«موسكوۆسكيي كومسومولەس» ءبۇي دەيدى: «رەسەيلىك ازاماتشالار مۋنديالدە ءوزىن دە، ەلىن دە ابدەن ۇيات ەتتى». ايعايلاتىپ تاقىرىپ قويعان ماقالا اۆتورى رف ازاماتى، قالامگەر پلاتون بەسەدين اششىنىپ-اق وتىر. ءوز ەلىنىڭ پاتريوتى بولعاندىقتان كۇيىپ-پىسۋى تۇسىنىكتى. سەبەبى بۇگىنگى كۇنى بۇكىل الەم ماسكەۋگە كوز تىگىپ وتىر. ال، ماسكەۋ ءوز قىزدارىنا يە بولا الماي ماسقارا بولدى. يسپانيادان باعى باسىم تۇسكەن رەسەي قۇراماسى كەشە عانا جەڭىس تويىن تويلادى. سوعان قاراعاندا چەمپيون بولۋدان دا تايسالمايتىن سياقتى. دامەسىنىڭ زورىن-اي... قىسقاسى، رەسەي فۋتبولشىلارى ۇلكەن ناتيجە كورسەتىپ، كۇتپەگەن جەردەن تاڭ قالدىرسا، جانكۇيەرلەرى دە دەس بەرمەۋدە.
«پلاتون مەنىڭ دوسىم، الايدا اقيقات قىمبات» دەيمىز. ايتىپ قويايىن، بەسەدين پلاتوننىڭ اڭگىمەسىنەن كىلتيپان ىزدەۋ قاجەتسىز. جەل تۇرماسا، ءشوپتىڭ باسى قيمىلدامايتىنىن بىلەسىز. شىرىلداپ شىندىقتى ايتقان پلاتوننىڭ ماتەريالىن قازاقشاعا اۋدارىپ، نازارلارىڭىزعا ۇسىنايىن:
«فۋتبولدى جاقسى كورمەسەڭىز، 2018 جىلعى الەم چەمپيوناتىن (ءارى قاراي –ءاچ) تەك ساياسي ويىن دەپ قابىلداۋىڭىز مۇمكىن. رەسەيدىڭ بەدەلىن كوتەرۋگە ارنالعان كەرەمەت مۇمكىندىك دەرسىز. فۋتبوليستەر مەن باپكەرلەر ءاچ ۇيىمداستىرىلۋ بارىسىنا كوڭىلدەرى تولىپ ءماز. شەتەلدىك جانكۇيەرلەر سەلفيگە ءتۇسىپ، رەسەيگە دەگەن ماحابباتىن حەشتەگپەن بەلگىلەۋدە. ولار: «ءومىر باقي بىزگە رەسەي جايلى وتىرىك اقپارات تاراتىپ كەلگەن. بۇل – عاجاپ مەملەكەت. ادامدارى دا اشىق، اقكوڭىل» دەيدى. روري سميت دەگەن بريتاندىق جۋرناليست ەكاتەرينبۋرگتەن ساماراعا پلاسكارت ۆاگونى ارقىلى ساپار شەگىپتى. قيار مەن شۇجىققا تويىپ الىپ، قۇلپىنايدىڭ توسابىمەن شاي ىشكەن ول: «بريتانيالىق پويىزدا مۇنداي قوناقجايلىلىققا تاپ بولمايتىن ەدىم» دەگەندەي جازعان. رەسەيدە ءوتىپ جاتقان ءاچ-2018 جايلى ءپوزيتيۆتى، جاقسى جاڭالىقتار وسىمەن ءتامام.
«اتىڭ شىقپاسا جەر ورتەنىڭ» كەبىن كيگەن ءبىر كاسىپكەر فاستفۋدىن جارنامالايمىن دەپ الەۋمەتتىك جەلىدە بىلايشا جار سالادى: «كىمدە-كىم (ايتپاعى رف ازاماتشاسى-اۆت.) فۋتبول «جۇلدىزىنان» اياعى اۋىرلاسا، مەن وعان 3 ميلليون ءرۋبلدى قولىنا ۇستاتىپ، قانشا جەسە دە تاۋسىلمايتىن ۆوپپەر (فاستفۋدتىڭ ءبىر ءتۇرى-اۆت.) بەرەمىن». پيار جاسايمىن دەپ باسى بالەگە قالعان ول كەيىنىرەك جازباسىن جويىپ، ءدۇيىم جۇرتتان كەشىرىم سۇرادى. ءبىراق بۇل قورقىنىشتى اڭگىمە مۇنىمەن اياقتالار ەمەس. فۋتبول «جۇلدىزىمەن» كوڭىل جاراستىرىپ، ودان ۇرپاق ءسۇيىپ قالۋ تاقىرىبى ءاچ-2018 بارىسىندا رەسەيلىك قىز-كەلىنشەكتەر اراسىندا سانگە اينالۋدا. سەبەبى شەتەلدىك بەت-جۇزىن كورسەتىپ، قولىنا سىقىرلاعان اقشا ۇستاتسا بولدى، ءتانىن ساتۋعا دايار رەسەيلىك قىزدار ءبىرشاما بولىپ شىقتى. بىرەۋلەر شىنىمەن دە دوللارعا قارق بولىپ دەپ ويلاسا، ەندى ءبىرى بۇل قىزمەت ءتۇرىن تەگىن كورسەتۋگە دە دايىن ەكەن. سونداعىسى – شەتەلگە، مۇحيت اسۋعا دەگەن قۇمارلىق، قىزىعۋشىلىق. ال، ەڭ پىسىقتارى وزدەرىن، قىزمەتىن جاسىرماي جاريا ەتىپ، جارناما بەرۋدە. عالامتورعا كىرە قالساڭ، شەتەلدىكپەن قۇشاقتاسىپ، قوينىنا كىرىپ، قۇشىرلانا ءسۇيىسىپ وتىرعان رەسەيلىك قىزدارى كورەسىڭ. مۇنداعى ماسەلە قوعامدىق ۇياتتىڭ قۇلدىراپ كەتۋىندە. ولاردى مىنەپ-سىناپ جاتقاندار بارشىلىق (سول ۆيدەونى ءتۇسىرىپ تۇرعان سولار ەمەس پە دەگەن ويعا قالامىن-اۆت.)