Sońǵy úsh jyl boıy Eýrazıalyq ekonomıkalyq komısıa alańynda Eýrazıalyq ekonomıkalyq odaqtyń jańa Keden kodeksin qalyptastyrý boıynsha úlken jumys atqarylǵany ózderińizge málim. Qazirgi ýaqytta kodeks jobasy ratıfıkasıalaý boıynsha rásimderden ótkizilýde dep habarlaıdy Qamshy.kz aqparat agenttigi.
Odaqtyń jańa kodeksi boıynsha jumys memlekettik organdar men bıznes qaýymdastyǵynyń ókilderiniń qatysýymen júrgizilip, birinshi kezekte ákimshilik júktemeni azaıtyp bızneske ýaqyt, qarajat, qujattar úsh negizgi kórsetkishterin qysqartý boıynsha qoldaý kórsetýge baǵyttalǵan.
Tek sońǵy memleketishilik kelisý nátıjeleri boıynsha Qazaqstan Respýblıkasymen 552 túzetýler joldandy (salystyrý úshin Taraptar túzetýleriniń jalpy sany 1472 túzetý qurady), olardyń 65% (358 túzetý, olardyń ishinde 235 (43%) kedendik ákimshilendirýdi ońaılatý túzetýler, 21 (4%) ÝEO ınstıtýtyn jetildirý ınstıtýty) qoldaý tapty.
Odaqtyń jańa kodeksi aıtarlyqtaı qaıta óńdelip, kedendik retteý jónindegi negizgi tásilder qaıta qaralyp, sonymen qatar ózine 350-den astam ulttyq zańnamanyń quzyretin qamtýyna baılanysty bizdiń aldymyzda qoldanystaǵy ulttyq keden zańnamasyn sáıkes keltirý, el ishinde keden úrdisterin retteý máselesi týyndady.
Máselen, qoldanystaǵy Keden kodeksine uqsas jobada EAEO Keden kodeksiniń normalaryn ımplementasıalanǵan, ulttyq zańnamaǵa silteme normalary iske asyrylyp, odaq kodeksinde rettelmegen quqyqtyq qatynastar ornatyldy.
QR Keden kodeksiniń jobasy segiz bólimnen turady
Aıta keteıik, jalpy erejeler, kedendik tólemder, kedendik operasıalar, kedendik rásimder, taýarlardyń jekelegen sanattaryn ótkizý erekshelikteri, kedendik baqylaý, keden isi salasynda qyzmetin júzege asyratyn tulǵalar jáne qorytyndy jáne ótpeli erejeler.
Novelalar týraly aıtatyn bolsaq, negizgilerdiń arasynda kedendik retteýge túbegeıli jańa tásildeme – kedendegi bıznes-prosesterdi avtomattandyrýdy ataý kerek.
Aqparattyq tehnologıalarǵa asa kóńil aýdarýdan basqa, Kodekste syrtqy ekonomıkalyq qyzmetke qatysýshylar úshin óz shyǵystaryn ońtaılandyrýǵa jaǵdaı týǵyzatyn birqatar múmkindikter paıda boldy, mysaly, kedendik bajdar boıynsha tóleýdi keıinge qaldyrý.
Eger qandaı da bir sebeptermen deklarant kedendik bajdar boıynsha búdjetpen birden esep aıyrysa almasa, onda paıyzdar tóleı otyryp, bir aıǵa keıinge qaldyrýdy paıdalaný quqyǵyn memleket beredi.
Jekelegen jaǵdaılarda paıyzdardy tólemeı alty aıǵa deıin bólip tóleý usynylady. Máselen halyqaralyq sharttar sheńberinde jetkizilimderdi júzege asyrý kezinde, aýyl sharýashylyǵy tehnıkasyn, egin jumysynyń materıaldaryn, asyl tuqymdy janýarlardy ákelý kezinde, dúleı zilzala, tehnologıalyq apat nemese ózge de eńserilmeıtin kúsh jaǵdaılary nátıjesinde tóleýshige zalal keltirilgen kezde bólip tóleý usynylady.
