بۇگىنگى الاش قوزعالىسىنىڭ كوسەمى ءاليحان بوكەيحاننىڭ تۋعان كۇنىنىڭ قۇرمەتىنە Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى وقىرماندار نازارىنا تاريحي تۇلعانىڭ قاناتتى سوزدەرىن ۇسىنادى.
جانتەبىرەنىس: ازاتتىق تاڭى اتتى! تىلەككە قۇداي جەتكىزدى! كۇنى كەشە قۇل ەدىك - ەندى بۇگىن تەڭەلدىك!
***
ءبىلىم - بىلىممەن، مىنەز - مىنەزبەن. كوپ وقىسا، زەيىندى بولسا - ءبىلىمدى بولماق، ال مىنەزى جاقسى بولا ما الدە جامان بولا ما - مۇنى قۇداي بىلەدى.
***
ناعىز تۇرىك زاتتى حالىق ءتىلى – ءبىزدىڭ قازاقتا.
***
بۇل زاماندا جىلاپ مۇراتقا جەتەم دەۋ - اش تۇيەنىڭ كۇيسەۋى سىڭدى دارمەنسىزدىك.
***
تالاس-تارتىس جوق بولسا، ءومىر اباقتىعا اينالار ەدى.
***
اقىلعا ساڭىراۋلىق تا – ايىپ.
***
جاپوندا كىسى قاجەتىنە جاراتىلماعان الاقانداي جەر جوق. وندا مۇنداي ىجداھاتتى جانكەشتىلىك بولماسا اشتان ولەسىڭ.
***
بۇل بولىپ تۇرعان زامان - الاشتىڭ ازاماتىنا زور جۇك.
***
تىرشىلىك-عۇمىر بەلگىسى - الىس-تارتىس، ءارباۋ-ادىس.
***
الىسپاعان، جۇلىسپاعان بوستاندىق اتىنا مىنبەيدى، بۇعاۋدان بوسامايدى، ەر قۇلدىقتان، ايەل كۇڭدىكتەن شىقپايدى، مالىنا دا، باسىنا دا يە بولمايدى!
***
بولعاننان – قاشپا، بولماعانعا – ساسپا.
***
جۇرت ءادىل بولماي، جۇرت ءىسى وڭعا باسپايدى.
***
جەر داۋى - ءتامام بەس ميلليون قازاق داۋى.
***
ءتۇزۋ قالام - قيسايعان، وتكىر قالام - مۇجىلگەن زامان.
***
وزىنە-وزى قاسقىرشا شاۋىپ وتىرعان جۇرتتا وقۋ-ونەر بولمايدى.
***
بوستاندىققا اپاراتىن جالعىز جول – ۇلتتىق ىنتىماق قانا.
***
اقىلدى ءسوز قىلماق قيىن، اقىلدى ءسوزدى اقىلدى ءىس قىلماق ودان دا قيىن.
***
بولعاننان – قاشپا، بولماعانعا – ساسپا.
***
ۇلتىنا، جۇرتىنا قىزمەت ەتۋ – بىلىمنەن ەمەس، مىنەزدەن.
***
كوزى سوقىردان، كوڭىلى سوقىر جامان.
***
ەلدىڭ تۇرمىسىن، ءتىلىن، مىنەزىن بىلمەگەن كىسى كوش باسىن دا الىپ جۇرە المايدى.
***
جۇرتقا ءادىل بي پايدالى، كوپكە سۇيەنگەن، كوپ ءسوزىن تىنداعان، بيلىگىن ورنىنا جۇمسايتىن، ارام جەمەيتىن، ءىس بىلەتىن، ەل مۇددەسىن اشىق قورعاي الاتىن بولىس پايدالى.
***
تىرشىلىك – بايگە: جۇيرىك الار، شابان قالار.
***
شىڭعىس حان دۇنيەنى الدى - ارتىندا تۇك بەلگى قالعان جوق. اقساق تەمىر دۇنيەنى الماسا دا - ارتىندا سامارقاند، مەشىت، مەدرەسەدەي بەلگى قالدى. شىڭعىس - كوشپەلى، اقساق تەمىر - وتىرىقشى.
***
ەرىنشەك پەن ەزگە جول، بايگە، سىباعا، مۇشە جوق.
***
ءوز كۇشىنە سەنبەگەن حالىق تا، ادام دا ەشقاشان ءومىر بايگەسىن الا المايدى.
***
ءوزىڭ تۇيەدەن وتكەن جەتەكشىل بولساڭ، ساعان اقىل نە كەرەك؟!
***
بي ءتۇزۋ، بيلىك ءادىل بولسىن.
***
ماقالانى قالام ءوزى تىلەگەندە جازسا، ءسوز كەستەلى بولادى.
***
جەر دەسە دىرىلدەمەي بولمايدى: جەر ماسەلەسى – ءومىر ءسۇرۋ ماسەلەسىنىڭ زورى.
***
مانساپقۇمار ەلى – كەمەلدىككە جەتپەگەن ەل.
***
زاڭ ادام پايداسىنا جازىلادى، ادام زاڭ ءۇشىن تۋمايدى عوي.
***
ەۋروپا مادەنيەتتىمىن دەپ ماقتانعانىمەن، مادەنيەتى ونەرىندە عانا، ال مىنەزى حايۋاندىق ساپارىنان قايتقان جوق.
***
ادام بالاسى – ءناپسىنىڭ ق ۇلى: ماڭدايى تاسقا تيمەي توقتامايدى.
***
جانايقاي: قازاقتىڭ وقىعان ازاماتتارى، قازاققا وسىندايدا قىزمەت ەتپەگەندە قاشان قىزمەت ەتىپ پايدامىزدى تيگىزەمىز؟!
ءاليحان نۇرمۇحامەد ۇلى بوكەيحان (5 ناۋرىز 1866، قارقارالى ۋەزى، سەمەي وبلىسى، دالا ولكەسى — 27 قىركۇيەك 1937، ماسكەۋ) — XIX ع. سوڭى مەن XX ع. باسىنداعى قازاق زيالىلارىنىڭ، قوعام جانە مەملەكەت قايراتكەرلەرى قاتارىنداعى اسا ەرەكشە تۇلعا. كورنەكتى قوعام جانە مەملەكەت قايراتكەرى، ۇلت-ازاتتىق جانە الاش قوزعالىسىنىڭ جەتەكشىسى، الاشوردا اۆتونوميالى ۇكىمەتىنىڭ ءتوراعاسى، پۋبليسيست، عالىم، اۋدارماشى.
جيناقتاپ، ۇسىنعان: ماقپال سەمباي
پىكىر قالدىرۋ