمىن. ول مەنىڭ ەڭبەگىمنىڭ جەمىسى. ءومىر بويى مەنىمەن قالاتىن ستاتۋس. مۇنى ەلىمىزدىڭ ءبىرىنشى ادامى ماعان ۇسىندى، ياعني، مەن وعان لايىقتىمىن. 1994 جىلى «حالىق ءارتىسى» اتاعى الىنىپ، سونىڭ ورنىنا «ق ر ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى» اتاعى ەنگىزىلدى. دەمەك بۇل – قازىرگى تاڭداعى «حالىق ءارتىسى» دارەجەسىمەن تەڭدەس اتاق. مەن ءوزىمنىڭ ۇلكەن باعامدى الدىم. ريزامىن.

— ءوز سالاڭىزدا جەتىستىككە جەتۋىڭىز، بيىككە كوتەرىلۋىڭىز اكەڭىزدىڭ ارقاسىندا دەگەن ءتارىزدى قاڭقۋ سوزدەر ەستىپ قالمايسىز با؟

— ونداي بولعان جوق. ارينە، اكەم قىزىلوردا وبلىسىندا ۇلكەن دارەجەلى قىزمەتتە ىستەدى. ءبىراق مەن وقۋعا التىن مەدالمەن كەلىپ، ءوزىم ءتۇسىپ، ءبىر ايدان كەيىن جۇمىس تاۋىپ الدىم. اكەم – قىزىلوردادا، مەن – الماتىدا. جۇمىستى تاپقاندا مەن ەمەس، مەنى تاۋىپ الدى. كوشەدە جاي كەلە جاتقان جەرىمنەن توقتاتىپ، ءسىزدى وسىلاي-وسىلاي شاقىرايىق دەدى. باياعىدا رەجيسسەرلەر تالانتتاردى كوشەدەن ىزدەيتىن.

مەنىڭ اكەمنىڭ جازۋشىلىق قابىلەتى وتە زور. قىرىق ءتورت كىتاپتىڭ اۆتورى. كوپتەگەن ۇلكەن باسىلىمداردىڭ باسى-قاسىندا جۇرگەن قالامگەرلەردىڭ ءبىرى، جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى، «قۇرمەت» وردەنىنىڭ يەگەرى. سول سەبەپتەن، قاننان بەرىلەتىن دۇنيە ەشقايدا كەتپەيدى دەپ ويلايمىن. مەن مىسالى، جۋرناليستيكا ماماندىعىن بىتىرگەن جوقپىن. حالىقارالىق بولىمدە، تاريح فاكۋلتەتىندە ءبىلىم الدىم. قازاقتا اۋدارىمى جوق «تەكتىلىك» دەگەن ۇعىم بار. بۇگىنگى جەتىستىگىم ءۇشىن اتا-اناما ريزامىن. ويىنشىقتىڭ ورنىنا كىتاپپەن ويناپ، سونى وقىپ، وعان تالاسىپ، تۇنگە دەيىن وقىپ تاستاۋعا تىرىسىپ، سونداي اتموسفەرادا وسكەننەن كەيىن مۇمكىن جۋرناليستيكاعا جاقىن بولعان شىعارمىن. ورىسشا وقىسام دا، ءبىر ورىسشا باعدارلاما جۇرگىزىپ كورمەپپىن. ءالى كۇنگە دەيىن قازاق باعدارلامالارىن جۇرگىزەمىن. 1991 جىلى شەرحان مۇرتازانىڭ شاكىرتى بولدىم. شەر اعا ءالى كۇنگە دەيىن «قازاقستان» ۇلتتىق ارناسىنىڭ قارا شاڭىراعىنا كەلىپ جاتسا، «مەنىڭ گۇلميراشىم قايدا؟» دەپ ىزدەيدى. ول كىسىنىڭ ىزدەپ كەلگەنىنىڭ ءوزى مەن ءۇشىن ۇلكەن ءبىر باعا دەپ ەسەپتەيمىن.

