وبلىس اكىمى التاي كولگىنوۆ جۇمىس ساپارىمەن وبلىستىڭ بىرنەشە قالاسىندا بولدى، دەپ جازادى Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى. الدىمەن اكىم جاڭاقالا اۋدانىندا بولدى.
بۇگiن وبلىس اكىمى التاي كولگىنوۆ ءوڭiر اۋداندارىنداعى جۇمىستاردىڭ جۇرگىزىلۋ بارىسىمەن تانىسۋ ءۇشiن جاڭاقالا اۋدانىنا باردى.
ءوڭىر باسشىسى الدىمەن اۋدان ورتالىعىندا سالىنىپ جاتقان كوپ قاباتتى تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى الاڭىنا كەلىپ، ەڭبەك ارداگەرلەرى، اۋىل تۇرعىندارىمەن كەزدەستى. حالىق الدىندا اۋداندا جۇرگىزىلىپ جاتقان قۇرىلىس جۇمىسىنىڭ بارىسىمەن تانىستى. بيىلعى جىلى دا اۋدان بويىنشا قۇرىلىس كولەمى اۋقىمدى.
سونىڭ ءبىرى - حالىق سۇرانىسى بويىنشا جاڭاقالا توپتىق سۋ قۇبىرى قۇرىلىسى. 2017 جىلى تامىز ايىندا باستالعان قۇرىلىس بيىل جىل سوڭىندا پايدالانۋعا بەرىلەدi. قازiرگi تاڭدا قۇرىلىس قارقىندى جۇرۋدە. جوبالىق قۇنى 2،522 ملرد.تەڭگە بولاتىن قۇرىلىستىڭ كەلىسىمشارت قۇنى 1،831 ملرد.تەڭگە. ۇزىندىعى 145،69 كيلومەتردi قۇرايتىن سۋ قۇبىرىن iسكە قوسۋ ارقىلى اۋداننىڭ سەگىز ەلدى مەكەنى، وندا تۇراتىن 16789 ادامدى تازا اۋىزسۋمەن قامتىلادى. قۇرىلىستىڭ بۇگىنگى جاي-كۇيىمەن تانىسقان وبلىس باسشىسى مەردىگەرلەرگە جۇمىس ساپاسىن كەمىتپەۋدى تاپسىردى.
سونداي-اق وبلىس اكىمى ا.كولگىنوۆ تۇرعىندارمەن بىرگە اۋدانداعى جۇرگىزىلىپ جاتقان ينجەنەرلىك ينفراقۇرىلىم، تۇرعىن ءۇي قۇرىلىستارى، جولدار مەن سپورت الاڭدارى، سۋارمالى كولتابانداردىڭ ارىقتارى مەن سۋ قاقپالارىن جوندەۋ جۇمىستارى تۋرالى مامانداردىڭ حابارلامالارىن تىڭدادى. سودان كەيىن كەزدەسۋگە جينالعان تۇرعىندارمەن اۋداننىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋى جايىندا پىكىر الىستى.
-ەڭ وزەكتى ماسەلە – حالىقتى تازا اۋىز سۋمەن قامتۋ. تازا اۋىز سۋ ادامداردىڭ دەنساۋلىعىن ساقتاۋ ءۇشىن كەرەك. ەلباسى تاپسىرماسى بويىنشا وبلىستا بۇل جۇمىس جوسپارلى ءجۇرىپ جاتىر. ماقساتىمىز – ادامداردىڭ الەۋمەتتىك-تۇرمىستىق جاعدايىن جاقسارتۋ، - دەگەن ءوڭىر باسشىسى اۋدان اكىمىنە ۇنەمدەلگەن قارجىدان جول جوندەيتىن قۋاتتى تەحنيكا الۋدى تاپسىرىپ، تۇرعىنداردان مال باسىن كوبەيتۋدى سۇرادى.
مال ونىمدەرىن وتكىزۋدەگى قيىندىقتاردى ايتقان ارداگەرلەر سۇراعىنا وراي وبلىس اكiمi بۇل باعىتتا ايماقتا جۇرگىزىلىپ جاتقان جۇمىستاردى ايتتى.
