الەمدەگى توعىزىنشى تەرريتوريادا بۇگىندە ۇلى توي! كەمەل كەلەشەك تۋرالى ارمانداي وتىرىپ، كەلەلى تاريحتى دا ەستەن شىعارماعان قازاقستان حالقى «قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعىن» دۋمانداتىپ اتاپ وتۋدە. بۇل تۋرالى قامشى پورتالى ايقىن-اقپاراتقا سىلتەمە جاساي وتىرىپ حابارلايدى.

كەشە استاناداعى تاۋەلسىزدىك سارايىندا قازاقستان كوشباسشىسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ قاتىسۋىمەن وسىناۋ اتاۋلى وقيعاعا ارنالعان سالتاناتتى جيىن ءوتتى. بۇل كۇنى قازاق ەلىنىڭ قۋانىشىنا ورتاقتاسۋ، قۇتتىقتاۋ ءۇشىن ءازىربايجان پرەزيدەنتى يلحام الييەۆ، قىرعىزستان پرەزيدەنتى المازبەك اتامبايەۆ، تۇركيا ۇلى ۇلتتىق جينالىسىنىڭ سپيكەرى يسمەت يىلماز، تۇرىكمەنستان ۇكىمەتىنىڭ ۆيسە-پرەمەرى ساپاردۇردى تويلييەۆ ارنايى كەلدى. 

جيىنعا سونداي-اق شەتەلدىك رەسمي دەلەگاسيا وكىلدەرى، الەمدىك دەڭگەيدە اتى ءمالىم عالىمدار، قازاقستان پارلا­مەن­ءتىنىڭ دەپۋتاتتارى، زيالى قاۋىم، سپورت، مادەنيەت جانە ونەر قايراتكەرلەرى قاتىستى.
ءسوز العان ەلباسى بارشا قازاقستان­دىقتاردى قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىل­دىعى تورقالى تويىمەن شىن جۇرەكتەن قۇتتىقتادى.
– بۇكىل الەمدى داعدارىس جايلاپ، دا­مىعان ەلدەردىڭ وزدەرى ۇلكەن ەكونوميكا­لىق كۇيزەلىسكە ۇشىراعان مىناۋ الما­عايىپ زا­ماندا الىس-جاقىن اعايىننىڭ باسىن قو­سىپ، قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىق ۇلان-اسىر تويىن وتكىزۋدىڭ ءوزىنىڭ ەرەكشە سەبەپ­تەرى بار، – دەدى ۇلت كوش­باس­شىسى. – بۇگىنگى توي، ەڭ الدىمەن، باتىر بابالارى­مىز­دىڭ بيىك رۋحىنا تاعزىم ەتۋ جانە تاع­دىردىڭ سان الۋان قيىندىق­تارىنان سۇرىنبەي وتكەن اتا تاريحىنان تاعىلىم الۋ ءۇشىن وتكىزىلىپ وتىر.
مەملەكەت باسشىسى كەڭەس وداعى زاما­نىندا قازاقستان مەكتەپتەرىندە وقۋشىلار «كسرو تاريحى» اتتى ورتاق وقۋلىقتان ءبىلىم العانىنا نازار اۋدارتتى: «سوندىق­تان جاس ۇرپاق اتا تاريحىنان مۇلدە ال­شاقتاپ قالدى. ونىڭ ۇستىنە قازاق حان­دىعىنىڭ شاڭىراعىن كوتەرىپ، ايبىنىن اسىرعان ۇلى حاندارىمىز بەن داڭقتى باتىرلارىمىزدىڭ ەسىمدەرى بىرتىندەپ ەل جادىنان وشىرىلە باستادى. ءوز ىشىمىزدەن شىققان ولاردى جامانداعىشتار قۇرمەتكە بولەندى. ەلىمىزدە حاننىڭ، نە باتىردىڭ ەسكەرتكىشى تۇرماق، ولاردىڭ اتىندا ءبىلىم مەن مادەنيەت نىساندارى، كەرەك دەسەڭىز، جالعىز-جارىم كوشە دە بولعان جوق.
