«اللاعا دۇعا قىلۋ – مۇسىلمان ومىرىندە ەلەۋلى ورىن الاتىن عيبادات. قاسيەتتى قۇران كارىمدە اللا تاعالا: «ەگەر قۇلدارىم سەنەن مەن تۋرالى (ياعني، قۇداي ولارعا الىس پا، الدە جاقىن با دەپ) سۇراسا: «مەن ولارعا وتە جاقىنمىن. قاشان مەنەن تىلەسە، تىلەۋشىنىڭ تىلەگىن قابىل ەتەمىن» - (دە)»، - دەدى. (باقارا 2:186)

دۇعاعا قاتىستى پايعامبارىمىز مۇحاممەدتىڭ (س.ا.ۋ.) دە كوپتەگەن حاديستەرى بار: 

«عيباداتتىڭ ەڭ ابزالى – اللا تاعالاعا دۇعا قىلۋ!» (حاكيم)

«دۇعا ءوزى – عيبادات!» (ات-تەرميزي، ءابۋ ءداۋد)

«ساقتىق – تاعدىردان قورعان بولا المايدى، ال دۇعا بولعان دا، بولماعان دا نارسەگە سەپتىگى تيەدى. قيامەت كۇنىنە دەيىن كۇرەسەدى (ياعني، دۇعا ءاردايىم بالەگە قارسى شىعىپ، ونى قايتارادى)». (حاكيم)

«سىزدەردەن قاي-قايسىڭىز دا راببىسىنان بارلىق قاجەتىن، ءتىپتى ۇزىلگەن اياق كيىمىنىڭ باۋىن دا سۇراي بەرسىن!» (ءات-تيرميزي)

«قازانى (ياعني، اللاھ تاعالا بەلگىلەگەن تاعدىردى) تەك دۇعا قايتارادى، ال عۇمىردى جاقسىلىق (ياعني، جاقسى نيەت، ىزگى ءىس) قانا ۇزارتادى» (ءات-تيرميزي).

«دۇعا – بۇرىن بولعان بالەگە دە، ءالى بولماعان نارسەگە دە سەپتىگى تيەدى. ءاي، اللانىڭ قۇلدارى! سەندەردىڭ مىندەتتەرىڭ (اللاعا) كوپ دۇعا قىلۋ» (يبن ومار).

«كىمدە-كىم اللا تاعالاعا دۇعا قىلماسا (ياعني، قاجەتىن اللاھتان تىلەمەسە) اللا تاعالانىڭ وعان قاھارى تۇسەدى». (يبن ءماجا)

«راسىندا اللا تاعالا ەرەكشە مەيىرىمدى، ماڭگى تىرشىلىك يەسى، وتە جومارت. پەندەسى ءمىناجات ەتىپ ەكى قولىن كوتەرسە، ول وعان (ياعني، ەكى قولىنا) ءبىر جاقسىلىق بەرمەۋگە ۇيالادى».

«ادامداردىڭ ەڭ ءالسىزى – دۇعاعا السىزدىك ەتكەندەر (ياعني، قاجەتىن اللا تاعالادان تىلەۋ ىسىنە سەلقوس قاراعاندار). ادامداردىڭ ەڭ ساراڭى – سالەمگە ساراڭدىق ەتكەندەر». (ءات-تاباراني، ءبايھاقي)

«مۇسىلمان پەندە ءۇش قايتارا اللا تاعالادان ءجانناتتى تىلەسە، ءجاننات: «ءيا، ءتاڭىرىم ونى ءجانناتقا كىرگىز!» - دەپ تىلەيدى.»

«دۇعادا بوساڭسىماڭدار (ياعني، اللا تاعالادان كوپ تىلەڭدەر)، ويتكەنى دۇعا قىلۋمەن ەشكىم اپاتقا ۇرىنبايدى (ياعني، اللادان تىلەۋدىڭ پايداسى بولماسا، ەشبىر زيانى جوق)» (يبن ءماجا).

دۇعا قابىل بولۋ شارتتارى

1. تىلەكتە ىقىلاستى بولۋ. 

2. ىشىپ-جەگەنى، كيگەن كيىمى حالالدان بولۋ. 

3. دۇعا قابىل بولمادى دەپ اسىقپاۋ. 

4. دۇعادا شيرك امالى بولماۋى. مىسالى: «قۇدايىم وڭداپ، ءارۋاق قولدا!» - دەپ، ولگەن ادامدى جاردەمشى ەتۋ – شيرك بولادى. 

دۇعاسى قابىل كىسىلەر

* ۇنەمى اللا تاعالانى ۇمىتپايتىن كىسىنىڭ دۇعاسى. 

* مازلۇم، ياعني، ءجابىر كورگەن پەندەنىڭ دۇعاسى. 

* ءادىل يمامنىڭ نەمەسە، ءادىل بيلەۋشىنىڭ دۇعاسى.

