Mysyr men Sham jerlerin, Hıjazdy 1468-1496 jyldary aralyǵynda 28 jyl bılegen babamyz Qaıtbaı sultan qamaly Aleksandrıa qalasynyń batys bóliginde ornalasqan. Syrtqy jaýlardan qorǵaný maqsatynda Qaıtbaı sultannyń pármenimen 1477-1479 jyldary álemniń jeti keremetiniń biri Aleksandrıa maıagynyń ornyna salynǵan. Derekterde qamal qurylysyna 1302 j. jer silkinisi saldarynan qırandyǵa aınalǵan Aleksandrıa maıagynyń keıbir materıaldary qoldanylǵany aıtylady.
Qaıtbaı sultan qamaly Jerorta teńizi jaǵalaýyndaǵy eń mańyzdy qamaldardyń biri boldy. Qamal ishki jáne syrtqy qabyrǵalarmen qorshalǵan. İshki qabyrǵalarynda áskerlerdiń jatar oryndary men qarý-jaraq qoımalary boldy. Syrtqy qabyrǵa ishki qabyrǵanyń bıiktigi deńgeıinde salynǵan jáne oq atýǵa arnalǵan oıyqtary bar. Al qamaldyń ózi úsh qabatty. Tórt buryshynda jartylaı dóńgelene bitken tórt munara men qabyrǵalarynyń ústińgi jaqtary oq atýǵa arnalǵan oıyqshalarmen órilgen. Birinshi qabaty alańy bar tórt arkaly meshitten, qorǵanys kezinde áskerler ary-beri qozǵalýǵa yńǵaıly ótkel joldardan turady. Meshitte bıik munara bolǵan, alaıda ol keıinirek qıraǵan. Ekinshi qabaty oq atýǵa arnalǵan oıyqtar men áskerlerdiń qozǵalýyna yńǵaıly uzyn ótkelderden, bólmelerden turady. Osy qabatta qamalǵa kiretin úlken qaqpanyń ústińgi jaǵynanan dushpan áskeriniń ústine ystyq maı tógetin tik oıyq jasalǵan. Úshinshi qabatynda kúnshilik jerdegi kemeni baıqaýǵa arnalǵan, ústińgi jaǵy kúmbezdele bitken úlken bólme bar. Sonymen qatar bul qabatta dán tartatyn dıirmen men nan pisiretin oshaq bolǵan. Qamal súıirlenip kelgen Farus túbeginiń biter jerine ornalasqandyqtan, úsh jaǵy teńizge qaraǵan.
Aleksandrıa qalasy tarıhı oryndary bóliminiń dırektory Muhamed Mútáýálıdiń aıtýy boıynsha, Qaıtbaı sultan qamaly týrısik oryn retinde 2016-2017 jyldary 2018 jyldyń birinshi jartysyn qosa eseptegende (30 aıda) qala búdjetine shamamen 13 mln. júneı kiris túsirgen.
Mysyr men Sham jerinde Qaıtbaı sultan saldyrǵan budan da ózge meshit-medireseler, keseneler, t.b. ǵımarattar bar. Qazirgi tańda olardyń deni ásemdigimen álemniń túkpir-túkpirinen barǵan týrıserdiń kóz jaýyn alýda. Qaıtbaı sultan meshitiniń beınesi Mysyr eliniń bir júneılik banknotynda bederlengen. Sonymen qatar babamyz Mádına qalasyndaǵy Paıǵambar (saý) meshitiniń qurylysyn jańartý jumystaryn júrgizgen.
Qaldybaı Arystanbekuly