قازاق حاندارىنىڭ اتى اتالا قالعان جاعدايدا ولارعا ۇستەم تاپ وكىلى رەتىندە كەلەڭسىز باعا بەرىلىپ، قيسىنسىز ايىپ تاعىلدى. بۇل تۋرالى اقىن عافۋ قايىر­بەكوۆ كەزىندە: «باسقانىڭ پاتشاسىنىڭ ءبارى جاقسى. نەلىكتەن ءبىزدىڭ حاندار جامان بولعان؟» دەپ اشىنا جازعان بولاتىن. ۇلت جادىنىڭ تامىرىنا بالتا شابۋعا ارنالعان وسىنداي سۇرقاي ساياساتتىڭ نەبارى شيرەك عاسىر بۇرىن ورىن العانىنا سەنۋدىڭ ءوزى قيىن. ءبىراق كەڭەس زامانىنىڭ اششى شىن­دىعى ءدال وسىنداي بولاتىن.

تاۋەلسىزدىك قازاق حالقىنىڭ وشكەنىن جان­دىرىپ، ولگەنىن ءتىرىلتتى. الماتى مەن اس­تا­­­نادا، وبلىس ورتالىقتارى مەن ءىرى ەلدى مە­­­كەندەردە كەرەي مەن جانىبەك، ابىلاي مەن ءابىل­قايىر سياقتى ايگىلى حان­دارى­مىز­دىڭ، قا­بانباي، بوگەنباي، ناۋرىزباي با­تى­ر­لار­دىڭ ەڭسەلى ەسكەرتكىشتەرى بوي كو­تە­ءرىپ، ولار­دىڭ ەسىمدەرى ەلدى مەكەندەرگە، جو­عارى وقۋ ورىن­دارى مەن مەكتەپتەرگە بە­ءرىلدى. بابا­لاردىڭ ەرلىك پەن كۇرەسكە تولى ونەگەلى ءومىر جول­دارى جايلى توم-توم عىلىمي ەڭبەكتەر مەن ادەبي شىعارمالار جازىلدى. تاۋەل­ءسىز­دىك­پەن بىرگە ورالىپ، ۇرپاعىنا ۇلانعايىر قو­نىس قالدىرعان باتىر بابالارىمىزدىڭ بيىك رۋحى قازاقتاردىڭ، اسىرەسە، جاڭا بۋى­نى­نىڭ اراسىندا اسا زور پاتريوتتىق ورلەۋ تۋ­عىزىپ، ۇلت تاريحىنا دەگەن ماقتانىش سە­ءزى­ءمىن ۇيالاتتى».

– قازاق، جۇبان اقىن ايتقانداي، «مىڭ ءولىپ، مىڭ تىرىلگەن» حالىق. بىرلىگى جاراسقاندا داڭقى اسىپ، بيلىككە تالاسقاندا بەرەكەسى قاش­قان! بارشاعا بەلگىلى، بايىرعى بابا­لا­رىمىز ءبورىلى بايراق ۇستاپ، بايكالدان بال­قان­عا دەيىنگى القاپتى ەركىن جايلاعان. كو­گى­ءمىز­دە جەلبىرەگەن التىن كۇن استىندا قى­­رانى قا­لىقتاعان تۋىمىز – مەملەكەتتىگىمىزدىڭ ءۇزىل­مەي جالعاسىپ جاتقانىنىڭ ايعاعى! – دە­ءدى پرەزيدەنت.
