Batys Qazaqstan  oblystyq  salaýatty  ómir  saltyn qalyptastyrý  ortalyǵynyń  dárigeri Danıa  Ysqaqovanyń aıtýynsha,  dert kóktem, jaz aılarynda kóbirek qozady eken. Sebebi bul mezgilderde kún ysyǵan soń taǵamdar tez buzylyp, derttiń turǵyndar arasynda jıi taralýyna yqpal etýde.

Jedel  ishek ınfeksıalary – bul bakterıalar men  vırýstardan paıda bolyp, balalar men eresek adamdarda ishek qyzmetiniń buzylýymen (dıareıa) qatar aǵzanyń ýlanýymen  sıpattalatyn juqpaly dert. Oblystyq densaýlyq saqtaý salasynyń mamandary  atalmysh indettiń aldyn alý úshin túsindirý jumystaryn júıeli júrgizip keledi.  

Ótkir ishek aýrýlary adam aǵzasyna aýrý qozdyrǵyshtarynyń tamaq, las sý, jýylmaǵan ydys jáne basqa da turmystyq zattar arqyly túsýi nátıjesinde paıda bolady.   Derttiń asa qaýiptisi de  tamaq arqyly juǵý jaǵdaıynda. Al turmystyq janasý - jas balalardyń, oqýshylardyń ótkir juqpaly ishek dertimen  naýqastanýynyń  basty sebebi bolmaq. Mamannyń pikirinshe, juqpaly ishek aýrýlarymen aýyrmaý úshin kezdeısoq saýda oryndarynan taǵam ónimderin, ystyq sýsyndar satyp almaǵan jón. Bazardan  sút taǵamdary men kókónisterdi alarda saqtyqpen qarap, merzimi ótken taǵamdy múldem tutynbaý qajet. Sondaı-aq as daıyndaý, ydys jýý jáne aýyz sý úshin ashyq sý kózderinen, aryqtardan sýdy paıdalanbaǵan lázim. Onyń aıtýynsha, juqpaly ishek aýrýlarynyń birneshe túri bolady eken. Olardyń túrlerine baılanysty klınıkalyq belgileri de ár qıly. Alaıda aýrýdyń  jedel bastalýy, dene qyzýynyń kóterilýi, qusý, ish ótý, mazasyzdaný, bas aýrýy, ishtiń, sonyń ishinde kindik aınalasynyń aýyq-aýyq búrip aýrýy – juqpaly ishek aýrýynyń basty belgisi bolmaq. Dıareıa men qusýdyń saldarynan aǵza qurǵaqshylyqqa ushyrap, ásirese sábılerdiń ómirine qaýip tónýi múmkin.   Sondyqtan juqpaly jedel ishek aýrýynyń alǵashqy belgileri bastalysymen, dárigerge qaralyp, aýrý asqynýynyń aldyn alǵan jón. 

 Gúlim AQAP,

Batys Qazaqstan oblysy