-كاسىپكەرلىكتى دامىتا تۇسىڭىزدەر. ىستەيمىن دەگەن ادامعا ەشكىم كەدەرگى جاسامايدى. ءبىزدىڭ مىندەتىمىز – ىستەيمىن دەگەن ادامعا جاعداي جاساۋ، - دەدi وبلىس باسشىسى.
ساپار بارىسىندا وبلىس اكiمi اۋدان ورتالىعىندا سالىنىپ جاتقان جوبالىق قۇنى 220458،58 مىڭ تەڭگە ءۇش قاباتتى 24 پاتەرلىك جالدامالى تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىمەن تانىستى. ءوز قولىمەن قابىرعاسىنا كىرپىش قالاپ، قۇرىلىستىڭ ەل يگىلىگىنە اينالۋىنا تىلەك ءبىلدىردى.
قۇرىلىس الاڭىنان كەيىن ءوڭىر باسشىسى اۋدان تۇرعىنى باتىربەك بەردىعالييەۆتىڭ جەكە كاسىپكەرلىك نىسانىنا اتباسىن تىرەپ، مۇندا اۋدان كاسىپكەرلەرىمەن، جاستار وكىلدەرىمەن كەزدەستى.
كاسىپكەرلەرمەن اڭگىمە ۇستىندە وبلىس اكىمى:
-ەلباسىنىڭ بەس الەۋمەتتىك باستاماسىنىڭ بىرەۋى - شاعىن جانە ورتا كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ ءۇشىن قايتارىمسىز دەمەۋ قارجىنى كوبەيتۋ. وبلىس بويىنشا سۋبسيديا وتكەن جىلعىدان بيىل ەكى ەسە كوبەيىپ، بۇل تاپسىرما جۇزەگە اسىپ جاتىر، - دەپ كاسىپكەرلىككە قامقورلىق جايىن ءسوز ەتتى.
جاستارمەن كەزدەسۋدە «جاسىل ەل» باعدارلاماسىنىڭ اۋدانداعى بارىسىن تىڭداپ، بەلسەندى جاستار ىسىنە ريزاشىلىق ءبىلدىردى. جاستارعا جاسالىپ جاتقان قامقورلىق جۇمىستارىنا توقتالدى.
-بىرەۋ ءۇشىن ەمەس، ءوزىمىز ءۇشىن ىستەيمىز، - دەگەن ا.كولگىنوۆ سالىنىپ جاتقان قۇرىلىس نىسانى ىشىنە ۇيا سالعان قارلىعاشتاردى دا نازارىنان تىس قالدىرماي، جاقسىلىق بەلگىسىنە بالادى.
جۇرگiزiلiپ جاتقان جۇمىستار بارىسىمەن تانىسقان ءوڭىر باسشىسى ءتيىستى جاۋاپتى تۇلعالارعا ناقتى تاپسىرمالار بەردi.
***
وبلىس اكىمى التاي كولگىنوۆ بوكەي ورداسى اۋدانىندا بولدى.
ءوڭىر باسشىسى مەملەكەت باسشىسىنىڭ وبلىسىمىزعا بيىلعى ساپارى ءوڭىرىمىزدىڭ دامۋىنا تىڭ سەرپىن بەرگەنىنە توقتالدى. سونىمەن قاتار بوكەي ورداسىنىڭ تاريحىنا، جاڭگىر حاننىڭ نارىن قۇمدى نۋ ورمانعا اينالدىرۋ باعىتىنداعى يگى ىستەرىنە قىسقاشا شولۋ جاسادى.
وبلىس باسشىسىنا اۋدان اكiمi نۇرلان راحىمجانوۆ اۋداندا اتقارىلعان جۇمىستار جانە 2018جىلدىڭ جوسپارىمەن، سونىڭ iشiندە ەلدى مەكەندەرگە اۋىز سۋ، گاز قۇبىرلارىن جەتكىزۋ ماسەلەلەرiمەن تانىستىردى.
ساپار بارىسىندا "نۇرلى جەر" باعدارلاماسى اياسىندا سالىنعان 2-پاتەرلiك 5 تۇرعىن ءۇيدiڭ جاعدايىمەن تانىستى. قۇرىلىسىمەن ا.ج. مامىر ايىندا اياقتالىپ، ەندi از قامتىلعان جانە جاس وتباسىلار بەرiلەتiن بولدى. سونداي-اق، وبلىس اكىمى جەرگiلiكتi كاسiپكەرلەرمەن ءوڭiردەگi شاعىن جانە ورتا بيزنەستiڭ دامۋ جاعدايى تۋرالى اڭگiمە قۇردى.