«Ult jospary – 100 naqty qadam» Memleket basshysynyń baǵdarlamasyn júzege asyrý úshin «postfaktým» kedendik tazalaý rejimi boıynsha shyǵarylatyn taýarlar tizimi keńeıtildi. Ereje deklarasıany keıinnen kelesi aıdyń 10-shy kúninen keshiktirmeı berý jáne kedendik bajdardy tóleý mindettememen ótinish negizinde taýarlardy erkin aınalymǵa múmkindik beredi.
«Postfaktým» kedendik tazalaý rejimi erkin qoıma, erkin kedendik aımaq, keden aımaǵynda óndeý keden rásimderine ornalastyratyn taýarlarǵa, sonymen qatar ınvestorlar men ýákiletti ekonomıkalyq operatorlarǵa qatysty bolady.
Sondaı-aq «Ult jospary – 100 naqty qadam» Memleket basshysynyń baǵdarlamasyn júzege asyrý úshin, sonyń ishinde salyq jáne keden saıasaty men rásimderdi jetildirý maqsatynda (37-qadam) QR Keden kodeksiniń birqatar erejeleri QR Salyq kodeksimen prosesterdi úndestiredi.
Bul kedendik bajdardy, salyqtardy esepke alý, esepke jatqyzý (qaıtarý) jónindegi erejelerge, bereshekti óndirip alý jáne buzýshylyqtardy joıý týraly jáne tekserý nátıjeleri týraly habarlamalarǵa shaǵymdanýǵa;
-talap etý merzimderi jańa Salyq kodeksine sáıkes belgileý (shaǵyn jáne orta bıznes úshin úsh jylǵa deıin qysqartyldy).
- Keden isi salasyndaǵy qyzmetti júzege asyratyn tulǵalar úshin jeńildikter qarastyrylǵan. Sonyń ishinde, tıisti tizilimnen shyǵarý negizderi qaıta qaralǵan. Mysaly, osyndaı negizder tulǵanyń qyzmetin toqtata turý úshin negizder boldy. Mysaly, eger ýaqtyly berilmegen eseptilik úshin tulǵa tizilimnen shyǵarylǵan bolsa, endi olardyń qyzmeti buzýshylyq joıylǵanǵa deıin toqtatyla turatyn bolady.
Sondaı-aq, deklarantty ákimshilik jaýapkershilikten bosatý jaǵdaılary keńeıtildi.
Mysaly habarlama tabys etilgen kezden bastap otyz jumys kúni ishinde buzýshylyqtardy óz betinshe joıǵan kezde;
- keden organynyń mundaı buzýshylyqtardy anyqtaýy nátıjesinde bes júz aılyq eseptik kórsetkishten aspaıtyn mólsherde qosymsha ústeme esepti bir jumys kúni ishinde erikti túrde tólegen jaǵdaıda jáne basqa da jaǵdaılarda ákimshilik jaýapkershilikten bosatý jaǵdaılary belgilengen.
Jańa Kodekspen qatar Kodekster men zańdardyń birqataryna ózgerister engizýdi kózdeıtin zań jobasyna ilespe zań jobasy ázirlendi.
Jekelegende taýarlardy kedendik joıý rásimine ornalastyrǵan kezde memlekettik ekologıalyq saraptama berý bóliginde Ekologıalyq kodekse ózgerister engizilýde. Búdjet kodeksine avanstyq tólemder jónindegi normalardy retteý bóliginde túzetýler engiziledi. Sondaı-aq kóliktik baqylaý fýnksıalaryn berý bóliginde keıbir zańdarǵa túzetýler jáne basqa da túzetýler engiziledi.
Osylaısha jańa Keden kodeksiniń Qazaqstanǵa óziniń tranzıttik jáne eksporttyq áleýetin paıdalanýǵa, syrtqy ekonomıkalyq qyzmetti júrgizýdi jeńildetýge múmkindik beretinin atap ótýge bolady.
