Ýnıversıtetti támamdaǵannan keıin, túlekterdiń kóbi jumysqa ornalasý máselelerine tap bolady. Jumys berýshilerdiń kóbi tájirıbesiz mamandardy qabyldamaıtyny jasyryn emes. Mundaı jaǵdaıda túlekter ne isteýi kerek?
Memleket JOO túlekterine birneshe tıimdi baǵdarlamalady usynady. Olar: «Dıplommen aýylǵa», «Jastar tájirıbesi» jáne «Jastardyń kadrlyq qory» baǵdarlamalary.
«Jastar kadrlyq rezervi» baǵdarlamasy
«Jastar kadrlyq rezervi» baǵdarlamasy - jas talantty, belsendi qazaqstandyqtar qatarynan eldiń basqarýshy kadrlaryn anyqtaý, irikteý, daıyndaý jáne tárbıeleýge baǵyttalǵan joba. Baǵdarlama QR Bilim jáne ǵylym mınıstrligi jáne «Nur Otan» HDP qoldaýymen júzege asyrylady.
Jobaǵa 2009-2016 jyldar aralyǵynda 14 000 astam jastar ótinim bergen, olardyń ishinde 420 adam ashyq konkýrstyq irikteýden, testileýden, oqytý modýlderinen, kásibı quzyretti baǵalaýdan, ár túrli uıymdardan taǵylymdamadan ótti. Konkýrstyq irikteýden ótken qatysýshylar memlekettik basqarý, bıznes, ǵylym, bilim, qoǵamdyq uıymdar, BAQ jetekshi ókilderimen kezdesti.
«Jastar kadrlyq rezervi» baǵdarlamasyna qalaı qatysýǵa bolady.
Baǵdarlamanyń irikteý kezeńi úsh kezeńnen turady:
1-kezeń. Jobanyń resmı saıtynda anketa toltyrý, resmı ólshemder boıynsha anketany baǵalaý (jasy, bilimi, jumys orny, kásibı daǵdylar, zıatkerlik áleýetti baǵalaý, emosıonaldyq ıntellek, esse jáne t.b. jazý) júrgiziledi. Bastapqy irikteý nátıjesinde kelesi kezeńge 300 konkýrsant jiberiletin bolady.
2-kezeń. Logıkany testileý, memlekettik tildi bilýi jáne jobanyń qatysýshysynyń psqologıalyq sýretin anyqtaý prosesi júredi. Testileýdi ótkizý orny jáne kestesi irikteýdiń 2-kezeńine ótken 300 konkýrsanttyń nátıjelerin jarıalaǵannan keıin anyqtalatyn bolady.
3-kezeń. Biliktilikti baǵalaýǵa suhbattasý jobanyń 32 úzdik qatysýshysyn anyqtaıdy (ár aımaqtan 2 konkýrsant boıynsha). Suhbat respýblıka aımaqtarynda dıreksıa múshelerimen, aımaqtyq úılestirýshilermen, «Bolashaq» Qaýymdastyǵynan sarapshylarmen jáne «Nur Otan» HDP ókilderimen júrgiziletin bolady.
Baıqaýdan ótkenderge qandaı múmkindikter usynylady?
İrikteý kezeńderinen ótkennen keıin, baıqaýǵa qatysýshylar jetekshi otandyq jáne sheteldik mamandardyń qatysýymen dáristerdi, semınarlardy trenıńterdi, master-klasstardy, asessmentterdi (kásibı biliktilikti baǵalaý), sondaı-aq memlekettik jáne memlekettik emes qurylymdarda taǵylymdamadan ótýdi qamtıtyn oqytý modýlder ótedi.
Jobanyń qorytyndylary boıynsha joǵary reıtıń jınaǵan 32 konkýrsqa qatysýshy sertıfıkat alady jáne memlekettik qyzmetke, bıznes salasyna jáne qoǵamdyq qyzmetke kelip túskende barynsha joǵary laýazymmen aınalysý úshin rezervte turǵan adamdy jyljytýdy qarastyrýǵa usyný bolyp tabylatyn kadrlyq rezervke tirkeledi.
«Jastar tájirıbesi» baǵdarlamasynyń qandaı artyqshylyǵy bar?