— ەلگە اكتريسالىق قىرىڭىزبەن دە تانىلىپ قالدىڭىز. كينوعا شاقىرتۋلار ءجيى تۇسە مە؟ قانشا كينوعا ءتۇستىڭىز؟

— نەگىزى ۇسىنىستار وتە كوپ. تەلەسەريالدارعا دا، كوركەم فيلمدەرگە دە ءتۇسىپ جاتىرمىن.  ەرمەك تۇرسىنوۆ، تالعات تەمەنوۆ، اسقار ۇزابايەۆ سىندى مىقتى رەجيسسەرلەرمەن جۇمىس ىستەدىم. جالپى ەڭ ءبىرىنشى رەجيسسەرىم – اسقار ۇزابايەۆ. ول بۇگىنگى  رەجيسسەرلاردىڭ ىشىندەگى تالابى زور، كوزى وتكىر، ءوز ءىسىن بىلەتىن، شەبەر مامان دەپ بىلەمىن. العاش كومەديالىق جانرداعى «ۆۋزەرى» سەريالىندا باستى كەيىپكەردىڭ اناسى، اكىمنىڭ ايەلىن وينادىم. ودان كەيىن ەرمەك تۇرسىنوۆتىڭ كينوسىنا ءتۇستىم. سوسىن تالعات تەمەنوۆتىڭ تۋىندىسىنا قاتىستىم.  ودان سوڭ قىرعىز رەجيسسەرىنىڭ «جەدەل جاردەم» اتتى سەريالىنا ءتۇستىم. ول كىسى مەنىڭ قانداي قىزمەت ىستەيتىنىمدى، كىم ەكەنىمدى بىلگەن جوق. ەگەر رەجيسسەر مىقتى بولسا، مەن ويلايمىن، كوپ نارسەنى وزگەرتە الادى. مەن بايقاۋعا ەكىنشى رولگە كەلىپ تۇرىپ، باستى رولگە ءوتىپ كەتتىم. ءبىراق مەن ونى سۇراعان جوقپىن. بايقاۋدان كەيىن ءسىز لايىقتىسىز دەدى. سوندا مەن «نەسىمەن مەن سىزگە لايىقتىمىن؟ مەنىڭ ۋاقىتىم جوق، ۋاقىتىم تىعىز. ۇنەمى ءتۇسىرىلىم الاڭىندا بولا المايمىن، ءۇش ايدا مەن ءسىزدىڭ جۇمىسىڭىزعا كەدەرگى كەلتىرەمىن» دەگەنىمدە ول كىسى: «سونشاما ءسىزدىڭ جۇمىسىڭىز قانداي جۇمىس، ۋاقىتىڭىز بولمايتىنداي؟» دەپ سۇرادى. «مەن تەلەارنادا، وسىنداي-وسىنداي جۇمىسىم بار، جۇرگىزۋشىلىگىم بار، «تاڭشولپاننىڭ» ديەركتورىمىن» دەگەن كەزدە «مۇنىڭ ءبارىن ءوزىمىز شەشەمىز، باستىسى ءسىز كەلىسەسىز بە؟» دەدى. سول كەزدە مەن وزىمە بەرگەن باعا ەسەبىندە مۇنى قابىلدادىم. سول ايبەك ەسىمدى رەجيسسەرگە وتە ريزامىن. تەگى مەنىكىنە وتە ۇقساس، دايىربەكوۆ. جاساعان كينوتۋىندىلارى وتە مىقتى. جانە مىناۋ سوڭعى  2015 جىلى ۇلكەن ءبىر رەزونانسقا اينالعان، جاقسى تەلەسەريالداردىڭ ءبىرى، ەكشن جانرىندا تۇسىرىلگەن تۋىندى – «ارنايى وكىلدەر» سەريالىندا وينادىم. ول ومىردەن الىنعان حيكاياعا نەگىزدەلگەن، 8 بولىمنەن تۇرادى. تاۋەلسىزدىككە ارنالعان تەلەسەريال. تەلەسەريالدى كوبىنە ايەل قاۋىمى كورەدى عوي. ال بۇنىڭ اۋديتورياسى – تەك ەر ازاماتتار. ارينە، ەر ازامات تەلەديدار كورگەندە ونىڭ قاسىندا جانۇياسى بولادى. ول كورەرمەنىن تاربيەلەيتىن، پاتريوتتىق سەزىمىن وياتاتىن جاقسى ءبىر تۋىندى بولدى دەپ ەسەپتەيمىن. وندا مەن باستى كەيىپكەردىڭ ايەلىن سومدادىم. سول تەلەحيكايادان كەيىن «قازاقستان» ۇتا بەينەقور ءبولىمىنىڭ باسشىسى مولدابەك اعامىز ەرىنبەي مەنىڭ كابينەتىمە كەلىپ، «تەلەفونمەن ايتا سالۋىما دا بولاتىن ەدى، گۇلميرا، ءبىراق مىنا كينونى كورىپ، سىزگە ريزا بولعاندىعىم سونشالاقتى، كابينەتىڭىزگە كەلىپ ريزاشىلىعىمدى ايتقىم كەلدى» دەدى. جاساعان جۇمىسىڭنىڭ وسىنداي ناتيجەسىن كورگەندە، ارينە، بويىڭدى قۋانىش بيلەيدى. ونىڭ  اقشاسى ەمەس، وسى ءتارىزدى جىلى سوزدەر ماڭىزدى شىعار دەپ ويلايمىن.

