يراكتاعى كۇردىستان تۇرعىنى ناديا مۋراد اۋىلىنىڭ كۇل-تالقانىن شىعارعان دايش سودىرلارىنىڭ قولىنا تۇسكەن. سودىرلار ناديانى ۇزاق ۋاقىت زورلاپ، ازاپتاعان. دايش-تىقتاردان قاشقاننان كەيىن ناديا بۇۇ-نىڭ ەلشىسى اتاندى. ناديا مۋراد نوبەل سىيلىعىنا ۇسىنىلىپ، Time جۋرنالىنىڭ رەيتينگىسىنە كىردى. ناديا ءوز وقيعاسىن قاعاز بەتىنە ءتۇسىرىپ، كىتاپ ەتىپ شىعاردى.
ناديا مۋراد 11 بالانىڭ ەڭ كىشىسى. ول ءوز سۇلۋلىق سالونىن اشۋدى ارماندادى. ناديا قولىنا كامەرا الىپ يراكتىڭ سولتۇستىك-شىعىسىنداعى كىشكەنتاي اۋىلدا قالىڭدىقتاردى فوتوعا ءتۇسىرىپ، شاش ۇلگىسى مەن ماكياجدىق ەڭ ادەمىسىن تاڭداۋدى ۇناتاتىن.
وكىنىشكە قاراي، ونىڭ ارمانى ورىندالمادى. 2014 جىلدىڭ تامىز ايىندا اۋىلدى دايش سودىرلارى باسىپ الدى. ناديا تۇتقىندا بولدى. ونى بىرنەشە مارتە ساتىپ، زورلاپ، ازاپتاعان. 24 جاستاعى ناديا قانپەزەردەردەن قاشىپ كەتە الدى.
«The Last Girl: My Story of Captivity and My Fight Against the Islamic State» كىتابىندا ناديا سيريامەن شەكارالاس كوچو اۋىلىنداعى باقىتتى ءومىرى قالاي جەردەگى توزاققا اينالعانىن باياندايدى.
دايش-تىقتار ەكى اپتا كۇرەستەن كەيىن اۋىلدى قورشاۋعا الىپ، تۇرعىنداردى مەكتەپ اۋلاسىنا جيناپ، ەزيديزمنەن باس تارتىپ مۇسىلمان بولۋعا شاقىردى.
ايتا كەتەيىك، ەزيديزمدە حريستياندىق، مۇسىلماندىق جانە يۋدايزم ەلەمەنتتەرى بار. ەزيديزيتتەر ءبىر قۇدايعا جانە 7 پەرىشتەگە سەنەدى. پەرىشتەلەردىڭ ەڭ باستىسى – مالاك تاۆۋس دەپ ەسەپتەيدى. بۇل ءدىندى العاش تاراتقانداردىڭ ءبىرى شارفادين دەپ ەسەپتەلەدى.
تۇرعىنداردىڭ ەشقايسىسى ءوز دىندەرىنەن باس تارتپادى. سول كەزدە سودىرلار ەر ادامدارعا وزدەرىنە ءقابىر قازۋدى بۇيىردى. دايش سودىرلارى ەر ادامداردىڭ بارلىعىن ءولتىردى. ال جاس ايەلدەردى وزدەرىمەن الىپ كەتتى. ولاردىڭ اراسىندا 21 جاستاعى ناديا دا بار. سودىرلار ونىڭ ەندى دايش مۇلىگى ەكەنىن جانە جىنىستىق قۇلدىقتا بولاتىنىن ايتقان. ال كومانديرلەردىڭ ءبىرى ونىڭ ءىشى مەن يىعىن تەمەكى شوعىمەن كۇيدىرگەن.
ناديا وزىمەن تاعدىرلاس قىزداردى كوردى. ولاردىڭ بارلىعى دەرلىك وزىنە قول جۇمساۋعا دايىن بولعانىن ايتادى. قىزداردى ەرەكشە كوزگە تۇسكەن سودىرلارعا بەرىپ وتىرعان.
