سونىمەن، توقسانىنشى جىلداردىڭ باسىندا كسرو دەلىنگەن الىپ مەملەكەتكە جەتپىس جىلدان استام ۋاقىت بويى گەگەموندىق جاساپ كەلگەن كوكپ-نىڭ ءدامى تاۋسىلدى. ءوز ۋاقىتى ابدەن پىسىپ-جەتىلگەندە قازاقستان دا ءوز تاۋەلسىزدىگىنە يە بولدى. كومپارتيا كەلمەسكە كەتتى. ەندىگى جەردە جاڭا باسقارۋ قۇرىلىمى قانداي بولماق؟ كوپ كەشىكپەي ەگەمەن ەلدىڭ تىزگىنى پرەزيدەنتتىك باسقارۋ جۇيەسىنە كوشەتىنى بەلگىلى بولدى. ءسويتىپ، 1991 جىلدىڭ اياق كەزىندە ەلىمىزدە تۇڭعىش رەت پرەزيدەنتتىك سايلاۋ وتكىزىلىپ، وسى جوعارى لاۋازىمعا نۇرسۇلتان نازاربايەۆ سايلاندى.
ال رەسپۋبليكاداعى وبلىستار مەن قالالاردى جانە اۋدانداردى باسقارۋ ءۇشىن اكىمدىك باسقارۋ ينستيتۋتى ەنگىزىلءدى. بۇل ءۇردىس 1991 جىلدىڭ 16 جەلتوقسانىنداعى تاۋەلسىزدىك جاريالانعان كۇننەن كەيىن كوپ كەشىكپەي ىلە-شالا باستالدى. ەڭ الدىمەن وبلىس، سودان سوڭ قالا، اۋدان اكىمدەرى تاعايىندالدى. كەلەسى 1992 جىلدىڭ اقپان ايىندا اكىمدىك اتتى جاڭا باسقارۋ ينستيتۋتى تولىعىمەن جاساقتالىپ ۇلگەرگەنىنە كۋا بولا الامىن. ويتكەنى، سولاردىڭ ءبىرى ءوزىم ەدىم. مەن سول 1992 جىلدىڭ 24 اقپانى كۇنى جاڭاقالا اۋدانىنىڭ اكىمى بولىپ بەكىتىلدىم. وسى قىزمەتتى ءبىر اۋداندا ۇزدىكسىز 18 جىل بويى اتقارىپ، ءوز ءوتىنىشىم بويىنشا قۇرمەتتى ەڭبەك دەمالىسىنا شىقتىم.
ەڭ باستى ايتايىن دەگەنىم، وسى جىلداردىڭ بارىندە تۇڭعىش پرەزيدەنتتىڭ اۋداندىق بۋىنداعى وكىلى رەتىندە نۇرسۇلتان ءابىشۇلىنىڭ جول جانە ءجون كورسەتۋىمەن ەل الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىكتى تەڭ كوتەرۋگە تىرىسقانىم دەي الامىن. تاعى ءبىر ايتا كەتەر ماسەلە – 90-شى جىلداردىڭ باس كەزىندە جاڭاقالا اۋدانىندا توتەنشە تابيعي جاعداي ورىن الدى. كۇز ايلارىندا ۇزدىكسىز سەلدەتە جاۋعان جاڭبىردىڭ سالدارىنان اۋدان اۋماعىنداعى ماشتەكساي، ايدارحان جانە جاڭاقازان اۋىلدارىنداعى تاس بالشىقتان سوعىلىپ سالىنعان ۇيلەردىڭ توبەسى وپىرىلىپ قۇلاي باستادى. تۇرعىندارعا ۋاقىتشا باسپانا تاۋىپ بەرۋدىڭ ءوزى قيىنعا ءتۇستى. وسىنداي قىسىلتاياڭ كەزدە قامىس سامار ەلىنە رەسپۋبليكا باسشىسى شۇعىل ساپارمەن كەلىپ، تىعىرىققا تىرەلگەن ءىستىڭ جاي-كۇيىمەن تانىستى. ن.ءا.نازاربايەۆ الماتىعا ورالعاننان كەيىن كوپ كەشىكپەي بىزگە قۋانىشتى حابار كەلىپ جەتتى. ۇكىمەتتەن جاڭا ءۇي سالۋعا قاجەتتى قاراجات ءبولىنىپ، مەزگىلدىڭ قولايسىز بولعانىنا قاراماستان، شاعالاداي ءساندى ءۇي قۇرىلىستارى باستالىپ كەتتى.
