Salemetsiz be، Qitayda boldingiz ba؟ Qitay Qazaqtari twrali qanxaliq bilesiz؟

قىتايعا بىلتىر كۇزدە بارۋدىڭ ءساتى ءتۇستى. ۇرىمجىدە ءۇش كۇندەي بولدىم. مەنى ۇرىمجىلىك قازاق جاستارىنىڭ ۇلتتىق رۋحى قايران قالدىردى. قازاقتىڭ ارعى بەرگى تاريحىن جاقسى بىلەتىن بولعاندىقتان، ولاردىڭ تاريحي اتامەكەنىندە وتىرعانىن جاقسى بىلەمىن. تەك وتارشىلداردىڭ ۇستەم ساياساتىنىڭ سالدارىنان وزگە ەلدىڭ يەلىگىندە قالىپ قويعان. جالپى قازاقستانعا ورالعاندارىنىڭ ءبىرازىن بىلەم، ارالاسام، سوندىقتان قىتايعا بارماسام دا، ونداعى قازاقتىڭ ارمان-مۇددەسىمەن جاقسى تانىسپىن دەپ ايتا الامىن. وسىندا كەلگەن زيالىلارىمەن، ونەر ادامدارىمەن جولىعىپ سۇحباتتاسىپ قالۋعا تىرىسام. دەگەنمەن، ولاردىڭ كوبى ساق، قىتايدىڭ قىزىل رەجيمىنەن قورقادى، سۇحبات بەرۋدەن باس تارتادى. ولاردىڭ اراسىندا قازاق ءتىلىن بىلمەيتىندەر بولمايدى. قازاقتىڭ بەكزات ونەرى جاقسى ساقتالعان. قازاقتىڭ قوس ونەرىن گيننەستەر كىتابىنا ەنگىزگەن قانداستارىمىزدىڭ جات ەلدىڭ قاراماعىندا وتىرعانى قىنجىلتادى. ەگەر سونداعى قازاقتىڭ ءبارى ەلگە ورالعاندا، قازىنانىڭ ۇلكەنى سول بولار ەدى. سونى تۇسىنەتىن شەنەۋنىك از بوپ تۇر عوي، اتتەڭ.

سالەم اپەكە! تارىداي شاشىراعان قازاقتىڭ كوزى اتا-مەكەنگە قاراپ جاۋتاقتايدى، ونى بىزدەن ارتىق بىلەسىز.اسىرەسە كوزى اشىق، ساناسى وياۋ جاستاردىڭ كوبى ءوز بولاشاعىن اتا-جۇرتپەن بايلانىستىرعىسى كەلەدى.ءبىراق ارمان كوپ تە دارمەن جوق! بىرەۋ تۋعان جەرىن قيمايدى، بىرەۋ جەپ وتىرعان ءبىر جاپىراق نانىن قيمايدى دەگەندەيىن…ەندەشە ءسىز وسى توڭىرەگىنەن جاستارعا جەبەۋ بولارداي ماقالالاردى كوپ جازساڭىز. تاعى ءبىر سۇرارىم، تاۋەكەل دەپ بارعاندار اتا-جۇرتتا نەندەي كۇندە ءجۇر؟ ارينە جۇرت اراسى ءبىر-بىرىمىزدەن ەستىگەننەن وزدەرىڭىزدەي ۇلت جاناشىرلارىنان ەستىگەندەي بولماس-اۋ! ەگەر ءتىپتى جەلىلەس حابار جازساڭىز تىپتەن جاقسى بولار ەدى. تارتىنشاقتاپ  تۇرعان جاستارعا ازدا بولسا قامشى باسار ەدىڭىز !؟

مەن بۇنداي ماقالالاردى كوپ جازدىم دەپ ايتا الام. «ازاتتىق» راديوسىنىڭ سايتىندا شىققان ءبىر ماقالاما پىكىر قالدىرعان ءبىر وقىرمان «ەسەنگۇلدىڭ كوشى-قوننان باسقا تاقىرىبى جوق پا؟» دەپتى. تاۋەكەل دەپ كەلگەندەردىڭ جەردە قالعانىن كورگەن جوقپىن. ەڭ بولماعاندا، ديپلومىن قالتاسىنا سالىپ، بازار جاعالاپ كۇن كورەدى. ورالمانداردىڭ كوبى مادەنيەت سالاسىندا، جوعارى وقۋ ورىندارىندا، ب ا ق سالاسىندا قىزمەت ەتەدى. جەكە كاسىپپەن اينالىساتىندار، اسىرەسە، قىتايدان كەلگەندەر اراسىندا كوپ. تەك مەملەكەتتىك قىزمەتتە جانە جوعارى شەندى ورىنداردا رەسەيلىك قازاقتار بولماسا، الىس شەتەلدەن كەلگەندەر بولعان ەمەس. ونىڭ سەبەبىن ورالمانداردىڭ ورىس ءتىلىن بىلمەيتىندىگىمەن بايلانىستىراتىندار كوپ.