ناديا بۇعان دەيىن ەشقاشان دايش تۋرالى ەستىمەگەن جانە ونىڭ تاعدىرى تەرروريستىك توپ اۋىلدى باسىپ العانعا دەيىن شەشىلىپ قويعانىن دا بىلمەدى.
«ولار بارلىعىن جوسپارلاپ قويعان. قاشان شابۋىلدايدى، قانشا قىزدى قۇلدىققا الىپ كەتەدى. قانشا سولداتقا قىزدار بەرىلەدى جانە قۇلدىقتاعى قىزداردىڭ سىرت كەلبەتىنە بايلانىستى قانشا اقشاعا ساتاتىنىن دا بەلگىلەپ قويعان» دەيدى ناديا.
دايش سودىرلارى جىنىستىق قۇلدىقتاعى ايەلدەردى بىرەۋگە سىيلاي العان نەمەسە «قوجايىنى» قالاسا ساتىپ جىبەرىپ وتىرعان. ءتىپتى كامەلەتكە تولماعان قىزداردى جىنىستىق قۇلدىقتا ۇستاعان.
ناديا باسقا قىزدار سەكىلدى وزىنە قول جۇمساۋدى ەمەس، تۇتقىنعا تۇسكەن اپكەلەرىمەن قاشۋدى جوسپارلادى.
ءىرى دەنەلى كىسى بولمەگە كىرىپ، ناديانى قۇلدىققا تاڭداعان. – ول قۇبىجىققا ۇقسايتىن، - دەپ ەسكە الادى ناديا. كەيىنىرەك ول كىشىرەك سودىردى ءوزىن قۇلدىققا الۋعا كوندىرگەن.
نادياعا ونىڭ قۇل ەكەنىن كۋالاندىراتىن قۇجات جاساتىلدى. ودان كەيىن ول ءوزىن ساتىپ العان حادجي سالمان ەسىمدى ەر ادامنىڭ ۇيىنە كوشىپ باردى. ول دايش-تا سۋديا قىزمەتىن اتقاراتىن.
«سەن مەنىڭ ءتورتىنشى قۇلىمسىڭ. ساعان دەيىنگى ۇشەۋى يسلامدى قابىلدادى. ءبىز مۇنىڭ بارلىعىن ەزيدتەر ءۇشىن جاسادىق. ءبىز سەندەرگە شىنايى سەنىمدى تابۋعا كومەكتەسەمىز» دەدى ول.
ءبىر كۇنى ناديا قاشپاق بولعان. تەرەزەدەن جىپپەن تۇسكەندە ونى كۇزەتشىلەردىڭ ءبىرى كورىپ قويعان. ول قوجايىنىنا حابارلاسىپ، ءمان-جايدى ايتىپ بەرگەندە، حادجي سالمان ۇيگە كەلىپ 6 كۇزەتشىگە كەزەكتەسىپ ناديانى زورلاۋعا بۇيرىق بەرگەن.
ونى ءبىر اپتا بويى ۇرىپ-سوعىپ، زورلاعان. ودان كەيىن حادجي سالمان ونى باسقا سودىرعا ساتتى. ول ناديانى سيرياعا الىپ كەتپەك بولدى. ءبىراق، كوشۋ ۋاقىتى كەيىنگە شەگەرىلگەندىكتەن ناديانى ءبىراز ۋاقىت ەشكىم مازالامادى. ءبىر كۇنى ەستىكتىڭ ءبىرى اشىق قالدى. ناديا سول ءساتتى پايدالانىپ قاشىپ كەتتى.
