شوتلانديالىق مادەنيەت. بۇل ەل ازاماتتارىنىڭ بەلدەمشەگە قۇمارلىعىنىڭ سىرى نەدە؟

شوتلانديالىق مادەنيەتپەن از-كەم تانىستىعىڭىز بولسا، بۇل ەلدەگى ەر ادامداردىڭ «كيلت» دەپ اتالاتىن ايەلدەر بەلدەمشەسىنە ۇقساس كيىمگە اۋەس ەكەنىنەن حاباردارسىز.

كيلت تاريحىنا كوز جىبەرسەك، ول العاشىندا ءدال بۇگىنگىدەي قالىپتا بولماعان. ءتىپتى، ونىڭ ۇزىندىعى 8 مەترگە دەيىن جەتىپ، ءتۇرلى قىزمەتتەردى اتقارعان. ماسەلەن، كيلتتى جاۋىن جاۋسا، پلاشش ەتىپ كيۋگە، سالقىندا جامىلعى ەتۋگە بولادى ەكەن. ءبىراق مۇنىڭ بارلىعى وتكەننىڭ ەنشىسىندە بولعان. ءقازىر تەك بەلدەمشە قىزمەتى كيلتتىڭ قۇزىرىندا.

شوتلانديالىق مادەنيەتتە كيلت كيۋ ەر ادامداردىڭ ازاتتىعىن، سابىرلىلىعىن، ءور مىنەزىن اڭعارتادى ەكەن-مىس. العاشىندا «فلامور» اتالعان كيىم ءتۇرى كەيىننەن «كيلت» اتاۋىنا وزگەرگەن. اتاۋدىڭ وزگەرۋىنە كيىمنىڭ اتقاراتىن قىزمەتى مەن قالپىنىڭ وزگەرىسكە ۇشىراۋى سەبەپ بولعان شىعار، بالكىم.

ءداستۇرلى كيلت تىگىسىندەگى سىزىقشالار مەن تورلار «تارتان» دەپ اتالادى. كيلت تۋرالى دەرەكتەر 1594 جىلعى جازبالاردان باستاپ كەزدەسەدى. سول كەزدەگى دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، تىگىس پەن تورلاردىڭ ورنالاسۋ ءتارتىبى كيىم ەگەسىنىڭ قانداي توپقا جاتاتىنىن انىقتاپ بەرەدى ەكەن.

اڭىزعا ارقا سۇيەسەك، كيلت تۇرمىستىق قولدانىسقا 1725 جىلداردان باستاپ ەندى. اعىلشىندىق روۋلەنسون شوتلانديادا كەن بالقىتاتىن زاۋىت سالىپ، جەرگىلىكتى ازاماتتاردى جۇمىسقا الادى. زاۋىتتا وت ۇزىلمەيتىندىكتەن، ونىڭ ءىشى سونشالىقتى ىستىق بولۋى شارتتى دۇنيە. سول كەزدە جۇمىسشىلار جوعارىدا ايتىلعان فلاموردىڭ ءۇستىن كەسىپ تاستاپ جۇرگەن. مىنە، وسىدان كەيىن فلامور بەلدەمشە كەسكىندەس كيلتكە اينالىپ شىعا كەلدى.

تانىمالدىلىق قۇپياسى

16 عاسىردا شوتلانديالىقتار كيلتتى ءداستۇرلى تۇردە كيە باستادى. ويتكەنى، بۇل ەلدىڭ كليماتى وتە دىمقىل جانە كوپ مولشەردە جاۋىن-شاشىن تۇسەتىن. ال جۇننەن تىعىز توقىلعان كيلت سۋ تارتپايتىن جانە تەز كەبەتىن قاسيەتتەرگە يە.

1746 جىلى جازىلعان جازبادا: «بۇل كيىم ەر ادامدارعا بەلگىلى ءبىر دەڭگەيدە قولايلىلىق تۋعىزادى. سوندىقتان، وعان ۇيرەنگەندەردىڭ ونى تاستاۋى ەكىتالاي. كيلت ارقىلى جىلدام ءجۇرىس جاساۋعا، جۇگىرۋگە كوپ مۇمكىندىك بار. سونداي-اق، كيلت ورماندا دا، تاۋدا دا، ۇيدە دە تۇرمىستىق شارۋالاردى اتقارۋ بارىسىندا وتە قولايلى»، - دەلىنەدى.

شالبارعا قاراعاندا قولايلىراق...

شالبار – كوشپەندىلەر مەن ەگىنشىلەردەن شىققان دۇنيە. ول قولايسىز اۋار ايىندا تەز دىمقىلدانادى جانە قيمىلداۋعا كەدەرگى جاسايدى. ال ۇزاق ءجۇرىس كەزىندە شالبار ادامنىڭ اياعىن قاجاپ تاستاۋى دا عاجاپ ەەس. سوعىس كەزىندەگى اسكەرلەردىڭ كوپشىلىگى بۇل ماسەلەگە شالدىققان. دەمەك، كيلت كۇندەلىكتى شارۋا بارىسىندا ەڭ وڭتايلى دۇنيەلەر قاتارىنا جاتادى.

بۇدان بولەك، دىمقىل كليماتى بار جەرلەردە كيلتتىڭ اۋا كىرىپ تۇراتىن تورلارى مەن تىگىستەرى ۆەنتيلاسيا ءرولىن اتقارادى. سوندىقتان، الەمنىڭ كوپتەگەن ەلدەرىندە كەڭسەلىك ستيلگە تومپاق كەلسە دە، بەلدەمشە نەمەسە كيلت كيۋگە رۇقسات بەرەدى.

ادىلەت مادەنيەت