— ءبىر اڭگىمەڭىزدە، «بالالارىما قاتالمىن» دەپسىز.تەليەۆيزيا سالاسىندا بەلگىلى ءبىر گرافيك جوق ەكەنى انىق. ءتۇسىرىلىم ۋاقىتى كۇن-تۇنگە قارامايدى. وسىنداي تىعىز جۇمىس كەستەسىنەن وتباسىڭىزعا، بالا-شاعاڭىزعا ۋاقىتتى قالاي تاباسىز ؟ قالاي ۇنەمدەيسىز؟

— ۋاقىتتى تابا المايتىن ادام ول تۇك ىستەمەيتىن ادام دەپ ەسەپتەيمىن. ۋاقىتتى تابۋ كەرەك بارلىعىنا. تاماق ىستەۋگە دە، ىدىس جۋۋعا دا، كينوعا بارۋعا دا. ءقازىر مەن وتباسىمىزبەن سەنبى كۇنى قانداي كينوعا باراتىنىمىزدى بىلەمىن. بارلىعىن وتباسىمىزبەن اقىلداسامىز. بىزدە كادىمگى ءداستۇر، ءبىرىنشى اتا-انامىزدىڭ ۇيىنە بارىپ، تاماعىمىزدى ءىشىپ، سولاردىڭ اماندىعىن ءبىلىپ قايتامىز. سوسىن تۇستەن كەيىن ءوزىمىزدىڭ «كوڭىل-كوتەرۋ» باعدارلامامىز باستالادى. جەكسەنبى كۇنى باراتىن جيىن-تويلارىمىز بار دەگەندەي. ونىڭ بارلىعىن جوسپارلايمىز. ءقازىر ۋاتساپ جەلىسى دەگەن جاقسى بولدى. ونىڭ ىشىندە اتا-انالاردىڭ چاتى، مۇعالىمدەردىڭ چاتى، ونى قويا بەرىپ ۇجىمداستاردىڭ، تۋىسقانداردىڭ چاتى بار. بارلىعىمىز  بايلانىستامىز. بۇل جەردە قازىرگى تەحنولوگيانىڭ دامىعان زامانى دا بارىنە ۇلگەرۋگە ءوزىنىڭ ۇلەسىن تيگىزىپ جاتىر دەپ ويلايمىن. سول سەبەپتى مەن بارلىعىنا ۇلگەرەمىن.

— كوبىندە جۇمىستا، جۇمىس بابىمەن شەتەلدە ءجيى جۇرەسىز. جارىڭىزدىڭ بۇعان كوزقاراسى قانداي؟ ول كىسى تاراپىنان قىزعانىش بولماي ما؟

— بىلمەيمىن، بولاتىن شىعار (كۇلىپ). ونداي سۇراق قويۋعا ءوزىم جول بەرمەيتىن شىعارمىن. سەبەبى ادامنىڭ ءجۇرىس-تۇرىسىنا بايلانىستى عوي ءبارى. نەگە ونداي ماسەلە تۋىندايدى؟ تۇرمىسقا شىعاردىڭ الدىندا ءبارىن ايتقانمىن. «سەگىز كۇن ۇيگە قونباۋىم مۇمكىن، تاماقتى ۋاقىتىندا جاساپ ۇلگەرمەۋىم مۇمكىن. سونىڭ بارلىعىنا كوزقاراسىڭ قالاي؟» دەگەن كەزدە، «وندا تۇرعان ەشنارسە جوق، بارلىعىن بىرگە شەشەمىز» دەدى. سوندىقتان ونداي ارتىق ماسەلە ورتادا تۋىندامايدى. قايتا ءبىر-بىرىمىزدى قولداۋعا تىرىسامىز. ول كىسىمەن كەزدەسكەنىمنىڭ ءوزى قىزىق بولعان. ءبىر-اق رەت كەزدەسىپ، ەكىنشىسىندە ءسوز ايتقان. ۇشىنشىسىندە كەلىسىمىمدى بەرگەنمىن، سونىمەن بولدى. ۋاقىت تا جوق  كەزدەسۋگە.