ن.نازاربايەۆ «قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىل­دىعى» تامىرى تەرەڭ قازاق تاريحىنىڭ ءبىر بەلەسى ەكەنىن نىقتادى:
– قازاق حاندىعى بۇدان بەس جارىم عاسىر بۇ­رىن عانا شاڭىراق كوتەرسە دە، ەۋرازيانىڭ ۇلى دالاسىندا ورناعان ارعى داۋىردەگى ساق، عۇن، ءۇيسىن مەملەكەتتەرىنىڭ، بەرگى زامانداعى ۇلى تۇرىك قاعاندىعى، دەشتى قىپشاق پەن ال­تىن وردا مەملەكەتتەرىنىڭ زاڭدى مۇراگەرى بول­دى. ارعى داۋىرلەرگە بارماي-اق، تازا ءتۇر­كى­لىك زامانىمىزعا زەر سالار بولساق، ايگىلى ريم يمپەرياسى قۇلاپ، ەۋروپاداعى وسى كۇنگى مەملەكەتتەردىڭ نوبايى دا ءالى قالىپ­تا­سا قويماعان، ال قىتايدا ءۇش پاتشالىق پەن الۋان اۋلەت ءوزارا قىرقىسىپ جاتقان 6 عا­سىر­دا – 552 جىلى التايدا ۇلى تۇرىك قاعاناتى ات­تى قۋاتتى، كۇشتى مەملەكەت دۇنيەگە كەلدى. ول نەبارى جارتى عاسىر ىشىندە التاي مەن كاۆ­كاز اراسىنداعى الىپ دالادا جەكە دارا بي­لىك جۇرگىزدى. داۋىرلەپ تۇرعان كەزىندە ۆي­زان­تيا مەن يراننان، قىتايدىڭ ەكى پات­شالىعىنان الىم العان ەر تۇرىكتىڭ بەرەكەسى كەتىپ، ءوز ىشىندە بيلىككە تالاس باستاعاندا، اۋە­ءلى باتىس جانە شىعىس بولىپ اجىراپ، كەيىن وعىز، قارلۇق، قىپشاق بولىپ ءبولىنىپ، جاۋلارىنا جەم بولدى.
– بىرلىك – ءبىزدىڭ بارلىق جەڭىستەرىمىزدىڭ ال­­تىن قاينارى، ەل قورعاعاندا كۇش-قۋات بە­رەر اسقاق ايبارى. وسىنى ءاردايىم جادى­مىز­دا ۇستاۋىمىز كەرەك. جاھاندانۋ زاما­نىندا تاعدىر تالايىمەن ءبولىنىپ كەت­كەن، ءتىلى، ءدىلى، ءدىنى مەن تەگى ءبىر تۇرىك حالىق­تا­رى ءححى عاسىردا ىنتىماق جاراستىرۋى قا­جەت. ءسويتىپ، ساياساتتا، ەكونوميكادا، عى­لىم مەن تەح­نولوگيادا ءوزارا ىقپالداستىق پەن باي­لانىستاردى كۇشەيتە بەرۋىمىز كەرەك. اتا تا­ري­حى ءبىزدى وسىعان شاقىرادى! – دەدى ن.نازاربايەۆ.
اتاقتى مۇحاممەد حايدار ءدۋلاتيدىڭ دەرەك­تەرى بويىنشا، 1465 جىلى قوزىباسى تاۋىنىڭ ەتەگىندە تاريحي وقيعا بولدى. بۇل – ءبىزدىڭ ەلدىگىمىزدىڭ تامىرى تەرەڭدە جاتقا­نىن تانىتاتىن اسا ماڭىزدى تاريحي دەرەك. كەرەي مەن جانىبەك حاندار ءابىلقايىر ۇلى­سى­نان ءبولىنىپ، شۋ مەن تالاستىڭ اراسىندا قازاق حاندىعىنىڭ شاڭىراعىن كوتەردى. 
مەملەكەت باسشىسى ءوز سوزىندە قازاق مەم­­­لە­كەتتىلىگىنە ولشەۋسىز ۇلەس قوسقان، قازاق تا­ري­حىندا وشپەس ءىز قالدىرعان حاندارعا ج­ە­كە توقتالدى:
– التى الاش انتتاسىپ، ايرىلماسقا ءسوز باي­لاسىپ، ۇلىتاۋعا تاڭبالارىن قاشاپ جاز­دى. وسىلايشا، تاريح ساحناسىنا قازاق دەگەن حا­لىق شىعىپ، ۇلانعايىر ولكە قازاق جەرى دەپ اتالا باستادى. ودان سوڭ قاسقا جولدى قا­سىم حان حاندىقتىڭ ىرگەسىن بەكىتىپ، كە­رەگەسىن كەردى. حاقنازار حان شەكاراسىن ەدىل­ءدىڭ بويىنا دەيىن كەڭەيتسە، تاۋەكەل حان ءتۇر­كىستان ولكەسىن تۇگەلدەي قازاق حاندىعىنا قاراتتى. ەڭسەگەي بويلى ەر ەسىم ەلدىڭ ىرگەسىن بەكىتۋ جولىنداعى كۇرەستە قولباسشىلى­عى­مەن تانىمال بولدى. سالقام جاڭگىر حان ور­بۇلاق تۇبىندەگى شايقاستا جوڭعارلارعا وي­سىراتا سوققى بەرسە، ءاز تاۋكە «جەتى جار­عى­نى» ەنگىزدى. 