Kodeks jobasyna engizilgen kedendik ákimshilendirýdi ońaılatýdyń eń bes mańyzdy sátteri
BİRİNSHİ. Joǵary ulttyq kedendik kodekstiń normalaryn eskere otyryp bıznes pen kedenniń elektrondy ózara is qımyl basymdylyǵy bekitildi. Taýarlardy deklarasıalaý jáne shyǵarý prosesi avtomattandyrylatyn bolady.
Táýekelder bolmaǵan jaǵdaıda aqparattyq júıe kedendik deklarasıalar boıynsha sheshimdi sanaýly mınýttarda qabyldaıtyn bolady.
Bul rette deklarasıany qaraýdyń eń joǵarǵy merzimi 1-jumys kúninen 4 saǵatqa deıin qysqartyldy. Mundaı jańalyq bıznestiń shyǵyndaryn eleýli tómendetedi jáne taýarlardy ótkizý pýnkter arqyly ótkizýdi jedeldetedi.
EKİNSHİ. Álemdik aldyńǵy qatarly elderdiń tájirıbesimen keden qyzmetkerlerimen tranzıttik deklarasıany jáne jolaýshylar kedendik deklarasıany toltyrý múmkindigi engizildi. Bul brokerlik kompanıalarǵa qyzmetine balama bolyp tabylady
ÚSHİNSHİ. «Memleket jáne bıznes áriptestik» prınsıpin qamtamasyz etý maqsatynda bizben ýákiletti ekonomıkalyq operatorlar úshin ońaılatýlar qaıta qaraldy.
Endi olar Eýrazıalyq ekonomıkalyq odaqtyń barlyq aýmaǵynda tranzıt kezinde olardyń mártebesin moıyndaýmen qosymsha ońaılatýlarǵa ıe bolady.
ÝEO kedendik tólemderdi tóleýdi qamtamasyz etýdi usynbaıdy, tasymaldaýdyń baǵyty belgilenbeıdi.
Budan basqa, operatorlarǵa qatysty kedendik operasıalar tikeleı olardyń qoımasynda birinshi kezek tártibinde jasalatyn bolady.
TÓRTİNSHİ. Aldynǵy qatarly aqparattyq tehnologıalardyń múmkindikterin qoldaný jáne sheshý maqsatynda elektrondy kedendik alyp júrý – jańa normasy salynǵan. Ol búgingi kúnge deıin qoldanylyp júrgen taýarlardy fızıkalyq alyp júrýdi almastyratyn bolady.
BESİNSHİ. Kedendik ákimshilendirýdiń tólemder bóligi pysyqtaldy, olardyń nátıjesi boıynsha:
- kedendik tólemderdi alda bolatyn mindettemeler esebine avanspen engizý, sondaı-aq olardy kedendik tólemderdiń, salyqtardyń tólenýin qamtamasyz etý retinde paıdalaný múmkindigi belgilendi.
Budan basqa, Kodekstiń jobasynda Qazaqstan-Qytaı jobasy -«Qorǵas» shekara mańy yntamaqtastyǵy halyqaralyq ortalyǵyn damytýǵa baǵyttalǵan erejeler kózdelýde.
Osy ortalyqtyń aýmaǵynda arnaıy ekonomıkalyq aımaqtyń qurylýyn eskere otyryp bıznespen birlesip erkin kedendik aımaq rásimin qoldaný boıynsha tásil kelisildi jáne retteldi.
«Qorǵas» SHYHO aýmaǵynda sheteldik taýarlardy deklarasıalamaı jáne kedendik tólemderdi tólemeı tutyný múmkindigine jol berildi. Bul qyzmet kórsetý jáne qoǵamdyq tamaqtandyrý salasy úshin sheteldik taýarlardy qosymsha shyǵynsyz ákelýge múmkindik beredi.
Bajsyz saýda dúkenderiniń jumys isteý múmkindigi ashylady, onda otandyq, sondaı-aq sheteldik taýarlardy jeke tulǵalarǵa bólshek saýdalap satýdy júzege asyrýǵa bolady, bul «Qorǵas» SHYHO-ǵa týrısik qyzyǵýshylyqty joǵarylatady.
