«ەكسپو-2017ء-نىڭ» اۋىل-ايماققا اسەرى

/uploads/thumbnail/20170708200004696_small.jpg

...ءالقيسسا، 2013 جىلدىڭ ماۋسىم ايى بولاتىن. كەزەكتى باسپاسوزگە جازىلۋ ناۋقانىنا وراي اۋدان-اۋىلداردى ارالاپ، جەرگىلىكتى وقىرماندارمەن جۇزدەسىپ، ءارى الداعى ۋاقىتتا گازەتكە شىعاتىن ماتە­ريالدارعا نەگىز بولار فاكتىلەر جيناپ جۇرگەنبىز.

ءۇشبۋ ساپار بارىسىندا جەر­گىلىكتى جول باستاۋشىلاردىڭ ۇيعارىمىمەن قاراتوبە اۋدانىنىڭ اۋماعىنداعى مال وسىرۋگە ماماندانعان «دۋمان» شارۋا قوجالىعىنا دا ات باسىن بۇردىق. بۇل قوجالىقتىڭ قازىرگى جايلاپ وتىرعانى جۋساندىوي اۋىلدىق وكرۋگىنە قاراستى ۇمتىل قىستاعى بولىپ شىقتى. كەڭەس وكىمەتى كەزىندە بۇل ماڭدى مالشىلار مەكەندەپ، ال جازدا پىشەنشىلەر ەڭبەك دۇبىرىنە بولەگەن ەكەن. سول كەزدەرى مۇندا ەلەكتر جەلىسى تارتىلىپ، ءىڭىر قاراڭعى­سىنان باستاپ، ەلەكتر جارىعى «التى ايشىلىق» جەردەن مەنمۇندالاپ تۇرعان. الايدا كۇنى كەشەگى قوعامدىق فورماسيا مەن مەنشىكتىك قاتىناستار دا كۇرت وزگەرگەن وتپەلى كەزەڭ، ءولىارا شاقتا ەلەكتر سىمى دا، ەلەكتر باعاندارى دا قولدى بولعان كورىنەدى. ءبىز بارعان كەزدە «دۋمان» شارۋا قوجالىعىنىڭ باسشى-قوسشىسى ءۇي-جايىنا قوسا، قورا-قوپسىسىن دا كۇن باتارەيالارى مەن جەل ديىرمەن ارقىلى جارقىراتىپ وتىر ەكەن. يمانداي شىنىم، وسىدان ەكى جىلدان اسا ۋاقىت بۇرىن باتىس قازاقستان وبلىسىنىڭ ورتالىعى ورال قالاسىنان 200 شاقىرىم، ال قاراتوبە اۋدانىنىڭ ورتالىعىنان 35 شاقىرىم قاشىق ايدالاداعى قىستاقتا بالامالى قۋات كوزىن پايدالانۋشىلاردى كورەم دەپ تاپ سول جولى ويلاماعان ەدىم. 
– «ەحرو-2017» كورمەسى ارقىلى ءبىز ءقازىر قولدانىپ وتىرعان بالامالى قۋات كوزدەرىنەن الدەقايدا كۇشتى قوندىرعى­لارعا قول جەتكىزەرىمىز ءشۇباسىز، – دەگەن ەدى سول جولى «دۋمان» شارۋا قوجالىعىنىڭ قىزمەتكەرلەرىنىڭ ءبىرى ەرسايىن قۇباشيەۆ. 

جاڭاقالا اۋدانىنداعى اسىل تۇقىمدى ءىرى قارا وسىرۋگە باعىت ۇستانعان «مۇسا» شا­رۋا قوجالىعى وسى جازدا ورىنبورلىق كاسىپكەردىڭ كومەگىمەن 1 جەل گەنەراتورى مەن 6 كۇن تاقتايشاسىن (باتارەياسىن) ور­ناتىپ، كۇندەلىكتى تۇرمىس پەن شارۋاشى­لىق­قا قاجەتتى ەلەكتر قۋاتىن اتالمىش قوندىرعىلاردان الىپ وتىر. «مۇسا» شق-نىڭ باسشىسى تىلەگەن ءمۋسيننىڭ مالىمەتىنە قاراعاندا، ول ورناتقان «ماگليەۆ» جۇيە­سىندەگى جەل گەنەراتورى ساعاتىنا 100 ۆاتت قۋات وندىرسە، كۇن باتارەياسىنىڭ ءارقايسىسى تاۋلىگىنە ەڭ كەمى 1،5 كيلوۆات ەلەكتر قۋاتىن بەرەتىن كورىنەدى. سوندا اتالمىش 6 كۇن تاقتايشاسى تاۋلىگىنە كەمى 9 كيلوۆاتت، ءتىپتى قاجەت جاعدايدا 10-12 كيلوۆاتقا دەيىن قۋات وندىرۋگە شاماسى جەتەدى ەكەن. ال ەلەكتر قۋاتىنىڭ تاۋلىگىنە ءبىر ۇيگە ورتا ەسەپپەن قا­جەت مولشەرى 3-5 كيلوۆاتت. رەتتى جەرىندە ايتا كەتەلىك، «مۇسا» شارۋا قوجالىعى اۋدان ورتالىعىنان 25 شاقىرىم، ال وبلىس ورتا­لى­عىنان 300 شاقىرىمداي جىراق قونىس­تانعان. 