قازاق حاندىعى كەزەڭى – ات جالىندا كۇن كەش­كەن الاش جۇرتىنىڭ قاھارماندىق ءداۋىرى! ەل بيلەگەن حانداردىڭ ءومىرى مايدان شەبىندە ءوتتى. قازاقتىڭ العاشقى ون ءتورت حا­نىنىڭ جەتەۋى جورىق جولىندا قازا تاپتى. وسىناۋ ۇلى بابالاردىڭ بيىك رۋحىنا بارلىق ۇرپاق ايرىقشا قۇرمەتپەن باس ءيىپ، ريزاشى­لى­عىن بىلدىرەدى. ولاردىڭ ۇلتقا سىڭىرگەن ۇشان-تەڭىز ەڭبەگى ءاردايىم ەل ەسىندە ساقتالا­دى. قازاقتاردىڭ تالاي بۋىنى قوي ۇستىنە بوز­تورعاي جۇمىرتقالاعان مامىراجاي زامان ور­ناتقان حان رەتىندە قادىرلەيتىن ءاز تاۋكە بيلىكتەن كەتكەن سوڭ، حالقىمىزدىڭ بەرەكە-بىر­لىگى السىرەپ، جۇزگە جانە رۋعا بولىنۋشىلىك بە­لەڭ الدى.
«ورتالىق ازياداعى اسا قۋاتتى اسكەري مەم­لەكەت سانالاتىن قازاق حاندىعىنىڭ وسى وسال­دىعىن وڭتايلى پايدالانعان جوڭعارلار تۇتقيىلدان سوعىس اشىپ، ەل تاريحىنا «اقتا­بان شۇبىرىندى، القاكول سۇلاما» دەگەن اتپەن ەنگەن تراگەدياعا ۇشىراتتى! – دەپ سا­باقتادى ءسوزىن مەملەكەت باسشىسى. – ءدال وسى تۇستا تاريح ساحناسىنا قول باستاعان قا­بانباي، بوگەنباي، ناۋرىزباي، مالايسارى سياقتى باتىرلار، ءسوز باستاعان تولە، قازى­بەك، ايتەكەدەي دۋالى اۋىز بيلەر، ەل باستاعان ابىلاي، ءابىلقايىرداي حاندار شىقتى. ءبىر جاعادان باس، ءبىر جەڭنەن قول شىعارىپ، بە­رە­كە-بىرلىگى اسقان قازاق قولى 1730 جىلى اڭى­راقاي تۇبىندە جوڭعارلارعا كۇيرەتە سوق­قى بەرىپ، اتا قونىسىن جاۋدان ءبىرجولاتا ازات ەتتى.
«بۇگىندە ابىلايدىڭ اسىل ارماندارى تاۋەلسىزدىك تۇسىندا تۇگەلدەي ورىندالدى، – دەدى ن.نازاربايەۆ. – قازاقستاننىڭ قاي تۇك­پىرىنە بارساق تا، قالالارىمىز بەن اۋىلدا­رى­مىز جارقىراپ، جايناپ تۇر. دالامىز جاي­قالعان ەگىنگە تولىپ، ەلىمىز جاسىل باققا اي­نالدى. التىن كۇن شۋاعىن شاشقان كوك باي­راعىمىزدىڭ استىندا قازاق قانا ەمەس، 130 ۇلتتىڭ وكىلدەرى بەرەكە-بىرلىكپەن ءتاتۋ-تاتتى ءومىر سۇرۋدە. مەن بۇدان بۇرىنىراق «قا­زاق تاريحىندا ءبىز ۇيالاتىن ەشتەڭە جوق» دە­گەن ەدىم. بۇگىن سول ءسوزىمنىڭ جالعاسى رەتىن­دە: «بىزگە بابالار تۇلپارلارىنىڭ تۇياعىمەن جازىلعان اتا تاريحىنىڭ ءار پاراعى ەرەكشە قىمبات. قازاقتاردىڭ بۇگىنگى جانە بولاشاق بۋىنى ونى ءاردايىم ورىندى ماقتان ەتەتىن بولادى» دەگىم كەلەدى!
