"سارىاعاش" مەدرەسەسىنىڭ ديرەكتورى، تانىمال ۋاعىزشى ابدۋعاپپار سمانوۆ كوپشىلىك بىلە بەرمەيتىن سىرىمەن ءبولىستى دەپ جازادى Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى. 

ول "اسىل ارنا" تەلەارناسىنا بەرگەن سۇحباتىندا ءوزىنىڭ جەكە ءومىرى تۋرالى ايتىپ بەردى. كوپشىلىك "قاتال ۋاعىزشى" دەپ  سىنعا العان ابدۋعاپپار سمانوۆ اناسىنان جاستاي ايىرىلعان. ول اناسىنىڭ ديدارىن اكەسىنىڭ ايتۋىمەن عانا ساناسىندا ساقتاپتى. 

— اناڭىزدىڭ دۇنيەدەن وتكەنىنە قانشا جىل بولدى؟

— انام 2 جاستان اسقان شاعىمدا دۇنيەدەن ءوتتى. شاشى بۇيرا، وتە ادەمى ايەل بولعان. ءبىراق مەنىڭ ەسىمدە قالماپتى. انامنىڭ كوزىن كورگەن ادامداردىڭ ايتقانىن عانا ەستىپ ءوستىم. ۇيدەگى 4 قىز، 4 ۇلدىڭ ىشىندە مەنىڭ عانا شاشىم اناما ۇقساعان. مەن قازىرگى اتامنىڭ (اكەم — رەد.) ايەلىن "انا" دەپ اتايمىن. اتام 50 جاسىندا 25 جاستاعى كەلىنشەكپەن وتاۋ قۇردى. ءبىراق ولار پەرزەنت سۇيمەدى. قازاقتا "وگەي" دەگەن ءسوز بار عوي. الايدا قازىرگى انام وتە مەيىرىمدى جان. 

بىزگە تاشكەنت جاقىن. انام تاشكەنتتەگى بازارعا كەتكەن كەزدە ءبىز قارىنداسىم ەكەۋمىز اسىعا كۇتەتىنبىز. بىردە ۇزاقتان انامىزدىڭ كەلە جاتقانىن كورىپ، جۇگىرىپ الدىنان شىقتىق. انامدى قۇشاقتاي قالعان ەدىم ۇرا باستادى. مەنى قاتتى ۇردى. الايدا مەن بۇزىقتىق جاسامادىم، ەشتەڭە بۇلدىرمەدىم. نە ءۇشىن ۇرعانىن دا تۇسىنبەدىم. الايدا مەنى قاتتى ۇرىپ، سوسىن قۇشاقتاپ وكىرىپ جىلادى. ءبىراق مەن جىلامادىم. انام جىلاپ تۇرىپ "ەكىنشى رەت مەنىڭ الدىمنان جىرتىق شالبار كيىپ شىقپا" دەدى. سويتسەم، جىرتىق شالبارمەن جۇگىرىپ شىققان ەكەنمىن. جاس كەزىمدە انامنىڭ بۇل ارەكەتىن دۇرىس تۇسىنبەي، كوڭىلىمە الدىم. ءبىراق كەيىن انام "وگەيلىگىن قىلىپ، مىنالاردىڭ شالبارىن تىكپەيدى عوي، بالالارعا دۇرىستاپ قارامايدى" دەگەن سوزگە قالعىسى كەلمەگەنىن ۇقتىم. مەن قازىرگى انامدى سونداي قاتتى جاقسى كورەمىن. اتاما قىزمەت قىلا المادىم. بالا كەزدە اكەنىڭ اياعىن ۋقالادىق، تاعى باسقا جۇمىستاردى ىستەدىك، الايدا جاقسىلاپ قىزمەت قىلا المادىم. 17 جاسىمدا اتام مەنى وقۋعا شىعارىپ سالدى. ەسەيگەن كەزدە عانا قازىرگى انامنىڭ وگەي شەشەمىز ەكەنىن، تۋعان انامىزدىڭ قايتىس بولعانىن بىلدىك. سول كەزدە اتام "جان بار جەردە قازا بار. ەگەر مەن ءولىپ كەتسەم، وقۋىڭدى تاستاپ جانازاما كەلمەگىن" دەپ ايتقان بولاتىن. مەن بولسام، "اتا، ولاي ايتپاساڭىزشى، مەن ءالى ۇيلەنەمىن. ءوزىڭىز ۇيلەندىرەسىز" دەدىم. ال اتام بولسا، "سەنىڭ وقۋدا ءجۇرىپ دۇعا قىلۋىڭ مەنىڭ جانازامدا تۇرعانىڭنان جاقسىراق" دەدى. مەن 8 جىل وقۋ وقىدىم. كەيىن ۇيگە ورالىپ، اتامنىڭ باتاسىن الىپ، "اتاما قىزمەت قىلسام" دەگەن ارماندارىم بولدى. ءار وقۋدان كەلگەن كەزدە ۇنەمى اكەممەن سىرلاسىپ، اڭگىمە ايتىپ وتىراتىنبىز. مەن كەنجە بالا بولعاننان كەيىن اتاما جاقىنداۋ بولدىم. وقۋدان كەلە جاتقان كەزدە ۇزاقتان ۇلكەن ءبىر ءقابىردى كوردىم. جۇرەگىم الاسۇردى. كەيىن "يننا ءليللاحي ءۋا يننا ءيلايحي رادجيۋن" (ءبارىمىز ءبىر اللاعا  تيەسىلىمىز جانە تۇبىندە وعان قايتامىز — رەد.) دەگەن ءسوزدى قايتالاي بەردىم. ۇيگە كەلگەندە اتامنىڭ 3 كۇن بۇرىن ومىردەن وتكەنىن ءبىلدىم. مەن 1987 جىلى وقۋعا كەتىپ، 1995 جىلى وقۋىمدى اياقتادىم. 8 جىلدا اتامنىڭ دۇعاسى قابىل بولعان ەكەن. كەيىن ۇيدەگىلەرمەن وتىرىپ، كورىسىپ بولعان سوڭ اتامنىڭ زيراتىنا باردىم. كوپتەگەن سىر ىشتە قالىپ قويىپتى. 

