2017-2019 جىلدارعا ارنالعان رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت تۋرالى زاڭدى قاراعان ءماجىلىس دەپۋتاتتارى وسىلايشا دابىل قاعۋدا، - دەپ حابارلايدى Qamshy.kz.
مەملەكەت قارىزىنىڭ ارتۋى ۇلتتىق قورعا ۇلكەن سالماق سالىپ وتىرعان كورىنەدى.
«2008 جىلدان بەرى قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك جانە مەملەكەت كەپىلدىك بەرگەن قارىزدارى 2،2 ميلليارد دوللاردان بۇگىنگى كۇنى 32 ميلليارد دوللاردان استام سوماعا ارتىپ وتىر. بۇل قارىزدارعا كەتەتىن شىعىندار ءتورت جىل ىشىندە سەگىز ەسەگە جۋىق ارتىپ، بيۋدجەت شىعىندارىنىڭ ءبىلىم بەرۋ، مەديسينا سياقتى كەيبىر باپتارىنان اسىپ وتىر. مەملەكەتتىك قارىزدىڭ كۇرت ارتۋى بيۋدجەت تۇراقتىلىعىنا قىسىم جاسايدى. اسىرەسە، ۇلتتىق قور قارجىسىن ساقتاۋدا كەرى اسەرى كوپ»، - دەيدى ءماجىلىس دەپۋتاتى امانجان جامالوۆ.
دەپۋتاتتى مۇناي باعاسىنىڭ باررەلى 30 دوللاردان، اقش دوللارىنىڭ باعاسى 360 تەڭگە شاماسىندا تۇراقتاعان جاعدايدا ۇلتتىق قورداعى قاراجاتتىڭ ءارى كەتسە بەس جىلعا عانا جەتەتىنى تۋرالى مالىمەت تە الاڭداتىپ وتىر. ونىڭ ايتۋىنشا، الداعى ءۇش جىلدا بيۋدجەت ءتۇسىمىنىڭ نەگىزگى بولىگىن شيكىزاتتىق ەمەس سەكتور قۇرايتىندىقتان، ول تۇسىمدەر ۇلتتىق ۆاليۋتادا بولادى. ال، قارىزدار كەلىسىم-شارتتار بويىنشا باعام ايىرماشىلىعى ەسكەرىلە وتىرىپ، شەتەل ۆاليۋتاسىمەن قايتارىلادى.
«ۇكىمەت الداعى ۋاقىتتا سىرتقى قارىزدىڭ ارتۋىن قالاي رەتتەمەك؟ بۇل جەردە حالىقارالىق ۆاليۋتا قورىنىڭ دەرەكتەرىن العا تارتۋ دۇرىس ەمەس. مەن حۆق مالىمەتتەرى بويىنشا قازاقستاننىڭ ۇكىمەتتىك قارىزدارىنىڭ ىجو-گە قاتىناسى 2014-2015 جىلدارى 14،7-دەن 23 پايىزعا وسكەنىن بىلەمىن. دامىعان ەلدەردە مۇنداي سيفرلار ءتىپتى 90-100 پايىزعا دەيىن جەتەتىنىن ءبارىمىز بىلەمىز. ءبىراق، ولار – دامىعان ەلدەر. وندا ونەركاسىپ پەن قىزمەت كورسەتۋ سالاسى جاقسى دامىعان. رەسۋرستىق ەلدەردە جاعداي باسقاشا. نورۆەگيادا بۇل – 28، رەسەيدە – 18، يران مەن چيليدە – 17، يندونەزيادا – 27 پايىز. 90-100 پايىزدىق كورسەتكىشتەر ۇلىبريتانيا، گەرمانيا، فرانسيا سىندى دامىعان ەلدەرگە ءتان»، - دەيدى دەپۋتات بيۋدجەت جوباسىن تانىستىرعان دەپۋتاتتارعا قاراتا.
ال، ۇكىمەتتەگىلەر بولسا، قازاقستاننىڭ قارىزى ارتىپ بارا جاتقانىن مويىنداي وتىرىپ، ونى كىرىستەردىڭ ازايۋىمەن جانە مەملەكەتتىك باعدارلامالاردى جۇزەگە اسىرۋ قاجەتتىلىگىمەن تۇسىندىرەدى. مينيسترلەر قارىزدىڭ وسۋىنەن قانداي دا ءبىر ءقاۋىپ كۇتۋ قاجەت ەمەس دەپ سانايدى.
«بىردەن ايتايىق، قارىزدى 90-100 پايىزدىق (ىجو-گە قاتىستى) كورسەتكىشكە دەيىن ءوسىرۋ ماقساتىمىز جوق. بۇگىندە بىزدە شىنىمەن دە قارىزدىڭ بەلگىلى ءبىر شامادا ءوسۋى بايقالىپ وتىر. ول كىرىستەردىڭ تۇسۋىمەن، ءبىرقاتار باعدارلامالاردى جۇزەگە اسىرۋمەن بايلانىستى. ءبىز حالىقارالىق قارجى ۇيىمدارىنان ۇزاق مەرزىمدى، «جۇمساق» قارىزدار الۋدامىز. ءقازىر ۇكىمەتتىك قارىز 21 پايىز، مەملەكەتتىك قارىز 24 پايىز دەڭگەيىندە. بۇل ايىرماشىلىق پەن بولجام ۇلتتىق بانكتىڭ سىرتقى نارىقتا قىسقا مەرزىمدى نوتالاردى شىعارۋ بويىنشا ەركىن جۇمىستى جانداندىرۋىنا بايلانىستى»، - دەيدى ۇلتتىق ەكونوميكا ءمينيسترى قۋاندىق بىشىمبايەۆ.
ونىڭ ايتۋىنشا، بۇل قارىزدىڭ ءبىر بولىگى تۇراقتى قارىز بولىپ سانالمايدى. مينيستر ءقازىر قارجى مينيسترلىگىمەن، باسقا دا سالالىق مينيسترلىكتەرمەن ينفراقۇرىلىمدىق جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋعا مەملەكەتتىك كەپىلدىك بەرۋ جونىندەگى جوسپارلاردى قايتا قاراپ جاتقاندارىن ايتادى.
الايدا، دەپۋتاتتار مەملەكەتتىك قارىزدىڭ شىنايى مولشەرى رەسمي ەسەپتەردەگى سيفرلاردان كوپ بولۋى مۇمكىن ەكەنىن دە ايتادى. ونى ناقتىلاۋ ءۇشىن دەپۋتاتتار كۆازيمەملەكەتتىك سەكتورعا جاتاتىن جانە مەملەكەت بالانسىنداعى ۇلتتىق كومپانيالاردىڭ دا قارىزدارىن ەسەپكە الۋدى سۇراپ وتىر.