ناديا پاراندجا كيدى. سوندىقتان ەشكىم ودان كۇدىكتەنبەدى. ءبىراق، ناديا جول بويى قاتتى قورىققانىن ايتادى. ناديا كۇنى، ءتۇنى ءجۇرىپ ەڭ كەدەي موسۋل اۋدانىنا جەتتى. ءوز ۇيىنە ۇقسايتىن ۇيلەردىڭ ءبىرىنىڭ ەسىگىن قاعىپ، كومەكتەسۋدى ءوتىندى. سول ۋاقىتتا بىرەۋ ەسىكتى اشىپ، ونى دەرەۋ ۇيگە كىرگىزگەن.
ناديانىڭ جولى بولدى. ول دايش ساياساتىنا قارسى ادامدار تۇراتىن ءۇي بولىپ شىقتى. ولار ناديا بۇكىل الەمگە دايش سودىرلارىنىڭ ايەلدەرگە جاساپ جاتقان جاۋىز ارەكەتتەرىن ايتۋ ءۇشىن ونىڭ قاشۋ وپەراسياسىنىڭ جوسپارىن قۇردى. نادياعا جالعان قۇجات جاساتىلدى. ناديانى قۇتقارۋشىلاردىڭ ءبىرى ناسسەر شەكاراعا دەيىن ونى ءوز كولىگىمەن جەتكىزدى. جولدا توقتاتقاندارعا ناديانىڭ ايەلى ەكەنىن ايتقان.
ونىڭ جولى بولىپ، جوسپار ىسكە استى. ناديا بوسقىندارعا ارنالعان لاگەرگە جەتكەندە اعايىندارمەن كەزدەستى. الايدا مۇندا ونى جامان حابار كۇتىپ تۇرعان ەدى. ونىڭ اناسىن اتىپ تاستاعان ەكەن. ال 5 اعاسىن ازاپتاپ ولتىرگەن. جيەنى دايش قاتارىنا قوسىلعان، ەكى اپكەسى ءالى قۇلدىقتا ەكەن.
ناديا ءتىرى قالعان اعالارىنا جىنىستىق قۇلدىق تۋرالى ايتپادى. سەبەبى سودىرلار ۇستاپ اكەتكەن ايەلدەرىنىڭ تاعدىرى تۋرالى ويلاپ، قايعىرعانىن قالامادى. ءبىراق كوپ ۇزاماي لاگەردە جۇمىس ىستەيتىن رەپورتەرلەر ءوز وقيعاسى تۋرالى ايتىپ بەرۋگە كوندىردى. ءبىر جىل وتكەننەن كەيىن ول بۇۇ-دا دايش سودىرلارىنىڭ ايەل قۇقىعىن قالاي تاپتايتىنىن ايتىپ بايانداما جاسادى.
ءقازىر ەزيدتەردىڭ 3 مىڭنان استام ايەلى مەن بالالارى سودىرلاردىڭ قولىندا. ناديانىڭ اپكەلەرى قۇلدىقتان بوساتىلدى.
2016 جىلى بۇۇ-نىڭ ەسىرتكى مەن قىلمىسقا قارسى باسقارماسى ادام ساۋداسى تۋرالى اقپارات تاراتقانى ءۇشىن ناديانى ەلشى ەتىپ سايلادى. سونىمەن قاتار، ناديا نوبەل سىيلىعىن الدى جانە "تايم" جۋرنالىنىڭ نۇسقاسى بويىنشا 2016 جىلدىڭ ەڭ ىقپالدى ادامدارىنىڭ قاتارىنا كىردى.
«مەن جازعان كىتاپ حالىقتىڭ دايش-تىڭ قانعا بويالعان قولىنان قۇتىلۋىنا ىقپال ەتەدى دەپ سەنەمىن. قۇداي ماعان ولاردان قاشۋعا مۇمكىندىكتى بوسقا بەرمەدى عوي. ءار مينۋتىمدى مەن وسى جاۋىزدىققا قارسى كۇرەسكە ارنايمىن» دەپ ءسوزىن تۇيىندەدى ناديا.
پىكىر قالدىرۋ