"اتاجان، سونشا قينالعانىڭدى كوزىم كوردى. ءبىراق قىزمەت قىلا المادىم. قىزمەت قىلامىن دەپ كەلىپ ەدىم. ىشىمدە جاۋاپسىز سۇراقتارىم مەن ايتاتىن سىرلارىم بار ەدى" دەدىم. 

— اناڭىزدىڭ الدىندا اتقارا الماي قالعان امال بار ما؟

— شىنىمدى ايتسام، ءوزىمنىڭ انام تۋرالى ەشتەڭە ايتا المايمىن. اتام كەتكەن كۇنى سىرىمدى دا، ارمانىمدى دا اكەممەن بىرگە جەرلەدىم. سودان كەيىن بار ويىم قازىرگى انامدى رازى قىلۋ بولدى. بالالارىمنىڭ بارلىعى شەشەمنىڭ قاسىنان شىقپايتىن. بىردە شەشەمنىڭ مازاسى بولماي جۇرگەندىكتەن وزبەكستانداعى اپكەم انامدى وزىمەن بىرگە الىپ كەتتى. انام ءجيى جوتەلەتىن ەدى. انامنىڭ تۋبەركۋلەزبەن اشىق تۇردە اۋىراتىنىن كەيىن بىلدىك.

انام ۇيگە كەلگەن كەزدە بالالارىمنىڭ بارلىعى مەنىڭ بولمەمدە جاتىر. نە بولعانىن سۇراسام ۇندەرى شىقپايدى. كەيىن "انام قايدا؟" دەپ سۇراسام، "ءوزىنىڭ بولمەسىندە" دەيدى. انامنىڭ قاسىنا بارىپ، "نە بولدى؟ كەلىنىڭىزبەن ۇرىسىپ قالدىڭىز با؟" دەپ سۇرادىم. انام بولسا، "دارىگەرگە باردىم. ولار ماعان تۋبەركۋلەزگە شالدىققانىمدى ايتتى. اشىق تۇردە بولعاندىقتان قاسىمداعى ادامدارعا جۇعىپ كەتەدى ەكەن" دەدى. مەن "اناشىم، ەگەر سىزدەن اۋرۋ جۇعىپ ولەتىن بولسا، مەن 7 بالامنىڭ ولۋىنە رازىمىن. ءسىزدى بولەك قالدىرىپ قويىپ، بالا-شاعامدى قۇشاقتاپ جاتا المايمىن" دەدىم. سودان سوڭ ايەلىمە "بالالاردى الىپ كەل. بۇگىننەن باستاپ سەن دە، بالالارىم دا، مەن دە اناشىمنىڭ قاسىنا ۇيىقتايمىز. جۇقسا، بارىمىزگە بىردەي جۇقسىن" دەپ ايتتىم. مەن اتاما قىزمەت قىلا المادىم. ەندى اناما قىزمەت قىلا الماي، ونىڭ جالعىز ءوزى ءبىر بولمەدە ءولۋى مەنىڭ پەرزەنتتىگىمە سىن بولادى. بۇل مەن ءۇشىن مۇمكىن ەمەس دۇنيە. مەيلى بالا-شاعام ءولۋى مۇمكىن. الايدا مەن انامدى تاستاي المايمىن.