— سىزدە قورقىنىش بولعان جوق پا، بىردەن كەلىسىم بەرىپ، تۇرمىس قۇرۋعا؟ 

— م-م، نەگىزى… كوپ تەكسەرە بەرسەڭ، كوپ نارسە شىعا بەرەدى (كۇلىپ). كوپ نارسەنى بىلمەي شىققان جاقسى. ۇزاق جۇرسە، كوڭىلى قالىپ قويادى. سەبەبى ادام اقىلدى بولسا، بارلىعىن تۇزەپ الادى. ول دا ءبىر ادامنىڭ بالاسى. ەشقانداي قيىندىق جوق دەپ ويلايمىن. ءبارى ادامعا بايلانىستى.

— اتاق-دارەجەڭىزدى، داڭقىڭىزدى پايدالانعان كەزىڭىز بولدى ما؟

— جوق، مەن نەگىزى وتە كىشىپەيىلمىن. كەرىسىنشە، پايدالانسام، مەن باياعىدا ءمينيستردىڭ ورىنباسارى نە ءمينيستردىڭ ءوزى بولىپ وتىراتىن ەدىم. وعان مەنىڭ ءبىلىمىم دە، تاجىريبەم دە، ءتىلىم دە جەتەدى. مەنەدجەرلىك قابىلەتىم دە بار. ءبىراق مەن ونى پايدالانباعان ەكەنمىن. وسى قاراشاڭىراعىمدى، وسى تەلەارنامدى قاتتى جاقسى كورگەنىم سونشالىقتى، باسقا نارسەنى ويلاۋعا ۋاقىت جوق. بۇل دا مەنىڭ ءبىر ءومىرىم. تەليەۆيزيا مەنىڭ وتباسىمنان دا بۇرىن پايدا بولدى. سول سەبەپتەن ءبولىپ جارا المايمىن. ءوز جۇمىسىمدى اقشا تولەمەسە دە جاساۋعا دايىنمىن. كوشەدە جۇرسەم، اپالارىم، اجەلەرىم، اتالارىم جۇرگىزبەيدى. و، كىسىلەردىڭ ءبىر اۋىز باتاسى، تىلەگى، ءوزىمنىڭ كىشىپەيىلدىلىگىم، قاراپايىم تاربيەم جولىمدى اشىق قىپ تۇرعان شىعار دەپ ويلايمىن، تفاي-تفاي، شۇكىر. كەيدە بايقايمىن، كەيبىر ارىپتەستەرىم قاسىڭنان ءوتىپ بارا جاتىپ امانداسۋدى ۇمىتىپ كەتەدى. نەمەسە ۇمىتىپ كەتكەن سياقتى ءتۇر جاسايدى. ونى جاي عانا جۇلدىز بولعان ءساتى دەپ ەسەپتەيمىن. ول دا وتكىنشى دۇنيە، وتەدى دە كەتەدى. ال قاراپايىم بولساڭ، بارىنە سىيلى بولاسىڭ، جانىڭ تىنىش بولادى. ەندى اتاعىمدى پايدالانۋ دەگەن ويىما دا كىرىپ-شىقپاپتى (كۇلىپ). پايدالانسام، ءتۇسىندىڭىز عوي، پورتفەلى بار ءبىر باسشى بولىپ وتىراتىن ەدىم توبەدە.