سالەم! جۇڭگو شىڭجاڭ پەداگوگيكا ۋينۆەرسيتەتىنىڭ جۇڭگو ادەبيەتى كاسىبىن ءتامامداپ، ءوزىم تۇرعان اۋىلعا بارىپ 15 جىل وقتۋشى بولىپ ىستەدىم. ەگەر سىزدەر جاققا بارسام ماعان نە كاسىپ، نە حارەكەت بۇيىرار ەدى؟ مەنىڭ ديپلومىم ول جاققا جاراي ما؟ جالعاستى وقىتۋشى بولا الام با؟ سوعان شىنايى لەبىز وزىڭىزدەن بولسىن دەپ وتىنەر ەدىم؟

جالپى، جۇڭگو مەن قازاقستان اراسىندا ءبىلىم جونىنەن ارنايى كەلىسىم شارتتار جوق. ول تۇگىلى كەشە 70 جىل بويى ءبىر شاڭىراق استىندا كۇنەلتىپ كەلگەن تمد ەلدەرىمەن دە ءوزارا ديپلومدى تانۋ جونىنەن كەلىسىم شارت جوق. ءبىراق، سوعان قاراماستان شەتەلدەن ورالعان قازاقتاردىڭ ديپلومدارىن تانۋدى ءجون ساناپ كەلەدى. ول ءۇشىن ديپلومىڭىزدى ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنە نوستريفيكاسياعا (ديپلومدى تەكسەرۋ) جىبەرەسىز. ولار ونىڭ تالاپقا ساي ەكەنىن انىقتاعاننان كەيىن، ديپلوم جارامدى بولىپ تابىلادى. دەگەنمەن، سىزگە ايتار كەڭەسىمىز الماتىداعى مۇعالىمدەردىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ ينستيتۋتىنان كۋرستان وتكەنىڭىز ءجون بولار ەدى. قانشا دەگەنمەن، وقىتۋ ستاندارتتارى وزگەشە، باتىستىق وقىتۋ مودەلىنە باعىتتالعاندىقتان ازداعان وزگەشەلىكتەرى بولۋى مۇمكىن. جالپى قىتايدان كەلگەندەر اراسىندا مەكتەپتە، جوعارى وقۋك ورىندارىندا ساباق بەرەتىندەر كوپ.

سالەمەتسىزبە اپەكە، مەن قىتايدا وقىپ جاتقان ستۋدەنتپىن، تاياۋ جىلداردان بەرى جۇڭگو شەكارا رايونداردىڭ ەكونوميكاسىن دامىتۋعا دەگەن بەلسەندىلگى ەسەلەپ ارتقان سايىن، ۇلىتتىڭ قىتايلاسۋى دا ونان ارمان تەزدەپ بارا جاتقانداي، ءوزىمنىڭ بالا كۇندەگى ءبىلىم العانىممەن قازىرگى ەندى عانا مەكتەپ ەسىگىن اشقان ۇلتمىزدىڭ بالاپاندارىن سالىستراتىن بولسام جەرمەن كوكتەي پارىق بار، نەگىزىنەن ۇلىتتىق وقىتۋ كۇشىن كۇننەن كۇنگە جويىپ بارا جاتىر، حالىق كۇن كورىسنىڭ جاقسى، قارىنى توق قايعى جوقتىڭ كۇنىن كەشىپ جاتقانداي، ءبىراق بۇل ماسەلە بۇل جاقتاعى ۇلتجاندى ازاماتتاردىڭ كوڭىلىن الاڭداتادى، جىلدار وسىلاي كەتە بەرسە ەرتەڭگى ۇرپاعمىزدىڭ كۇنى قالاي بولادى دەپ كوپ الاڭدايدى. ونسىزدا جەتپىس جىل ورىستىڭ وتارىندا بولعان قازاقستاننىڭ حالى قانداي دارەجەگە بارعانى ايتپاساقتا بەلگىلى، ءبىراق قىتايداعى قازاق جاستارىندا ءۇمىت زور، ۇلتشىلدىعى كۇشەيىپ كەلەدى، ءبىراق باس قۇراپ باۋىرىنا قازاق اسقاننان كەيىن، تىنىمسىز تىرشلىكتىڭ كۇيبىڭى كەشەگى ارمانى مەن مۇراتىن جوق قىلادى. ەگەر قىتايداعى قازاقتاردىڭ ۇلتتىق ەرەكشەلىگىن ساقتاپ ءقالاتىن تۇبەگەيلى شەشىم – تەك كوشتىڭ باسىن اتا مەكەنگە بۇرۋ. دۇنيەدە قازاق ءتىلىن قۇتقاراتىن، ونى ونان ارمان بايتا الاتىن مەكەن تەك قازاقستان عانا. ونى بەكبولات تىلەۋحان بيلىك باسىندا تۇرعان كەزدەدە انىق ايتقان بولاتىن، ءبىراق جىلدان جىلعا سايابىرلاعان قازاق كوشى ادامنىڭ كوڭلىن ەكى ويلى ەتەدى، ەگەر قازاقستانداعى بۇكىل حالىق اشتى شىندىقتى بىلەتىن بولسا، بيلىك قازاق كوشىنىڭ اقاۋسىز بولۋىنا ازدا بولسا كەپىلدىك ەتەتىن بولسا وندا قىتايداعى قانداستارىڭنىڭ كوزى اشلاتىن ەدى، سىزدەن تىلەرىمىز شىرقىراعان شىندىقتى بيلىك باسىنا، قازاقستانداعى قازاق قاۋىمنا جەتكىزسەڭىزدەر ەكەن .