سودان ءابدىجاپپار اعام انامىزدى الماتىعا اپارىپ تەكسەرۋدەن وتكىزدى. سويتسە، انامدا تۋبەركۋلەز جوق بولىپ شىققان عوي. ءار كۇنى ازاندا انامىزدىڭ رازىلىعىن اللادان تىلەيتىنمىن. سونداي-اق بالالارىم مەن شاكىرتتەرىمە "اتا-انانىڭ ءتىرى كەزىندە قىزمەتىن قىلىپ، راحاتتانىپ الۋ كەرەك" دەپ ءجيى ايتامىن. 

— اكەڭىزدى ساعىندىڭىز با؟ ءقازىر جانىڭىزدا بولسا، نە دەپ ايتار ەدىڭىز؟

— دۇنيەم بار. ءبىراق نە ىستەي الامىن؟! قاجىلىققا اپارا المايمىن، اياعىن ۋقالاي المايمىن، "اتاجان" دەپ ەركەلەي المايمىن. ءبىراق ءقازىر انام بار. شۇكىر. اتام مەنىڭ قۇران وقىعانداعى داۋسىمدى جاقسى كورەتىن. اتام ءتىرى بولعاندا "ياسين" سۇرەسىن وقىپ وتىرىپ، ونىڭ اياعىن كۇنىگە مايلاپ، رازىلىعىن الىپ تۇراتىن ەدىم. مەنىڭ دە قينالاتىن كەزىم بولادى. سول كەزدە "وسى كەزدە اتام قاسىمدا بولسا عوي" دەپ ارماندايتىنىم بار. 

— اكەڭىزدىڭ ەڭ سوڭعى ءسوزى ەسىڭىزدە مە؟ نەنى وسيەتتەپ كەتتى؟

— "سەن مەنى قينادىڭ عوي"، - دەدى. نەگە ەكەنىن سۇراعانىمدا، "ۇيلەنبەي ءجۇرسىڭ" دەپ جاۋاپ بەردى. مەن "انا قىزدى كورەم جاقپايدى، مىناۋ دا جاقپايدى. نە ىستەسەم بولادى؟" دەپ سۇرادىم. اتام بولسا، قازىرگى ايەلىمنىڭ اتىن ايتىپ، "باقتىگۇلدى ال" دەپ ايتتى. ونىڭ اپكەسىنە مەنىڭ ءابساتتار اعام ۇيلەنگەن. سونى ايتقانىمدا اتام "التىندى شىققان جەرىنەن قاز دەگەن بار، بالام" دەدى. اتامنىڭ ايتقان سوزدەرىنىڭ سىرىن كەيىن ءبىلدىم عوي. اتاما "ءسىز كىمدى ايتساڭىز، سونى الام" دەپ ايتتىم. كەيىن ول ماعان ءومىردىڭ مەن ويلاعانداي وڭاي ەمەس ەكەنىن ايتاتىن. "اقىلىڭ مەن تاقۋالىعىڭ بولسا، اللا ءوزى ۇلىق قىلىپ قويادى. اللا ۇلىق قىلعاندى ەشكىم قور قىلا المايدى. ال اللا قور قىلعاندى ەشكىم ۇلىق قىلا المايدى. ءبىزدىڭ ومىرلىك جولىمىز ءومىرىمىزدىڭ سوڭىنا دەيىن وسى بولۋ كەرەك" -  دەدى اتام. 

— اتا-انامىزدىڭ كوزى تىرىسىندە قانداي بورىشتاردى اتقارۋىمىز كەرەك؟

— "اتامدى ساعىنىپ، ءبىر جاعىنان اتى وشپەسىن" دەپ ءبىرىنشى ۇلىمنىڭ اتىن شاكىرحان دەپ قويدىم. ول جىگىت قاري بولدى، ءقازىر مىسىردا وقىپ جاتىر. جان بار جەردە قازا بار، سول سەبەپتى اتا-انالارىڭىزعا قۇرمەت قىلىڭىزدار. اتا-انانىڭ الدىندا 1 مينۋت وتىرساڭىزدار، ودان اسقان باقىت جوق. ولارعا قىزمەت قىلىڭىز، ءتىرى كەزىندە ءقادىرىن بىلىڭىزدەر. قۇشاقتاپ-قۇشاقتاپ الىڭىز، ءسۇيىپ الىڭىز... مۇنىڭ ءوزى زور باقىت.