2018 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان ەلىمىزدە مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ ەنگىزىلەدى دەپ حابارلايدى Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ىشكى ىستەر مينستىرلىگىنىڭ باسپا ءسوز قىزمەتىنە سىلتەمە جاساي وتىرىپ.

الەمدە بۇگىندە دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىن قارجىلاندىرۋدىڭ ءۇش نەگىزگى ۇلگىسى بار. اتاپ ايتقاندا، بيۋدجەتتىك، ساقتاندىرۋ جانە ارالاس.

قازاقستاندا الەمدىك تاجىريبەنى ەسەپكە الا وتىرىپ، مەديسينالىق ساقتاندىرۋدىڭ ارالاس ۇلگىسىن ەنگىزۋ كوزدەلگەن.

ۇكىمەت ساقتاندىرۋ جۇيەسىنە كوشۋدىڭ جەڭىل جولدارىن قاراستىردى. اعىمداعى جىلعى 1 شىلدەدەن جۇمىس بەرۋشىلەر وزدەرىنىڭ ءاربىر جۇمىسشىسى ءۇشىن 1 پايىز قارجى اۋدارۋدى باستايدى. ال جۇمىسشىلاردىڭ وزدەرى 2019 جىلدان 1 پايىز تولەيدى. ۋاقىت وتە كەلە، جۇيە جۇمىس ىستەي باستاعاندا جۇمىسشى جۇمىس بەرۋشىمەن بىرگە 5 پايىز تولەيتىن بولادى.

مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ قورى قارجىلاندىرۋدىڭ ەكى اعىنىن باسقارادى. ءبىرىنشى – مەديسينالىق ساقتاندىرۋدىڭ كەپىلدەندىرىلگەن كولەمى، ول ساقتاندىرۋ جارناسىنىڭ بار-جوعىنا قاراماستان قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءاربىر ازاماتىنا قولجەتىمدى. ونىڭ قۇرامىنا الدىن الۋ ەكپەلەرى، جەدەل جاردەم، توتەنشە جاعدايلار بويىنشا سانيتارلىق اۆياسيالىق، مەديسينالىق كومەك، الەۋمەتتىك ماڭىزى جوعارى اۋرۋلار (ونكولوگيالىق، پسيحياتريالىق) كەزىندەگى ستاسيونارلىق جانە ارالاس ستاسيونارلىق مەديسينالىق كومەك، سونداي-اق قورشاعان ورتاعا ءقاۋىپى جوعارى (تۋبەركۋلەز) اۋرۋ تارالۋ كەزىندەگى كومەكتەر كىرەدى.

بۇعان قوسا، مەملەكەت الەۋمەتتىك جاعىنان قورعالماعان تۇرعىندار ءۇشىن تولەم جاساپ، مەديسينالىق ساقتاندىرۋ قورىنىڭ نەگىزگى تولەۋشىسى بولىپ قالا بەرەدى.

مەملەكەت كىم ءۇشىن تولەيدى؟

مۇنىڭ بارلىعى 14 ساناتتان تۇرادى. جەڭىلدىك تىزىمىنە بالالار، كوپ بالالى انالار، ارنايى ءتوس بەلگى جانە وردەندەرمەن ماراپاتتالعاندار، زەينەتكەرلەر، مۇگەدەكتەر، جۇكتىلىگىنە بايلانىستى دەمالىستاعىلار، جۇمىس ىستەمەيتىن ەكىقابات ايەلدەر، جۇمىسسىزدار، ستۋدەنتتەر، تەرگەۋ جانە تۇزەۋ ورىندارىندا وتىرعاندار (قاۋىپتىلىگى از مەكەمەلەردى قوسپاعاندا)، جۇمىس ىستەمەيتىن ورالماندار كىرەدى.

 سونداي-اق، 3 ساناتتاعى تۇلعالار، بۇلار قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ قىزمەتكەرلەرى، اسكەري قىزمەتكەرلەر جانە ارنايى مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ قىزمەتكەرلەرى جارنا تولەۋدەن بوساتىلعان. ولار بۇرىنعىشا بيۋدجەت قارجىسى ەسەبىنەن جۇمىس ىستەيتىن ۆەدومستۆولىق مەديسينالىق ۇيىمداردىڭ قىزمەتتەرىن پايدالانادى. قاجەت بولعان جاعدايدا مەديسينالىق كورسەتكىشتەرى بويىنشا دەنساۋلىق ساقتاۋ ورگاندارىنىڭ مەديسينالىق ۇيىمدارىنا بيۋدەت قارجىسى ەسەبىنەن جىبەرىلەدى.

 قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ زەينەتكەرلەرى مەن قىزمەتكەرلەرىنىڭ وتباسى مۇشەلەرى ىشكى ىستەر ورگاندارىنىڭ مەديسينالىق ۇيىمدارىندا مەديسينالىق قىزمەتتى پايدالانۋعا قۇقىقتارى بار. مەديسينالىق قىزمەتتەر مەديسينالىق ساقتاندىرۋ قورى مەن ءىىو مەديسينالىق ۇيىمدارىنىڭ ءوزارا ەسەپتەسۋلەرى ارقىلى كورسەتىلەدى.

قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ ءاربىر قىزمەتكەرى مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ جۇيەسىندەگى ءوز مارتەبەسىن ايقىنداپ الۋى ءتيىس (جۇمىسشى، جەكە كاسىپكەر، ستۋدەنت، ءوز ءوزىن جۇمىسپەن قامتۋشى، زەينەتكەر، جۇمىسسىز جانە ت.ب)، دالىرەك ايتقاندا، ول ءۇشىن ساقتاندىرۋ جارناسى قالاي تولەنەتىنىن انىقتاپ الۋى كەرەك. سونداي-اق، تۇرعىلىقتى جەرى بويىنشا قانداي ۆەدومستۆولىق نەمەسە ازاماتتىق مەديسينالىق ۇيىمعا تىركەلۋى قاجەت ەكەنىن شەشكەنى ءجون. ال زاڭ بويىنشا ءبىر عانا مەديسينالىق ۇيىمعا تىركەلۋگە بولادى.

ەگەر جۇمىسسىز وتباسى مۇشەسى جۇمىسپەن قامتۋ ورگاندارىنا جۇگىنىپ، ارنايى جۇمىسسىز ستاتۋسىن العىسى كەلمەسە، وندا بەلسەندىلىگى تومەن تۇرعىنداردىڭ نەمەسە ونىمدىلىگى از ءوزىن-وزى جۇمىسپەن قامتۋشى ساناتىنا ءوتۋى كەرەك. سوندا جارنا مولشەرى ەڭ تومەنگى جالاقى مولشەرىنىڭ ايىنا بەس پايىزىن – 1414 تەڭگەنى قۇرايدى. تولەمدەردى «كازپوچتا» فيليالدارى نەمەسە كوممەرسيالىق بانكتەر ارقىلى جۇزەگە اسىرۋعا بولادى.

ىشكى ىستەر ورگاندارى جۇيەسىندە جۇمىس جاسايتىن مەملەكەتتىك، ازاماتتىق قىزمەتكەرلەر جانە باسقا دا جۇمىسشىلار ساناتى تۇرعىلىقتى جەرى بويىنشا دەنساۋلىق ساقتاۋ ورگاندارىنا مەديسينالىق قىزمەتتەردى پايدالانۋ ءۇشىن بەكىتىلۋى قاجەت.

ىشكى ىستەر ورگاندارىنىڭ مەديسينالىق ۇيىمدارىنا بەكىتىلۋ قۇقىعى قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ قىزمەتكەرلەرىنە (پروكۋراتۋرا، ىشكى ىستەر، جەمقورلىققا قارسى قىزمەت جانە ەكونوميكالىق تەرگەۋ ورگاندارى)، ولاردىڭ وتباسى مۇشەلەرىنە، بىرگە تۇراتىن ادامدارعا، قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ زەينەتكەرلەرى، سونداي-اق قىزمەتتىك بورىشىن وتەۋ كەزىندە قازا تاپقان قىزمەتكەرلەردىڭ بالالارى ەر جەتكەنشە تۇرا الادى.

سول ءۇشىن ولار ءىىم-نىڭ، وبلىستىق جانە استانا مەن الماتى قالالارىنداعى ءىىد-نىڭ مەديسينالىق ۇيىمدارىنا جەكە كۋالىگىمەن كەلىپ، مەديسينالىق ۇيىمىنىڭ باسشىسىنا ءوتىنىش جازۋى قاجەت. بالالاردى وزدەرىمەن بىرگە الىپ كەلۋ مىندەتتى ەمەس – تۋۋ تۋرالى كۋالىگى، جەكە كۋالىگى، قىزمەتكەر مەن ونىڭ وتباسى مۇشەلەرىنىڭ مەكەن-جايىنان انىقتاما بولسا جەتكىلىكتى. بۇگىنگى كۇنى تىركەلۋ ءىىم-نىڭ، وبلىستاردىڭ، استانا جانە الماتى قالالارى ىشكى ىستەر دەپارتامەنتتەرى كادرلار اپپاراتى ارقىلى ءبىر ورتالىقتان جۇرگىزىلەدى.