پرەزيدەنتتiڭ ءبىلىم الۋدىڭ قولجەتىمدىلىگى مەن ساپاسىن ارتتىرۋ، جاعداي جاساۋ تاپسىرماسىنىڭ ورىندالۋىن تەكسەرۋ ماقساتىندا سايقىندا سالىنىپ جاتقان جاڭا تيپتەگى ينتەرنات قۇرىلىسىن كوردi. وتكەن جىلدىڭ قىركۇيەك ايىندا باستالعان 70 ورىندىق ينتەرنات قۇرىلىسى بيىلعى جاڭا وقۋ جىلى قارساڭىندا پايدالانىلۋعا بەرىلەدi. وبلىس اكىمى بۇل نىساندا بولىپ، مەردiگەر مەن قۇرىلىسشىلارعا مەرزiممەن قوسا ساپاعا كوپ كوڭiل ءبولۋ كەرەكتiگiن تاپسىردى.
وبلىس اكiمi ساپار بارىسىندا
اۋدانداعى اسىل تۇقىمدى مال شارۋاشىلىعىنىڭ دامۋ دەڭگەيiن كورۋ ءۇشiن "تالاپ" شارۋا قوجالىعىنا باردى.
سونداي-اق، جول قۇرىلىسىن تيiستi ماتەريالدارمەن قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا "جامانتاۋ" كەن ورنى جاعدايىمەن تانىستى. تاۋ قويناۋىندا شاعىرتاس، قيىرشىق تاس، تەڭiز قۇمى سياقتى ماتەريالداردىڭ ۇلكەن قورى بار. قازiرگi تاڭدا وسى ماتەريالداردى ءجانiبەك، كازتالوۆ پەن بوكەي ورداسى اۋداندارىنىڭ جول قۇرىلىسىنا پايدالانۋ تۋرالى ءازiرلiك جۇمىستارى جۇرگiزiلۋدە. ساپار سوڭىندا وبلىس باسشىسى جاۋاپتى تۇلعالارعا ناقتى تاپسىرمالار بەردi.
***
وبلىس اكىمىنiڭ جۇمىس ساپارى جانىبەك اۋدانىندا جالعاستى.
وبلىس اكىمى التاي كولگىنوۆتىڭ جانىبەك اۋدانىنا جۇمىس ساپارى اقوبا اۋىلدىق وكرۋگىنىڭ اۋماعىندا ورنالاسقان ءابدىلمان جانە سوركول جايىلمالارىنىڭ جۇمىسىمەن تانىسۋدان باستالدى.
جوبالىق قۇنى 393853 مىڭ تەڭگە قۇراعان بۇل نىسانداردى وتكەن جىلى «ۋرالسكسترويينۆەست» ج ش س تالاپقا ساي جوندەدi. قۇرىلىس جۇمىستارىنىڭ بارىسىندا اتالمىش جايىلمالاردىڭ جاعالاۋلارى كەڭەيتىلىپ، پليتالار توسەلىپ، دامبالار جاسالدى. سونداي-اق كانالدار تازارتىلىپ، سۋ اعىزۋ قۇرىلعىلارى قوندىرىلدى. قازىرگى ۋاقىتتا گيدروقۇرىلىمداردى قالپىنا كەلتىرۋ جۇمىستارى ارقاسىندا بيىلعى تۇسكەن قاردىڭ سۋى مول جينالدى.
جايىلمالى سۋارۋ اقوبا اۋىلدىق وكرۋگى بويىنشا 1370، بورسى اۋىلدىق وكرۋگى بويىنشا 500، بارلىعى 1870 گەكتار جەردى قۇراپ وتىر. ءتورت سۋ جىبەرۋ قۇرىلعىسىنىڭ بىرەۋى ءابدىراماندا، ۇشەۋى سوركولدە ورناتىلعان.
