ق ر مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى ارىستانبەك مۇحامەدي ۇلى مەن 70-كە تارتا الماتىلىق بىرىگىپ ىلە الاتاۋىنىڭ ەڭ ادەمى تۋريستىك باعىتتارىنىڭ بىرىندە جاياۋ ءجۇرىپ ءوتتى. جينالعان توپ الماتىداعى «مەدەۋدەن» الماتى وبلىسىنداعى «الماتاۋ» لاگەرىنە دەيىن 8 كيلومەتر جاياۋ ءجۇرىپ ءوتتى. اتالمىش شارا CampIT كومپانياسىنىڭ قولداۋىمەن (الماتى جانە الماتى وبلىستارىندا تاۋ ءجۇرۋدى ۇيىمداستىرۋ)، VeloFriends قايىرىمدىق قورى (اۋەسقويلىق، بۇقارالىق جانە بالالار ۆەلوسپورتىنىڭ دامۋى، جاياۋ ءجۇرۋ جولدارىنىڭ دامۋى، ەكوتۋريزمدى دامىتۋ) ۇيىمداستىرۋىمەن ءوتتى.
جاياۋ سەرۋەندەۋ ەڭ ادەمى جەرلەردەن ءوتتى: كىشكەنتاي الماتىدان بۋتاكوۆسكوە شاتقالىنا دەيىن كيماسار شاتقالى ارقىلى قاتىسۋشىلار تاۋدىڭ توبەسىندەگى تىك جارتاستارعا شىعىپ، تاماشا قايىڭدار توعايىنا توقتادى. سودان كەيىن جول لەسنوە پوسەلكەسىنەن (تەڭىز دەڭگەيىنەن 2608 م) جالعاستى جانە «الماتاۋ» لاگەرىنىڭ جانىندا اياقتالدى.
ۇيىمداستىرۋشىلاردىڭ ايتۋىنشا: تاۋلى دەمالىس ورىندارى تانىمال بولعانىنا قاراماستان، ادامدار جاياۋ جۇرە بەرمەيدى، ادەتتە، ءبىر ورىندى تاڭدايدى، جاعىمدى شالعىندى جەرگە قونىپ، ۋاقىتتارىن وتكىزەدى. ىلە الاتاۋىنىڭ تاۋلارىندا كەز-كەلگەن كۇردەلىلىكتىڭ كوپتەگەن تۋريستىك باعىتتارى بار بولسا دا، ولاردى تەك وسى سالانىڭ ماماندارى عانا ءجيى بىلەدى. سوندىقتان دا جاياۋ جۇرگىنشى ءتۋريزمىن دامىتۋ وتە ماڭىزدى.
شاراعا 70-تەن استام ادام قاتىستى، ولاردىڭ قاتارىندا: بيزنەسمەندەر مەن شەنەۋنىكتەر، انشىلەر مەن مۋزىكانتتار، ساياحاتشىلار، كاسىبي تۋريستەر، قوعام قايراتكەرلەرى بار. ولاردىڭ بارلىعى جاياۋ جۇرگىنشى جولىنىڭ جولىمەن ءجۇرىپ، ەكوتۋريزمدى دامىتۋ ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەكتىگىن بەلسەنە تالقىلادى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى ارىستانبەك مۇحامەدي ۇلى: «ەكوتۋريزم الەمدە جاقسى دامىعان سپورت تۇرىنە جاتادى. بۇل سپورت ءتۇرى ەكونوميكاعا مۋلتيپليكاتيۆتى اسەر بەرەدى. بۇل ءبىر جاعىنان، ەكولوگيانى تازا ساقتاۋعا مۇمكىندىك بەرسە، ەكىنشى جاعىنان ەكونوميكاعا قارجى تارتادى. مەن ءوزىم سپورتپەن اينالىسامىن. بۇگىنگى سەرۋەن وتە قىزىقتى بولدى. وبلىستىق دەڭگەيدەگى بىرنەشە شەنەۋنىك، بەلگىلى سپورتشىلار، ارتىستەر كەلدى».
شاراعا قاتىسۋشىلار كوپتەگەن نارسەلەر تۋرالى اڭگىمەلەپ بەردى: مىسالى، تۋريستىك باعىتتاردى ۇيىمداستىرۋدىڭ كوپتەگەن مۇمكىندىكتەرى بار؛ مارشرۋتتاعى ادامداردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتەتىن كاسىبي كومپانيالار مەن نۇسقاۋلىقتار قاجەت؛ بەلسەندى ءومىر سالتى بويىنشا مۇمكىندىگىنشە كوپ ادامداردى تارتۋ قاجەت دەپ سانايدى. تاجىريبە كورسەتكەندەي، ادامدار ءوز قالاۋىنشا جاۋاپ بەرەدى.
رايمبەك باتالوۆ، «VeloFriends» قوعامدىق قورىنىڭ قامقورشىلىق كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى: «ەكوتۋريزمدى دامىتۋ وتە ماڭىزدى. بۇگىنگى سەرۋەن بارىسىندا ءبىز مىنا ولقىلىقتاردى كوردىك. ادامدار توقتاپ دەمالاتىن جەرلەردە ورىندىقتار، نۇسقاۋلىقتار، سايالايتىن ورىندار جوق. تۋريزم سالاسىنا قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتەتىن كومپانيالار كەرەك. ەگەر وسى ولقىلىقتار جوندەلسە، الماتى مەن الماتى وبلىسى تۇرعىندارىنىڭ اراسىندا ەكوسپورتقا دەگەن سۇرانىس ارتادى».
ءمينيستردىڭ ايتۋىنشا، ءقازىر الماتى تاۋلارىندا جاڭادان قوناق ۇيلەرىن دەمالىس ورىندارىن تۇرعىزۋدىڭ قاجەتى جوق. تەك بار ينفراقۇرىلىمدى بىرىكتىرۋ كەرەك. ماسەلەن شىمبۇلاق پەن تالعار اۋدانىنداعى اقبۇلاقتى اسپالى جولمەن بىرىكتىرۋگە بولادى. قىستا بۇل مارشرۋتتاردا شاڭعى تەبەتىن ادامدار دەمالسا، جازدا جاياۋ جۇرەتىن تۋريستەرگە ىڭعايلى جاعداي تۋعىزىلادى.