— وزىڭىزگە ارنايى كۇتىم جاسايسىز با؟

— سونى وسى ۋاقىتقا دەيىن، 40-تان اسقانشا ويلانباپپىن. ديەتا ۇستاۋ، بەتكە ازاننان كەشكە دەيىن بىرنارسە جاعۋ دەگەن جوق. ءبىراق وسى جاقىندا بەتىمە قاراپ، بىرنارسەلەر جاساپ ەدىم، وزىمە-وزىم ۇناپ ءجۇرمىن سوڭعى كەزدە (كۇلىپ). ءقازىر دە كەرەك ەمەس شىعار. ءبىراق ءسان سالوندارىنا ءجيى باراتىن قۇربىلارىم «گۇلميرا ءجۇر، گۇلميرا ءجۇر» دەپ شاقىرعاسىن، كوڭىلىن قالدىرمايىن دەپ ەرىپ بارعانمىن. ءسويتىپ، ۇناپ قالدى (كۇلىپ). سەنى بىرەۋ ۋقالايدى، سيپالايدى. بەتىڭە ماسكا، پيللينگ دەيدى، سولاردى جاعادى. ءبىر راحات ەكەن. اينادان ءوزىمدى قاراسام، شىنىندا دا اسەرى بايقالادى. ۇيقىڭ قانعان سياقتى، كوزىڭ جايناپ تۇرادى. بەتىڭ نازىك، بالعىن. ءسويتىپ وسىنداي بەت كۇتىمدەرىن ءوزىم تاپقان شەبەرىم جاساپ ءجۇر. وعان دا بارعانىم الدىڭعى اپتادا عانا، تۋعان كۇنىم كەلە جاتقاندىقتان، وزىمە ءبىر قارايىنشى دەدىم. (كۇلىپ) بۇعان دەيىن قاراعان جوقپىن. جالپى كوبى ديەتا ۇستايسىز با، 6-دان كەيىن تاماق جەيسىز بە دەپ جاتادى. مەن كەرىسىنشە، ەفيردە ارىق كورىنىپ قالمايىن دەپ، كوبىرەك جەۋگە تىرىسامىن. مەن ءوزىم زەرتتەۋ جاساپ كوردىم. مي نەعۇرلىم كوپ جۇمىس جاساسا، ماي كلەتكالارى پايدا بولمايدى. ەكى ساعات قانا ۇيىقتايمىن دەدىم، عوي. ميمەن كوپ جۇمىس ىستەيمىن، ول قاشان مايعا اينالادى سوندا؟ اينالمايدى! جۇمىس ىستەپ تۇر عوي. سوندىقتان ماعان فيتنەس تە، تاماققا شەكتەۋ دە كەرەك ەمەس.

— سىزدىكىندەي جۇمىس كەستەسى بولماسا دا، كوپ ۋاقىتىن جانۇياسىنا ارناسا دا شاعىم ايتاتىن قىز-كەلىنشەكتەر كەزدەسىپ جاتادى. سول كىسىلەرگە سىزدەن كەڭەس بولسىن، باقىتتى وتباسىنىڭ كىلتى نەدە؟