، قالعاندارى ۆيدەونى، فوتونى قىزىق كورىپ تاماشالاپ، «لايك» باسۋدا. 9000 رۋبل الىپ ەمحانادا سانيتاركا بولىپ جۇمىس ىستەۋ رەسەيدىڭ قىزدارى ءۇشىن ۇيات تا، ءتانىن ساتۋ ۇيات ەمەس بولىپ شىقتى. ەكاتەرينبۋرگتە قۇشتارلىقتى وياتىپ، ءناپسىنى قوزدىراتىن شوكولادتى شەتەلدىكتەر جاپپاي ساتىپ الىپ جاتىر دەيدى. جەرگىلىكتى قىزدار، قايتالاپ ايتامىن، سوعان ماز-مەيرام. ول بيشارالار شەتەلدىكپەن توسەكتەس بولسام، ءومىرىم، پايىمىم وزگەرەدى دەپ ارماندايدى. بۇل جايىندا سول باياعى الەۋمەتتىك جەلىدە اشىق جازادى. نەتكەن سورلىلىق! ولار ءۇشىن ۇياتتىمىن دەۋگە بولادى. الايدا «ۇيات» دەگەن ءسوز وسى تۇستا اتاۆيزم (كەلمەسكە كەتكەن سەزىم-اۆت.) بولىپ كورىنەر. اتالمىش سەزىم رەسەيلىك قىز-قىرقىندا اتىمەن جوق. ول جايلى اۋىز كوپىرتىپ ايتىپ شارشاۋدىڭ ءمانىسى جوق. ءبىز شەتەلدىك «حەللوۋدى» ەستىسە، ەسىنەن تانىپ، بارىن بەرۋگە دايار جەزوكشەلەردى تاربيەلەپ وسىردىك. ولارعا تاعى كوك اقشانى كورسەتسەڭ، قىرعىن بولايىن دەپ تۇر. نەگە ولاي؟
بۇل ءوزىمىز قۇرعان ساياساتتىڭ كەسىرى. 80ء-شى جىلدار كەزىندە-اق باتىسقا دەگەن ەلىكتەۋشىلىك، باتىسقا دەگەن قۇمارلىق بەلەڭ العان بولاتىن. ال، ءقازىر رەسەي ءوزىن الىپ دەرجاۆا دەپ تانىپ، باتىستى بالەگە بالاپ ءجۇر. الايدا سول 80ء-شى جىلداردان باستاپ تۇك وزگەرمەدى. جۇرت «رەسەيدە ءبارى جامان، باتىستا ءبارى كۇشتى» دەپ ىشتەي ويلايدى. سەبەبى كوك جاشىكتىڭ ءوزى جەزوكشەلەرگە تولى. ولار باتىستىڭ ءومىرىن، ءومىر ءسۇرۋ پرينسيپتەرىن تۋ ەتۋدە. سونىڭ ارقاسىندا شەتەلگە قۇمار، كوك ءمۇحيتتى ارماندايتىن ۇياتسىز تولقىن ءوسىپ كەلە جاتىر. قىز-قىرقىنىمىز كوتتەدجە ءومىر ءسۇرىپ، باسسەيننىڭ جاعاسىندا كوكتەيل ءىشىپ وتىرامىن دەپ قيالعا باتىپ جۇرگەندە رەسەيلىك ەر-ازاماتتار ايلىعى شايلىعىنا جەتپەي، اشۋ مەن ىزاعا بۋلىعىپ، ومىردەن شارشاپ ءجۇر. ءاچ دەگەن جاقسى عوي. ءاچ بولماسا نەسى جاقسى؟ ءبىراق مىنا ۇياتسىزدىقتى، ادەپسىزدىكتى، ارسىزدىقتى تىياتىن ۋاقىت جەتتى» دەيدى اۆتور.
قازاقستان بولسا رەسەيگە قاراپ بوي تۇزەيتىنى راس. ولاردا جارىق كورگەن جوبالار، شوۋ باعدارلامالار كوپ كەشىكپەي بىزگە كەلەدى. سەبەبى رەسەي ءبىز ءۇشىن عاجايىپ مەملەكەت. بۇل تۇستا رەسەيدەگى مىنا ءبىر ماسقارا جاعداي بىزگە ساباق بولۋى ءتيىس. ورىسقۇل سانادان قۇتىلىپ، قىزعا قىرىق ۇيدەن تىيىم سالعان، ەشكىمنىڭ الا ءجىبىن اتتاماعان، مالىم – جانىمنىڭ ساداعاسى، جانىم – ارىمنىڭ ساداعاسى دەيتىن رۋحاني بولمىسىمىزعا ورالىپ، رۋحاني يممۋنيتەتىمىزدى سالت-داستۇرمەن، ولەڭ-جىرمەن، ان-كۇيمەن كوتەرەتىن كەز وسى.
جازيرا بايدالى
پىكىر قالدىرۋ