«ءۇش ادامنىڭ دۇعاسىن اللا تاعالا قايتارمايدى: اللانى كوپ زىكىر ەتۋشىنىڭ، جابىرلەنگەن جاننىڭ جانە ءادىل يمامنىڭ» (ءال-بايھاقي).

«كاپىر بولسا دا مازلۇمنىڭ دۇعاسىنان ساقتانىڭدار! ويتكەنى ونىڭ دۇعاسىنا بوگەت جوق» (احماد). 

* حازىرەت ءجۇنىستىڭ (ع.س.) دۇعاسىمەن دۇعا ەتۋشىنىڭ.

ونىڭ بالىق ىشىندە ەتكەن دۇعاسى: «ءيا، اللا تاعالا! سەنەن باسقا ءتاڭىر جوق! سەن كەمشىلىكتەن پاكسىڭ! مەن شىنىندا وزىمە زۇلىمدىق ەتىپ قويدىم». قاي جاعداي بولماسىن مۇسىلمان پەندە بۇل دۇعامەن تىلەك ەتسە اللا ونىڭ دۇعاسىن قابىل ەتەدى. (ءات-تيرميزي، احماد، ءناساي، حاكيم)

* كەڭشىلىكتە دە، تارشىلىقتا دا دۇعادا بولۋشىنىڭ.

«كىمدە-كىم قيىنشىلىق ساتتەرىندە دۇعاسى قابىل بولۋىن قالاسا – كەڭشىلىك كەزدەردە اللا تاعالاعا كوپ دۇعا ەتسىن!» (ءات-تيرميزي، حاكيم).

* ورازا تۇتۋشىنىڭ.

* ءمۇساپىردىڭ، ياعني، جولاۋشىنىڭ

«ءۇش ءتۇرلى دۇعا قابىل: ورازا ۇستاۋشىنىڭ، ءجابىر شەككەننىڭ جانە ءمۇساپىردىڭ» (ءال-بايھاقي).

* اتانىڭ بالاسىنا تىلەگەن تىلەگى.

«ءۇش ءتۇرلى دۇعا قابىل، وعان كۇمان جوق. ول: مازلۇمنىڭ (ءجابىر كورۋشىنىڭ)، ءمۇساپىردىڭ جانە اتا-انانىڭ بالاسىنا قىلعان دۇعاسى» (يبن ءماجا، ءابۋ ءداۋد).

* مۇسىلماننىڭ مۇسىلمانعا دۇعاسى.

«ءبىر مۇسىلمان باسقا مۇسىلمان باۋىرىنا سىرتتاي دۇعا قىلسا پەرىشتەلەر وعان: «سول نارسە ساعان دا بولسىن!» دەيدى». (ءمۇسليم)

* تاقۋالار مەن ىزگى ادامداردىڭ.

* اتا-اناسىنىڭ حاقىسىنا دۇعا ەتۋشى ىزگى ۇرپاقتىڭ.

«راسىندا اللا تاعالا (ىزگى ۇرپاقتىڭ دۇعاسىمەن) پەندەنىڭ دارەجەسىن كوتەرەدى. سوندا پەندە: «بۇل نەنىڭ سەبەبىنەن؟» - دەپ سۇرايدى، اللا تاعالا: «سەنىڭ ۇرپاقتارىڭنىڭ دۇعاسى سەبەپتى»، - دەپ جاۋاپ بەرەدى» (ءال-باززار).

دۇعانىڭ قابىل بولاتىن ۋاقىتتارى 

* جۇما كۇنى

«راسىندا جۇما كۇنى – كۇندەردىڭ ەڭ جاقسىسى جانە اللا تاعالانىڭ قاسىندا ەڭ ۇلىعى. ول اللا تاعالاعا ورازا ايت پەن قۇربان ايتتان دا ابزال. ونىڭ بەس قاسيەتى بار: جۇما كۇنى اللا تاعالا ادام اتانى جاراتتى؛ وسى كۇنى ادام اتا جەرگە ءتۇستى؛ جۇما كۇنى ءبىر ساعات بار، سول ساعاتتا پەندە اللا تاعالادان حارامنان باسقا نە تىلەسە بەرەدى؛ جۇما كۇنى قيامەت ساعاتى سوعادى. كۇللى پەرىشتە، اسپان، جەر، جەل، تاۋ، تەڭىزدەر جۇما كۇنى قيامەت بولىپ قالا ما دەپ قورقادى» (احماد، يبن ءماجا).

* يمام: «ءامين! – دەگەندەگى تىلەك قابىل.