باتىس قازاقستان وبلىسىنىڭ ورتالىعى ورال قالاسىنان 250 شاقىرىم قاشىق شىڭعىرلاۋ اۋدانىنداعى «عايني» شارۋا قوجالىعىنىڭ تۇرمىس پەن شارۋاشىلىق مۇددەسى ءۇشىن كۇن مەن جەلدىڭ قۋاتىن تۇتى­نىپ وتىرعاندىعىن بيىلعى ماۋسىم ايىندا ءوزىم ارنايى بارىپ كوردىم. اتالمىش شا­-رۋا قوجالىعىنىڭ جەتەكشىسى جاسقايرات ايسييەۆ­ءتىڭ كۇن مەن جەلدىڭ قۋاتىنا قاتىستى ىسكە قوسقان قۇرال-جابدىعى بۋدان، ياكي گيبريدتى قوندىرعى. ولاي دەيتىن سەبەبىمىز، «Basis Group كZ» ج ش س «عايني» شارۋا­شىلىعىنا ورناتقان جەل گەنەراتورى جانە 10 كۇن تاقتايشاسىنىڭ جالپى قۋاتى – 10 كيلوۆاتت. «Basis Group كZ» جشس-نىڭ باسشىسى، اقتوبەلىك ازامات ەستاي يبرا­گيموۆتىڭ مالىمەتىنە قاراعاندا، ءۇشبۋ قوندىرعىلار 5 كيلوۆاتتى كۇننەن، 2 كيلو­ۆات­تى جەلدەن الىپ، تۇپتەپ كەلگەندە، اينى­مالى توكتى تۇراقتى توكقا اينالدىراتىن ينۆەرتور ەلەكتر قۋاتىن 10 كيلوۆاتت جەت­كى­زەتىن كورىنەدى. «عايني» شق يگىلىگىن كورىپ وتىرعان ەلەكتر قۋاتىن وندىرەتىن كەشەن گەرمانيادان جەتكىزىلگەن. بۇل قوندىرعى-كەشەننىڭ ءار قۇرامداس بولىگىنىڭ ءوز الدىنا دەربەس سەرتيفيكاتى بار بولىپ شىقتى. تىلگە تيەك، سوزگە وزەك بولىپ وتىرعان بۋ­دان قوندىرعىنىڭ بۇكىل جۇمىس جۇيەسى اۆتومات­تاندىرىلعان. سول سەبەپتى قوسىمشا ادام كۇشىن، جۇمىس قولىن قاجەتسىنبەيدى. ءارى ءوزى ونشا كىرپياز ەمەس كورىنەدى، ەگەر ءقادىرىن ءبىلىپ، كۇتىپ ۇستاسا، نەمىستەردىڭ تۋرا وسى كەشەنى 15-20 جىل «جاسايتىن» كورىنەدى. اتى ايتىپ تۇرعانداي جەل گەنەراتورىنىڭ «جانى» – جەل، ال كۇن باتارەيالارى بۇلتتى كۇندەرى دە ەلەكتر قۋاتىن وندىرۋگە قابىلەتتى. راس، بۇلىڭعىر كۇندەرى كۇن تاقتاي­شالا­رىنىڭ وندىرىستىك «قارىم-قابىلەتى» 20 پا­يىزعا باسەڭدەگەنىمەن، ەلەكتر قۋاتىن ءون­ءدىرۋ ۇزدىكسىز جالعاسا بەرەدى. مىنە، وسىلايشا «عايني» شارۋا قوجالىعىندا ادەيى بەل­گى­لەنگەن ورىنداعى 20 اككۋمۋلياتورعا شو­عىر­لانعان ەلەكتر قۋاتى ءۇي-جايعا قوسا، قورا-قوپسىعا جارىق بەرۋگە، تۇرمىستىق تەحنيكا اتاۋلىنى ەمىن-ەركىن تۇتىنۋعا، ءتورت تۇلىكتى سۋارۋ ءۇشىن قۇدىقتان سۋ تارتۋعا، ءتىپتى قۇس فەر­ماسىن دا جارىقپەن جارىلقاۋعا جاراپ تۇر. 
ارينە، ءبىزدىڭ وبلىس ورتالىعىنىڭ وزىنە قوسا، ورال قالاسىنىڭ ماڭىنداعى ەلدى مە­كەندەر دە «جاسىل ەكونوميكاعا» نەگىزدەلگەن يننوۆاسيالىق ىلگەرىلەۋدىڭ كورىنىستەرى بار­شىلىق. ءبىراق مەنىڭ بۇل جولعى ماقساتىم، ادام وي-قيالىنىڭ ۇشقىرلىعى جاسام­­پاز جوبالار رەتىندە سالتانات قۇراتىن «ەكسپو – 2017» حالىقارالىق كورمەسىنىڭ كەڭ-باي­تاق قازاق دالاسىنداعى الىس اۋدان، شالعاي اۋىل­دارىنا دەيىن ءقازىردىڭ وزىندە شۋاعى ءتۇسىپ، شاپاعاتى تيە باستاعاندىعىن ناقتى مىسالدارمەن ايشىقتاۋ ەدى. ولاي بول­سا، جاڭا تەحنولوگيا اتاۋلى مەن جاسام­پاز جو­بالاۋدىڭ جاقسىلىعى جاپپاي جۇ­عىستى بول­عاي، الەۋمەت! 
دەرەككوز: ايقىن-اقپارات

 

 

 

 

 

پىكىر قالدىرۋ

قاتىستى ماقالالار