ارينە، بۇل جايىندا قولىمىزدان كەلگەنىن جاساۋداي-اق جاساپ كەلەمىز. وسى تاقىلەتتەس تاقىرىپتا بىرنەشە رەت ماقالا جازدىم. دەپۋتاتتارعا ساۋال جولدادىم، ءبىراق قايىر از بوپ تۇر عوي.

ءقازىر مەنىڭ اينالامدا قازاقستاننان كەلىپ وقىپ جاتقان ستۋدەنتتەر كوپ. ءبىر قىزىعى – سولار تەك ويىن مەن كۇلكى ءۇشىن عانا جۇرگەن سياقتى. ونسىزدا قارا كوز قىزدارىمىزدا قايداعى شەتەلدىك كاپىرلەردىڭ ەتەگىنەن ۇستاپ، قازاق نامسىن تاپتاتىپ جۇرگەندەرى دە جوق ەمەس. ارينە كوپكە توپىراق شاشۋعا بولمايدى، بارلعىن ءبىر شبىقپەن ايداعانىم ەمەس، ءبىراق بۇل شىندىق. تۇنگى كلوۋب، ديسكاتيەكا، ۋ – شۋ توبەلەستىڭ اراسىنان قازاق بالاسىن تاۋىپ الاسىز. اينالىپ كەلگەندە بۇل ەلدىڭ بايلعىن الباتى شاشۋدان باسقا نە بولسىن. ەگەمەن ەل ەرتەڭگى ۇلاندارىمىز دەپ ءۇمىت ارتىپ وتىرعاندا بۇلاي جالعاسا بەرۋى راسىندا نامى.

بالالىق، جاستىق شىعار. بارىنە بىردەي قارا كۇيە جاعا بەرمەيىك. بالالىقتى باسىنان كەشىرمەي، ۇلت كوشىن باستار كوسەم بولا المايدى عوي. بالكىم، ەسەيەر ەسى كىرەر.

Salemetsiz be.sizdin kaliniz kalai؟menin bir suragim bar edi،sizge 1-otinish:KItaidagi stundentter turali kop zhazsanz deimn،minda kizdardin zhenil zhurisin..2-shi suragim Azzatyg.org saity Sufizm kolshokpary deidi،osi ras pa؟..rahmet sizge،enbeginzge zhemis tileimin.

سالاماتسىز با، كەشىرىڭىز مەنىڭ ودان حابارىم جوق. سول سەبەپتى دە ول جايىندا ۇشقارى پىكىر ايتا المايمىن.

كوشى-قون سالاسى بويىنشا ۇلكەن قىزمەتكە شاقىرىپ كوردى مە؟ شاقىرسا بارار ما ەدىڭىز؟

جوق، لاۋازىمدى قىزمەتكە شاقىرعان ەشكىم جوق. شاقىرسا دا، شەنەۋنىكتىك ءبىزدىڭ تابيعاتىمىزعا جات سەكىلدى.

(سوڭى)