«ەڭ الدىمەن، بابالارىمىز ەگەمەن ەلى­ءمىز تاۋەلسىزدىك العاندا، ەنشىمىزدە ۇلان-باي­تاق جەر قالدى. ءبىراق الەمدەگى توعىزىنشى تەر­ريتوريا سانالاتىن قازاق دالاسى ەشبىر حالىقارالىق قۇجاتپەن راسىمدەلمەي، اشىق-شاشىق جاتقان ەدى. ءبىز وسى ءبىر اسا كۇردەلى ءارى شەتىن ماسەلەنى ساتىمەن شەشىپ، رەسەي مەن جۇڭگو باستاعان بارلىق كورشىلەرىمىزبەن اراداعى جالپى ۇزىندىعى 14 مىڭ شاقىرىم­نان اساتىن شەكارامىزدى حالىقارالىق قۇ­جاتتارمەن راسىمدەپ، بولاشاق ۇرپاقتىڭ الاڭ­سىز بولۋى ءۇشىن ءبىرجولاتا ءارى ماڭگىلىككە شە­گەندەدىك. 
ەكىنشىدەن، بىزگە مۇراعا قالعان اتا قونى­سىمىز جىلدار بويى حالقىمىزعا قاسىرەت اكەلگەن اجال پوليگوندارى مەن جاپپاي قى­رىپ-جويۋعا ارنالعان يادرولىق وقتۇمسىقتارعا تولى بولدى. ءبىز سونىڭ بارىنەن ەلىمىزدى دە، جەرىمىزدى دە ازات ەتىپ، الەمدىك يادرولىق قارۋ­سىزدانۋ كوشىن باستادىق. اقىل مەن پارا­ساتتىڭ كەز كەلگەن قارۋدان قۋاتتىراق بولا­تىنىن دالەلدەپ، جاھاندىق ءقاۋىپسىز­دىككە زور ۇلەسىمىزدى قوستىق.
ۇشىنشىدەن، ەكى جارىم عاسىر پاتشالىق رە­سەي مەن 70 جىلدان استام كەڭەس وداعى قۇرامىندا بولعاندا، قازاق حالقى ءوز جەرىندە وتىرىپ-اق ازشىلىققا، ال قازاقستان ءوز ەركىنەن تىس 130 ۇلت پەن ۇلىستىڭ مەكەنىنە اي­نالدى. الەم تاريحىنا كوز تىگەر بولساق، سو­عىس اتاۋلى نە جەر داۋى، نە ۇلت ارتىق­شى­لىعى، نە ءدىن ۇستەمدىگى ءۇشىن بولاتىنىن باي­قاۋ قيىن ەمەس. ءبىز ەلىمىزدى مەكەندەگەن سان الۋان ۇلت پەن ۇلىس، ءدىن وكىلدەرىن كوك تۋدىڭ استىنا جيىپ، ەل تىنىشتىعىن، بەرەكە-بىر­لىگىن ساقتادىق. بابالارىمىز ميراس ەتكەن «كەڭ بولساڭ – كەم بولمايسىڭ» دەگەن قاعي­دانى باسشىلىققا الا وتىرىپ، ءالى تالاي بيىكتەرگە جەتەرىمىز انىق.