— مەنىڭشە، ادام ۇيدە وتىرىپ-اق جۇمىس تابۋعا بولادى. تىگىن تىكسەڭىز دە، توقىما توقىساڭىز دا. جاي عانا مانتى ءپىسىرىپ، ونى كەڭسەلەرگە اپارىپ بەرسەڭىز دە، ول دا كادىمگى تابىس. ونى سۇيىسپەنشىلىكپەن جاساساڭىز، سۇرانىس ءتىپتى كوبەيەدى. ينستاگرامعا ءبىر جاريالاساڭىز، قانشاما تاپسىرىس كەلەدى. مەن ەكى-اق ساعات ۇيىقتايمىن عوي. كەيدە ءبىر بەس ساعات ۇيقتاسام عوي، شىركىن، دەپ ارماندايمىن. سوندا ۇيدەگىلەر، بالالارىم ايايدى. سۇيىكتى جۇمىسىڭمەن اينالىسىپ، بار نيەتىڭدى، كوڭىلىڭدى سوعان بولگەن كەزدە ارتىق دۇنيەگە ۋاقىت بولمايدى. وسەك ايتۋعا، بىرەۋدى جامانداۋعا، ينستاگرامدا وتىرىپ ەرىگىپ، بىرەۋدىڭ جۇرەگىن اۋىرتاتىن دۇنيە جازۋعا قولىڭ تيمەي قالادى. ادام نەگاتيۆتى ءوزى شاقىرىپ الادى! مەن مىسالى، تاڭەرتەڭ ۇيدەن شىعامىن دا، ەڭسەمدى كوتەرەمىن. اسپانعا قارايمىن، كۇن جوق بولسا دا، ونى بار دەپ ەلەستەتىپ، تازا اۋانى كوبىرەك جۇتىپ الامىن دا، جاي عانا كەتە بەرەمىن. كەلە جاتىپ، تانىسىمدى جولىقتىرىپ قالسام، دۇرىستاپ امانداسامىن. جاي «ەي، قالايسىڭ؟» دەپ ءوتىپ كەتپەيمىن. دۇرىستاپ امانداسۋ – جۇرەكپەن امانداسۋ. اسىعىپ تۇرساڭ دا «جاعدايىڭىز جاقسى ما؟» دەپ سۇرا. بالكىم وعان كومەك كەرەك، بالكىم ءسىزدىڭ جاي عانا جىلى ءسوزىڭىز ول ادامدى ءبىر قيىندىقتان قۇتقارادى. وندايدى، ارينە، قازىرگى قوعامدا جاعىمپازدىق دەپ ءتۇسىنۋى مۇمكىن. مەيلى، ويلاي  بەرسىن.  ول سول ادامنىڭ ءوي-ورىسى. ول سونىمەن ءوزىنىڭ ءوي-ورىسى تومەندىگىن بايقاتادى. مەن ودان ۇيالمايمىن، ول ءوزى ۇيالسىن. مەن كەرىسىنشە، ۇيالامىن، كەيدە… وزدەرى بىرەۋدىڭ كوڭىلدەسى بولىپ نەمەسە وتباسى بولماي تۇرىپ، وتباسىعا قاتىستى ءبىر نارسەلەردى جاساپ، «ەي، وسىنىڭ…» دەپ مەن تۋرالى اڭگىمە ايتقاندارىنا…. ادام دەگەن ءوزى جاقسى بولۋى كەرەك قوي، بىرەۋ تۋرالى ايتۋ ءۇشىن. ءوزى جان-جاعىن جاماماي ءجۇرىپ، بىرەۋدى جامانداۋ – ۇيات. قاراپايىم عانا مىسال، ۇيدەگى كۇتۋشىم، توعىز جىل بالالارىما باس كوز بولىپ كەلەدى. مەن جامان بولسام، ول وسىنشا ۋاقىت مەنىمەن تۇراتىن با ەدى؟ مىنە، سۇراق! مىنەزىم وزىمە ۇنامايدى. تىك، بەتكە ايتامىن. بىرەۋگە ارامدىق جاسامايمىن، قارا-اق ەكەنىن بىردەن ايتامىن دا، كەتە بەرەمىن. شىنايىلىق بولعانى دۇرىس. قىز-كەلىنشەكتەرگە ايتارىم، جۇمىس بولماسا دا ءۇيدىڭ تىرشىلىگىنىڭ ءوز بىتپەيدى عوي، سونى ءبىر ۇلكەن سۇيىسپەنشىلىكپەن جاساسا ەكەن دەيمىن. مەن ۇيدە استى كەرەمەت ازىرلەيمىن، قولىمنان كەلمەيتىن تاعام ءتۇرى جوق. قامىردى ەرەكشە ءسۇيسىنىپ جاسايمىن. مەنىڭ جاساعان تاماعىم، اجەپتاۋىر مولىنان دايىنداسام دا، تەز ءبىتىپ قالادى. سوندايدا انامنان: «از جاساپ قويدىم با؟» دەپ سۇرايمىن عوي. «جوق سەنىڭ تاماعىڭ ءتاتتى، سودان تەز ءبىتىپ قالادى» دەيدى. دەمەك نە نارسەنى دە ماحابباتپەن جاساۋ كەرەك. نەگە قازاندا جەلىنبەي قالىپ قويعان تاماق ءدامسىز؟ ونى دەمەك ىقىلاسپەن جاساماعان. جۇمىسىن دا سولاي جاسايتىندار – تۇراقتى ەمەس. مەنىڭ ءپرينسيپىم سولاي. ۇيدە وتىرىپ، تاماق ىستەمەيتىن كەلىنشەكتەرگە تاڭ قالامىن. كەرىسىنشە، ءۇيدىڭ بەرەكەسىن كىرگىزىپ وتىرماي ما؟ ەڭ باستىسى، ايەلدەر بوسانسىن، بالالار كوپ بولسىن.  ومىرلەرى جاقسى بولسىن، جولداستارى مىقتى بولسىن!

— اڭگىمەڭىزگە راقمەت!

سۇحبات Ikerim.kz سايتىنان الىندى