– جايىلمالى سۋارۋدىڭ جالپى كولەمى 1870 گەكتاردى قۇرايدى. بيىلعى جينالعان سۋ كولەمى جەتكىلىكتى. الداعى ۋاقىتتا قار مول ءتۇسىپ، جاۋىن-شاشىن بولىپ تۇرسا، مۇندا 2-6 ملن تەكشە مەترگە دەيىن سۋ جينالاتىن بولادى، - دەدى قۇرىلىستى جۇرگىزگەن «ۋرالسكسترويينۆەست» جشس-نىڭ ديرەكتورى الەكسەي بەزيانوۆ.
«الەم» شارۋا قوجالىعىنىڭ جەتەكشىسى، وبلىستىق ءماسليحاتتىڭ دەپۋتاتى ەسكەندىر ەلەمەسوۆتىڭ ايتۋىنشا، جايىلمالى سۋارۋ اقوبا، بورسى، كورشىلەس قازتالوۆ اۋدانىنىڭ قوشانكول، قاراوبا اۋىلدارىنىڭ اۋماقتارىن قامتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ءوڭىر باسشىسى بۇل جۇمىسقا باستاماشى بولعان ەسكەندىر قاپار ۇلى ەكەندىگىن ايتىپ، وعان بولاشاقتا وسى ماڭنان باۋ-باقشا سالۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرۋ جونىندەگى ۇسىنىسىن جەتكىزدى.
اۋدانعا ساپار بارىسىندا وبلىس اكىمى «الەم» شارۋا قوجالىعىنىڭ «بەركالى» قىستاعىندا بولىپ، مالدى قولدان ۇرىقتاندىرۋ پۋنكتىنىڭ جۇمىسىمەن تانىستى.
سونىمەن قاتار، وبلىس اكiمi اقوبا اۋىلىندا اۋدان، اۋىل اقساقالدارىمەن كەزدەستى. اۋىلدىڭ تۇرعىنى مۇرات مۇحامبەتقالييەۆ اۋىلدا اۋىز سۋ قۇبىرىنىڭ قۇرىلىسى ءجۇرىپ جاتقانىن، ۇيالى بايلانىس جۇيەسىنىڭ ىسكە قوسىلعانىن، سپورتزال سالىنعانىن ايتىپ، اۋىل حالقىنىڭ الەۋمەتتىك-تۇرمىستىق جاعدايلارىنىڭ بىرتىندەپ شەشىمىن تاۋىپ جاتقانىن زور ريزاشىلىقپەن جەتكىزدi.
–ەلباسىنىڭ بەرگەن تاپسىرماسىنا وراي كەلەر جىلدان باستاپ، قازتالوۆ، جانىبەك، بوكەي ورداسى باعىتىنداعى كۇرە جولعا اسفالت توسەۋ جۇمىستارى باستالاتىن بولادى. ەلباسىنىڭ بەس الەۋمەتتىك باستاماسىنا بايلانىستى كاسىپكەرلىكتى قارجىلاندىرۋ ەكى ەسە ءوسىپ، ءتورت ملرد.تەڭگەنى قۇرادى. وسىعان وراي ءوز كاسىبىن اشامىن دەگەن ادامعا بارلىق جاعداي جاسالۋدا. سوندىقتان وسى مۇمكىندىكتى پايدالانىپ، تەك ەرىنبەي ەڭبەك ەتۋ كەرەك. مال شارۋاشىلىعىن ودان ءارى دامىتىپ، ءىرى قارانى ءبىر ميلليون باسقا جەتكىزۋىمىز قاجەت. اتقارىلىپ جاتقان جۇمىستاردىڭ بارلىعى تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ، ەلدەگى تىنىشتىقتىڭ ارقاسى،-دەدى وبلىس اكiمi.
وسى ارادا اۋدان اكىمى ازامات سافيمالييەۆ اۋدانعا تارتىلعان ينۆەستيسيا، مال شارۋاشىلىعى، ەلدى مەكەندەردى گازداندىرۋ، سونداي-اق، باسقا دا وزەكتى ماسەلەلەر جونىندە وبلىس باسشىسىن حاباردار ەتتى.