تورتىنشىدەن، ءبىز ىرگەمىزدى بەكىتىپ، ءبىرلى­گى­ءمىز­ءدى بەكەمدەگەن سوڭ الەمدەگى ەڭ دامىعان ەل­دەردىڭ تاجىريبەسىن زەرتتەپ، دامۋدىڭ ءوزى­ءمىز جاساعان جاڭا مودەلى – «قازاقستاندىق جولدى» ۇسىندىق. دامۋدىڭ ەڭ جارقىن بولا­شاعىن ايقىنداعان «قازاقستان – 2050» سترا­تەگياسىن تۇزدىك. ءدال وسى قۇجاتتىڭ نەگىزىندە العا قويعان ماقساتتارىمىزدى رەت-رەتىمەن جۇزەگە اسىرىپ، قۋاتتى دا تابىستى مەملەكەت ورناتتىق. سونىڭ ناتيجەسىندە ەكونومي­كا­مىز از عانا جىلدا ەشقاشان، ەشكىمدە بول­ما­عان قارقىنمەن العا باستى. 2014 جىلى ەلى­ءمىزدىڭ جالپى ىشكى ءونىمى 1993 جىلعى كور­سەتكىشتەن 19 ەسەگە كوبەيدى. ول جان با­سىنا شاققاندا 696 دوللاردان 13 مىڭ دول­لارعا، ياعني 18 ەسەگە ارتتى. 1993-2013 جىلدار ارالىعىندا 200 ميلليارد دوللاردان استام تىكەلەي شەتەل ينۆەستيسياسىن تارتتىق. ەل­ءدىڭ ءال-اۋقاتىن بارىنشا جاقسارتىپ، ءور­كە­نيەتتى ەلدەردىڭ دەڭگەيىنە جەتكىزدىك.
بەسىنشىدەن، بابالار ميراس ەتكەن جەرىمىز قان­شالىقتى كەڭ بولسا دا، بىزدە ۇلى مۇحيتقا شىعاتىن جول بولعان ەمەس. تەمىرجول اتاۋلى قا­زاقستاننىڭ بايلىعىن تاسۋ ءۇشىن تەك سول­تۇستىككە قاراي سالىندى. تاۋەلسىزدىك جىل­دارى ءبىز جالپى ۇزىندىعى 2500 شاق­ىرىمدىق تەمىرجول سالىپ، ەلىمىزدىڭ بارلىق وبلىس­تا­رىن بىر-بىرىمەن جالعاستىردىق. ناتيجەسىندە، قازاقستاننىڭ بولات جولدارى جۇڭگو ارقى­لى تىنىق مۇحيتقا، تۇرىكمەن جەرى، پارسى شىعاناعى ارقىلى ءۇندى مۇحيتىنا، رەسەي ارقىلى باتىس ەۋروپاعا، ودان ءارى اتلانت مۇ­حيتىنا جەتەتىن بولدى. بۇعان قوسىمشا «باتىس جۇڭگو – باتىس ەۋروپا» ەۋرازيالىق اۆتوماگيسترالi دە پايدالانۋعا بەرىلدى. ال «نۇر­لى جول» باعدارلاماسىمەن ەلىمىزدە جاڭا 7 مىڭ كيلومەتردەن استام اۆتوكولىك جو­لى سالىنىپ، بارلىق وڭىرلەرمەن بايلا­نىس ەكى ەسەگە جاقىن بولادى. ءححى عاسىردىڭ نا­عىز جىبەك جولى دەپ وسىنى ايتۋىمىز كە­رەك.
التىنشىدان، قازاقتى وزگە ۇلتتان دارا­لاي­تىن – ونىڭ ءتىلى مەن مادەنيەتى، رۋحا­نيا­تى. ەلىمىز ەگەمەندىگىن العاننان كەيىن جاع­داي­دىڭ قيىندىعىنا قاراماستان تاعدىردىڭ جازۋىمەن دۇنيەنىڭ ءتورت بۇرىشىنا تارىداي شاشىلىپ كەتكەن ميلليوننان استام قان­داستارىمىزدى اتامەكەنگە قايتارىپ الىپ كەلدىك. بابالار تاريحىنا قاتىستى دۇنيە ءجۇزىنىڭ ارحيۆتەرىندە شاڭ باسقان تاريحي قۇجاتتاردى الدىرىپ، توم-توم كىتاپتار مەن وقۋلىقتار شىعارىپ، اتا تاريحتىڭ اقيقاتىن تۇگەندەدىك. تاۋەلسىزدىك جىلدارىندا 1300-گە جۋىق مەكتەپ، 1250-گە جۋىق دەنساۋلىق ساق­تاۋ نىسانىن، تاعى 4 مىڭنان استام بالا­ب ا ق­شا سالدىق. حالىقتىڭ ورتاشا ءومىر ۇزاقتىعى 72 جاسقا جەتتى».