«Jastar tájirıbesi» baǵdarlamasy jastarǵa oqý bitirgennen keıin tájirıbe jınaýǵa kómektesedi. Baǵdarlamaǵa dıplomy bar, 29 jasqa deıingi jastar qatysa alady. Ol úshin aldymen óz qalasynyń ıakı aýdanynyń ákimdigindegi jumyspen qamtý ortalyǵyna barady. Bul ortalyq mamandardyń biryńǵaı bazasyn qalyptastyrady. Sondaı-aq jumys berýshi kompanıalardyń arasyndaǵy dıplom baǵyty boıynsha baǵdarlamalardyń qatysýshylaryn bóledi.
Eger jumys berýshi tájirıbe kezinde sizdi óz kompanıasy úshin laıyqty maman dep tanysa, ol sizdi turaqty jumysqa qabyldaýǵa quqyly. Jas maman úshin bul nusqa neǵurlym qoldanylymdy, osyǵan qaramastan tájirıbede ózińdi jáne ózińniń kásibı daǵdylaryńdy kórsetý qajet ekenin esten shyǵarmańyz.
Ortalyq túlektermen alty aıǵa eńbek shartyn jasaıdy. Jumys kúni QR eńbek zańnamasy boıynsha eńbek sharttaryna sáıkes anyqtalady. Baǵdarlamalarǵa qatysýshylardyń aı saıynǵy tólemi 25 AEK-ti* (salyqtardy, mindetti áleýmettik aýdarymdardy, paıdalanylmaǵan eńbek demalysy úshin ótemaqylar jáne bank qyzmetterin shegerýsiz) quraıdy.
*1 AEK = 2405 teńge
«Jastar tájirıbesi» baǵdarlamasyna qalaı qatysady?
Óz qalańyzdyń nemese aýdanyńyzdyń ákimdigi janyndaǵy Jumyspen qamtý ortalyǵyna barý kereksiz. Jasyńyz 29-dan artyq bolmaǵan jaǵdaıda ǵana jumyssyz retinde tirkele alasyz. Odan keıin tómendegi qujattardy tapsyrýyńyz kerek:
- jeke basyn kýálandyratyn qujattyń kóshirmesi;
- eńbek kitapshasynyń kóshirmesi (bar bolǵan jaǵdaıda);
- tehnıkalyq jáne kásiptik, orta bilimnen keıingi, joǵary jáne joǵary oqý ornynan keıingi bilim bar bolýyn rastaıtyn qujattyń kóshirmesi.
«Dıplommen - aýylǵa» baǵdarlamasy qandaı múmkindikterdi usynady?
Memleket jas mamandardy áleýmettik qoldaýmen aýyldyq jerden jumys usynady:
- 70 AEK (168 350 teńge) mólsherindegi kóterilýge kómektiń biryńǵaı járdemaqysyn tóleý;
- 1500 AEK (3 607 500) mólsherinde 0,01% mólsherindegi syıaqy mólsherlemesimen 15 jyl merzimge turǵyn úı satyp alýǵa jáne qurylysyna arnalǵan búdjettik nesıe;
- aýyldyq elde mekenderde ornalasqan áleýmettik sala mekemeleriniń mamandaryna laýazymdyq eńbekaqynyń tarıftik mólsherlemesinen 25 % kem emes (qalalyq eldi mekende) arttyrý.
«Dıplommen - aýylǵa» baǵdarlamasyna qalaı qatysady?
Baǵdarlamaǵa bilim berý, densaýlyq saqtaý, áleýmettik qamtamasyz etý, mádenıet jáne sport, veterınarıa mamandyqtary boıynsha JOO-ny aıaqtaǵan túlekter qatysa alady. Olar:
- Tańdaǵan eldi mekennen jumysty ózi tabýy kerek (aýyldyq mektep, aýrýhana, Mádenıet úıi, sport keshenderi jáne t.b.);
- Jumysqa qabyldaǵanda kandıdat aýdandyq komısıaǵa baǵdarlamaǵa qatysýǵa ótinish berýi kerek;
- Aımaqtardaǵy kadrlardyń qajettilikteri týraly málimetter oblystyq ákimdikterdiń basqarmalarynyń saıttarynda ornalastyrylýy qajet.
Jumysty ózi izdeýine múmkindigi bolmaǵan jaǵdaıda, QR Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligine nemese aımaqtardaǵy jaýapty qyzmetkerlerge júgine alady.
Aıta keteıik, sońǵy úsh jylda «Dıplommen aýylǵa» jobasynyń aıasynda respýblıkanyń aýyldyq eldi mekenderine 24 577 maman qatystyrylǵan.