سول جىلى اتالعان اۋىلداردا ارتىق-كەمى جوق 200 تۇرعىن ءۇي تۇرعىزىلدى. سونداعى ەل-جۇرتتىڭ كول-كوسىر قۋانىشى، نۇرسۇلتان ءابىش ۇلىنىڭ اتىنا بىلدىرگەن شەكسىز ريزاشىلىقتارى مەن العىستارى ءالى ەسىمنەن كەتپەيدى. ۇلكەن كىسىنىڭ تيگىزگەن شاپاعاتى دەگەن ءدال وسىنداي-اق بولار.
ەگەمەندىكتىڭ ەلەڭ-الاڭىندا بىزدەردى الماتىعا اكتيۆكە شاقىرىپ جيناعان كەزىندە دە، ەلگە كەلگەن ساپارلارىندا دا نۇر-اعاڭ ەڭ الدىمەن، ەل-جۇرتتىڭ جاي-كۇيىن سۇراۋدى ەش ۇمىتپايتىن. ءاتى-جونىمدى اتاپ: «تولەگەن، الدىمەن سەن ايتشى، ەل نە دەپ جاتىر؟ حالىق ءبىزدىڭ قولعا العان رەفورمالارىمىزدى دۇرىس باعالاپ وتىر ما؟ سىزدەر اۋىلداعى اعايىندارىمىزعا بۇل وتپەلى، ۋاقىتشا قيىندىق ەكەنىن مەنىڭ اتىمنان جاقسىلاپ ءتۇسىندىرىپ ايتىڭىزدار. تاۋەلسىزدىك پەن دەربەس ەل بولۋدىڭ جولى ەشقاشان دا جەڭىل بولماعان. وسىنى ۇعىندىرىڭىزدار. سىزدەر مەن بىزدەردى كۇتىپ تۇرعان ءىس كوپ. ونى ءبىز ىستەمەگەندە، كىم ىستەيدى. اتا-بابالارىمىز عۇمىر بويى تاۋەلسىزدىكتى اڭساپ، وسى جولدا بەل شەشپەي كۇرەسىپ ءوتتى ەمەس پە؟ سوعان قول جەتكىزە بىلگەن ءبىز باقىتتى ۇرپاقپىز. ەندى وسى ءتاۋەلسىزدىگىمىزدى ۋىسىمىزدان شىعارىپ الماۋ ءۇشىن قولدان كەلگەنءنىڭ بارلىعىن جاساۋعا ءتيىسپىز. ارتقا قاراي جول جوق. تەك قانا العا ۇمتىلۋىمىز كەرەك»، – دەيتىن.
وسىدان-اق ءبىز نۇرسۇلتان ءابىش ۇلىنىڭ جۇرەگى قاشاندا ەل، جەر دەپ سوعاتىنىن اڭعارىپ، بايقاپ قالۋشى ەدىك. تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى جىلدارىنان جاس مەملەكەتتىڭ جاڭا باسشىسى «ءارقايسىمىز ەلگە ادال، جاناشىرلىقپەن جانە تەرەڭ پاتريوتتىق سەزىممەن قىزمەت جاساي ءبىلۋىمىز قاجەت» دەيتىن. ەڭ باستىسى – بۇگىندە تۇڭعىش پرەزيدەنتىمىز ءسوز بەن ءىستىڭ ءبىرلىگىن تىعىز ۇشتاستىرا بىلگەن الەمدىك دەڭگەيدەگى تۇلعا رەتىندە تانىلعانى ءبارىمىز ءۇشىن ۇلكەن ماقتانىش، ۇلكەن مەرەي. جاقسى ادام ەلدىڭ باعى ءۇشىن دۇنيەگە كەلەدى دەگەندەي، مەن تۇڭعىش پرەزيدەنتىمىزدى قازاقستان حالقىن ب ا ق پەن باقىتقا باستاي ءبىلگەن قايتالانباس تۇلعا دەپ تۇسىنەمىن.
دەرەككوز: ەگەمەن قازاقستان
پىكىر قالدىرۋ