جەتىنشىدەن، ىرگەسى بەرىك ءۇيدىڭ شاڭىراعى شايقالمايدى. جاقىندا عانا ءبىز اتا زاڭى­مىزدىڭ 20 جىلدىعىن اتاپ وتتىك. ءبىزدىڭ كونس­تيتۋسيامىز ۇلتتىق زاڭناما جۇيەسىنە بەرىك ىرگەتاس بولىپ قالاندى. زاڭ شىعارۋشى، اتقارۋشى بيلىك پەن تاۋەلسىز سوت جۇيەسىنىڭ نەگىزىن قۇردى. قازاقستان پارلامەنتى ەڭ جو­عارى وكىلەتتى ورگان رەتىندە ءوز مىندەتىن ابى­رويمەن اتقارۋدا.
سەگىزىنشىدەن، بابالار داڭقىنا ماقتانۋ­مەن شەكتەلمەي، ۇزدىكسىز العا جىلجىعان ەل عانا وزادى.
– ءبىزدىڭ بابالارىمىز – عۇندار دا، تۇرىك­تەر دە، قىپشاقتار دا وتكەن زامانداردا ەۋ­را­زياداي الىپ ماتەريكتىڭ باستى ينتەگرا­تورى بولعان. ولار ۇلى دالاداعى الۋان تاي­پالاردىڭ باسىن تالاي مارتە قوسىپ، بەرەكەسى قاشقان كەزدە سان رەت جاۋلارىنا جەم بولعان. ءبىز دە 20 جىلدان استام ۋاقىت بويى ەۋرازيالىق وداق قۇرۋ تۋرالى باستا­مانى تاباندىلىقپەن ىلگەرى جىلجىتىپ، ونى بۇگىندە بەس مەملەكەتتىڭ باسىن قوساتىن پوست­­كەڭەستىك ەلدەر ىشىندەگى ەڭ ۇلكەن ەكونو­مي­كالىق ۇيىمعا اينالدىردىق» دەدى پرە­زيدەنت.
«توعىزىنشىدان، استانانىڭ تورىندە تۇرىپ، بۇگىندە بار قازاقتىڭ ورتاق ماق­تانى­شىنا اينالعان ەلوردامىز تۋرالى ايتپاۋ مۇمكىن ەمەس. استانامىز – جاھانعا تانىلعان جۇرتىمىزدىڭ جارقىراعان جاقۇتى، ازاتتى­عى­مىزدىڭ التىن قىرانى! ەلوردانى سالۋ تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ وتە كۇردەلى ماقسات قويىپ، ونى تاباندىلىقپەن ورىنداي الاتى­نىن كۇللى الەمگە ايقىن دالەلدەپ بەردى. باس قالامىز قازاقتىڭ ابىرويىن اسىرىپ، مە­رەيىن تاسىتتى. دوستى ءسۇيىندىرىپ، دۇشپان­نىڭ مىسىن باساتىن ەڭسەلى ەلورداعا اينال­دى. استانامەن بىرگە قالىڭ قازاقتىڭ دا داڭ­قى ارتتى. ەلىمىزدىڭ ءار وڭىرىندەگى باسقا قا­لالار مەن ەلدى مەكەندەر دە ەلورداعا  قا­راپ بوي تۇزەپ، جارقىراي باستادى. 
ونىنشىدان، باسەكەگە قابىلەتتى  ەلۋ  ەل­ءدىڭ قاتارىنان بەرىك ورىن الىپ، الەمدەگى ۇزدىك وتىزدىقتىڭ قاتارىنا كىرۋدى باستى سترا­تەگيالىق ماقسات ەتىپ قويدىق. الدا استا­نادا الەمدەگى عىلىم مەن تەحنيكانىڭ، ونەر­كاسىپتىڭ، جاڭالىق اتاۋلىنىڭ جەتىس­تىكتەرىن ناسيحاتتايتىن «ەحرو-2017» كور­مەسىن وتكىزۋ مىندەتى تۇر. ءقازىر ادامزات قو­عامى جاڭا يندۋستريالىق ريەۆوليۋسيانىڭ قار­­ساڭىن­دا تۇر. وعان قازاقستاننىڭ ەكونو­مي­كاسى مەن ونەركاسىبى دايىن بولۋى ءۇشىن ءبىز «ۇدەمەلى يندۋستريالىق-يننوۆاسيالىق دامۋ باعدارلاماسىن» ازىرلەپ، جۇزەگە اسىرۋ­دامىز. دۇنيەجۇزىلىك ساۋدا ۇيىمىنا كىردىك. بارشاعا بىردەي كاسىبي، وسى زامانعى مەملە­كەتىمىز ودان ءارى تابىستى بولۋى ءۇشىن بەس ينستيتۋتتىق رەفورما جۇرگىزۋدى قولعا الدىق. ءتيىستى مەملەكەتتىك ورگاندار ونى رەت-رەتىمەن جۇزەگە اسىرۋعا كىرىسىپ تە كەتتى. بۇل رە­فورما ءبىزدى جاڭا بيىكتەرگە باستايدى» دەدى ول.