جۇمىس ساپارى اياسىندا ءوڭىر باسشىسى اۋىز سۋ قۇبىرى قۇرىلىسىنىڭ جۇمىس بارىسىمەن تانىسىپ، قۇرىلىسى بىلتىر پايدالانۋعا بەرىلگەن ح.حاليۋللين اتىنداعى مەكتەپ جانىنداعى سپورت زالدا، كۇردەلى جوندەۋ جۇمىسى ءجۇرىپ جاتقان فەلدشەرلىك-اكۋشەرلىك پۋنكتتە بولىپ، جۇمىستىڭ جاي-كۇيiن بiلدi.
ۇستىمىزدەگى جىلى جانىبەك اۋدانىنىڭ ورتالىعىندا 80 تۇرعىن ءۇي سالىنىپ، پايدالانۋعا بەرىلمەك. وسى ورايدا وبلىس باسشىسى اۋدان ورتالىعىندا 40 تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىمەن تانىستى. مۇندا وبلىس اكىمىنە مەردiگەر، «قازقۇرىلىسسەرۆيس» ج ش س ديرەكتورى ايداربەك سەيىتمۇراتوۆ قۇرىلىس نىساندا 50 شاقتى ارنايى تەحنيكا جانە 100-دەن استام ادام جۇمىس ىستەيتiنiن، سونىڭ iشiندە ءۇي قۇرىلىسىنا جەرگىلىكتى جەردەن دە ادامدار تارتىلعانىن جەتكiزدi.
–ءبىر پاتەردىڭ اۋدانى 71 شارشى مەتر بولسا، ءبىر ءۇيدىڭ اۋدانى 190 شارشى مەتر، قۇرىلىس قۇنى 301 ميلليون تەڭگە. تۇرعىن ۇيلەردىڭ قۇرىلىسىن استانانىڭ 20 جىلدىق مەرەكەسىندە، ياعني، 6 شىلدە كۇنى بىتىرەمىز دەپ تىرىسىپ جاتىرمىز،-دەدى سەرىكتەستىك ديرەكتورى.
ء-ۇيدىڭ اينالاسىنا قورشاۋ تۇرعىزىڭىزدار. وسىندا قونىستاناتىن تۇرعىندار تال-تەرەك وتىرعىزسا، جانعا جايلى كولەڭكەلى سايا بولىپ، وزدەرىنە قولايلى جاعداي جاسايدى، -دەگەن وبلىس اكىمى قۇرىلىسشىلارعا ۇيلەردى ساپالى اياقتاۋدى نىقتاپ تاپسىردى.
اۋدان ورتالىعىنداعى قۇرىلىسى بىتۋگە تاياۋ قالعان تەمىرجولدىڭ ارعى بەتىندەگى 40 ءۇيدىڭ قۇرىلىسى بيىل شىلدەدە اياقتالادى. جاڭادان سالىنىپ، پايدالانۋعا بەرىلەتىن تۇرعىن ءۇيدى قاراپ شىققان وبلىس باسشىسى ۇيلەردى ساپالى ءبىتىرۋ، اينالاسىن قورشاۋ مەن تال ەگۋ ماسەلەسىن قاداپ ايتىپ، قۇرىلىسشىلاردىڭ جۇمىسىنا ساتتىلىك تىلەدى.
سودان كەيىن وبلىس اكiمi كورشىلەس رەسەيگە باراتىن جانىبەكتەگى شەكارالىق وتكىزۋ پۋنكتىنە باردى. شەكارالىق بەكەتكە كەلگەسىن شەكارا باسشىلارىمەن سويلەسىپ، ولاردان وتكىزۋ پۋنكتىنەن كۇنىنە 40-50 ءتۇرلى جۇك تاسىمالداۋشى، 200-250 جەڭىل اۆتوكولىكتەر وتەتىنىن، ال قاتقىل جول توسەلگەن جاعدايدا ونىڭ سانى بۇدان دا كوبەيە تۇسەتىنىن انىقتاپ ءبىلدى.
ءوڭىر باسشىسى شەكارا باسشىلارىنا الداعى ۋاقىتتا رەسەيدىڭ وتكىزۋ پۋنكتىنە دەيىن قاتقىل تاباندى جول سالىناتىنىن ايتىپ، 8 جولاقتى كولىك اعىنىن رەتتەۋىش قۇرىلعىلار ورناتقان جاعدايدا شەكارا پۋنكتىنىڭ اينالاسىن كەڭەيتۋ جايىنداعى ۇسىنىسىن ءبىلدىردى.
