1812 جىلى وتكەن سوعىسقا قاتىسقان قازاقتار تۋرالى ارحيۆ مالىمەتتەرى پايدا بولدى بۇل تۋرالى check-point.kz سايتى جاريالادى. ءپاريجدى باسىپ الۋ كەزىندەگى ورىنبور جانە ورال پولكىنىڭ كوپ بولىگى كىشى ءجۇز قازاقتارىنان قۇرالعان.
اسكەري ۆەدومستۆونىڭ قۇجاتتارى بويىنشا، سوعىسقا كەمىندە 3-5 مىڭنان استام قازاق قاتىسقان. سوعىس كەزىندە ەرلىك كورسەتكەنى ءۇشىن بەرىلگەن ناگرادالار مەن راپورتتار ساقتالعاندىقتان بىرنەشە قازاقتىڭ ءاتى-جونى بەلگىلى بولدى:
ياكوۆ (جاقىپ) بەلياكوۆ — كىشى جۇزدەن شىققان 3ء-شى ورىنبور كازاك پولكىنىڭ مايورى؛ پاريجگە دەيىن بىرنەشە جورىققا قاتىسقان. كۋتۋزوۆتىڭ ءوزى ناگرادتاعان.
نيكولاي (كازىباي) چەرنىش — 4 كازاك پولكىنىڭ كومانديرى. پاريج ماڭىندا قازا تاپتى. اۋليە اننا جانە اۋليە دجوردج وردەندەرىمەن ماراپاتتالدى.
اكىم بۋلاتوۆ، مايلىباي ۇلى — بورودينو شايقاسىنا قاتىسقان. ناپولەوننىڭ ەسكى گۆاردياسىنا شابۋىل جاساۋ كەزىندە قازا تاپتى.
كارىنباي زىنداعۇل ۇلى —1ء-شى تەپتيار پولكىنىڭ جاۋىنگەرى؛ بورودينو شايقاسىندا كورسەتكەن ەرلىگى ءۇشىن كۇمىس مەدالىمەن ماراپاتتالدى.
مۇرات قۇلشوران ۇلى — حورۋنجيي اسكەري اتاعىن يەلەنگەن؛ 1812 جىلى 27 شىلدەدە كاۆالەريالىق قاقتىعىستا ەرلىگىمەن كوزگە تۇسكەن.
ەرىس ازامات ۇلى — حورۋنجيي اسكەري اتاعىن يەلەنگەن؛ پلاتوۆا جاساعىنىڭ قاتارىندا بولعان.
بورانباي شاشۋباي ۇلى — رومانوۆا اۋىلىنداعى شايقاستا ەرلىگىمەن كوزگە ءتۇستى.
ىقسان اۋباكير ۇلى — ەساۋىل اسكەري مارتەبەسىنىڭ يەگەرى؛ رومانوۆا اۋىلىنداعى شايقاستا ەرلىگىمەن كوزگە ءتۇستى.
ساعيت حاميت ۇلى — ەساۋىل اسكەري مارتەبەسىنىڭ يەگەرى؛ III دارەجەلى اۋليە اننا وردەنىمەن ماراپاتتالعان.
نارىنباي جانجيگيت ۇلى — اۋليە دجوردج وردەنىمەن ماراپاتتالعان جاۋىنگەر ءارى اقىن؛ پاريجگە دەيىن بىرنەشە جورىققا قاتىسقان.
امەن بايباتىر ۇلى — جاۋىنگەر-باتىر ءپاريجدى باسىپ العانى ءۇشىن كۇمىس مەدالمەن ماراپاتتالدى.
بۇل اسكەرگە قاتىسقان قازاقتاردىڭ ءبىر بولىگى عانا. كوبىنىڭ ەسىمى رەسمي قۇجاتتاردا ساقتالماعان.
قازاقتاردىڭ ەسىمى نەلىكتەن ۇمىتىلدى؟
- اسكەر تىزىمدەرىندە ەتنيكالىق ەسەپتىڭ بولماۋى: قازاقتاردىڭ كوبىسى كازاكتار نەمەسە تەپتياري دەپ جازىلدى.
- اتاۋلاردى ورىستاندىرۋ: جاقىپ ياكوۆقا، قازىباي — نيكولايعا اينالدى، بۇل ولاردىڭ قازاق ەكەنى تۋرالى اقپاراتتى جويدى.
- كەڭەستىك تاريحناما 1812 جىلعى سوعىستى "ورىس" جەڭىسى دەپ ساناۋدى ءجون كوردى، ال دالا حالىقتارىنىڭ ۇلەسى ەلەۋسىز قالدى.
"1982 جىلعى سوعىسقا قازاقتاردىڭ قاتىسقانى تۋرالى تاريحي دەرەكتەر ۇمتىلسا دا، بۇل - ەۋرازيالىق تاريحتىڭ ەڭ ماڭىزدى بولىگى. بۇل تاريحي دەرەكتى زەرتتەۋ قازىرگى زامانعى قازاقستان مەن رەسەي اراسىن جاقىنداستىرا تۇسىرەدى. سونداي-اق پاريج باسقىنىنا قاتىسقان قازاق جاۋىنگەرلەرىن ىزدەۋگە تۇرتكى بولادى"، دەپ جازعان ەرمەك نيازوۆ.