– «ەگەمەن بولماي، ەل بولماس» دەگەندەي، ءبىز ازاتتىق جىلدارىندا شىن مانىندە، ۇلى جولدان وتتىك. تاۋەلسىزدىك كەزەڭى – ءبىز ءۇشىن عا­سىرلار جۇگىن ارقالاعان عالامات كەزەڭ. كەزىندە كەرەي مەن جانىبەككە ىلەسىپ شىق-قان حا­لىقتىڭ ۇزىن سانى 200 مىڭ شاماسىندا ەكەن. بۇگىنگى كۇنى سول قازاقتىڭ قاتارى جەر ءجۇ­زىندە 15 ميلليوننان اسىپ جىعىلدى. ال ەگەر قازاق وتكەن عاسىردىڭ اشارشىلىعىنا ۇشى­راماسا، وتكەن سوعىستا قىرىلماسا، قان­شا بولار ەدى؟ – دەگەن ەلباسى قازاقتارعا قايى­رىلدى:
«قازاقتىڭ ءوز ىشىندەگى بەرەكە-بىرلىگى كۇش­ءتى بولۋى كەرەك. دانىشپان ابايدىڭ: «ءبى­ءرىڭدى، قازاق، ءبىرىڭ دوس، كورمەسەڭ ءىستىڭ ءبا­ءرى بوس»، – دەگەن وسيەتىن ءاردايىم ەستەن شىعارمايىق، ارداقتى اعايىن! الدا قانداي سىن-قاتەرلەر كۇتىپ تۇرسا دا، بىرلىگىمىز-دىڭ ار­قا­سىندا ءبىزدىڭ بولاشاعىمىز ءبۇ­گىن­گىدەن دە جارقىن دەپ كامىل سەنىممەن ايتا الامىن!»
– ءبارىمىزدىڭ كيەلى اتامەكەنىمىز بار، ول – قا­زاقتىڭ ۇلى دالاسى. سول دالادا بابالار­دىڭ ىزگى اماناتىن ورىنداۋ جولىندا ءبىز قۇرعان قاسيەتتى وتانىمىز بار. ول – تاۋەل-سىز قازاقستان. تاۋەلسىزدىك – ءبىزدىڭ ماڭدايعا باس­قان باعىمىز، ماڭگى ساقتاۋعا ءتيىس امانا­تى­مىز. قاسيەتتى وتانىمىزدا قانداي قيىن­دىقتى دا قايىسپاي قارسى الۋعا لايىق ءورشىل رۋحتى، ازات ويلى، جاسامپاز حالىق بار. ول – ەر­جۇرەك قازاق حالقى. سول قاھارمان حا­لىق­تىڭ العا قويعان ىزگى مۇراتى بار. ول – ۇلى دالا توسىندە ءوزى قۇرعان مەملەكەتتى ءماڭ­گىلىك ەل جاساۋ. ەندەشە، ءارقاشان ەلىمىز امان، باۋىرىمىز ءبۇتىن بولسىن. سىزدەر مەن ءبىز­ قۇرعان تاۋەلسىز قازاقستانىمىز ماڭگىلىك ەلگە اينالسىن! ۇلى ماقساتتارعا جەتۋ جولىندا بىزگە باتىر بابالاردىڭ ارۋا­عى جار بولسىن! – دەپ تۇيىندەدى ءسوزىن ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ.

 "قامشى" سىلتەيدى