«قاري:«ءامين!» - دەگەندە، سەندەر دە: «ءامين!» - دەڭدەر! سەبەبى پەرىشتەلەر دە «ءامين» - دەپ تۇرادى. كىمنىڭ «ءامين!» - دەگەنى پەرىشتەلەردىڭ: «ءامين!» - دەگەنىمەن سايكەس كەلسە، ونىڭ وتكەن كۇنالارى كەشىرىلەدى.» (بۇحاري)

* ءتۇننىڭ اۋەلگى، ورتاڭعى جانە سوڭعى بولىگىندەگى دۇعا قابىل.

«ءار ءتۇنى، ءتۇننىڭ اۋەلگى ۇشتەن ءبىر بولىگى وتكەندە اللاھ تاعالا اسپان دۇنيەسىنە ءتۇسىپ: «مەن دۇنيەنىڭ پاتشاسىمىن! مەن دۇنيەنىڭ پاتشاسىمىن! كىم ماعان دۇعا قىلادى، ونىڭ دۇعاسىن قابىل ەتەمىن. كىم مەنەن قاجەتىن سۇرايدى وعان بەرەمىن. كىم مەنەن جارىلقاۋ تىلەسە، ونى جارىلقايمىن»، - دەيدى. وسىلاي تاڭ اتقانشا جالعاسادى» (ءمۇسليم).

* پارىز نامازىنىڭ سوڭى.

دالىرەك ايتقاندا، نامازدىڭ پارىزى وقىلىپ، سوڭعى وتىرىستا ءات-تاحيات پەن سالاۋات وقىلعاننان كەيىن، سالەم بەرەر الدىندا دۇعا ەتۋ. پايعامبارىمىز مۇحاممەدكە (س.ا.ۋ.): «ءيا، اللانىڭ ەلشىسى، دۇعانىڭ قايسىسى وتىمدىرەك (ياعني، قانداي دۇعانىڭ قابىل بولۋى ىقتيمال؟)» - دەلىنگەندە، ول: «ءتۇننىڭ سوڭعى بولىگى مەن پارىز نامازدىڭ سوڭىنداعى دۇعا»، - دەپ جاۋاپ بەردى» (بايھاقي).

* ازان ايتىلعاندا.

«نامازعا ازان ايتىلعاندا اسپاننىڭ ەسىكتەرى اشىلىپ، دۇعا قابىل بولادى» (ءات-تاياليسي).

* تۇنگى تىلەك قابىل. 

"راسىندا، تۇندە ءبىر ساعات بار. ءبىر مۇسىلمان پەندە اللا تاعالادان دۇنيە نە اقىرەت ءىسىنىڭ جاقسىلىعىن تىلەپ، دۇعاسى سول ساعاتقا ساي كەلسە، اللا تاعالا تىلەگىن بەرەدى. ول ساعات ءار تۇندە بولادى» (ءمۇسليم، احماد).

* اۋرۋ ادامعا بارىپ كوڭىلىن سۇراعاندا  نەمەسە ءمايىتتى زيارات ەتكەندە.

«سەندەر اۋرۋ كىسىنىڭ قاسىندا نەمەسە جانازادا بولساڭدار، تەك جاقسىلىقتى ايتىڭدار! سەبەبى، پەرىشتەلەر سەندەردىڭ ايتقاندارىڭا: «ءامين!» - دەپ تۇرادى» (ءمۇسليم).

* ازان مەن قاماتتىڭ اراسىندا.

«ازان مەن قاماتتىڭ اراسىنداعى دۇعا قايتارىلمايدى.» (ءات-تيرميزي)

*ساجدەدە جاتقاندا دۇعا قابىل.

«پەندەنىڭ راببىسىنا ەڭ جاقىن بولاتىن مەزەتى – ساجدەدە. ەندەشە ساجدەنى دۇعامەن كوبەيتىڭدەر!» (ءمۇسليم).

*شىن تىلەگەندە دۇعا قابىل.

«(ادامداردىڭ) جۇرەگى ىدىس سياقتى. ونىڭ ءبىرى ەكىنشىدەن كەڭىرەك بولادى. ەي، ادامدار، ەگەر سەندەر اللا تاعالادان تىلەسەڭدەر شىنداپ سۇراڭدار! سەبەبى، اللاھ تاعالا پەندەنىڭ ەنجار، بەرىلە سۇراماعان تىلەگىن قابىل ەتپەيدى» (ءات-تيرميزي، احماد).

* اللاھ تاعالاعا ماقتاۋ ايتىپ، ۇلىقتاپ ءارى پايعامبارىمىز مۇحاممەدكە (س.ا.ۋ.) سالاۋات ايتقاندا.

* جاڭبىر جاۋعاندا

«دۇعالارىڭنىڭ قابىل بولۋىن: اسكەر دۇشپانمەن بەتپە-بەت تۇرعاندا، نامازعا قامات ايتىلعاندا جانە جاڭبىر جاۋعاندا تىلەڭدەر!» (ءاش-شافيعي، ءال-بايھاقي).

* اتەش شاقىرعاندا.

«اتەش شاقىرعانىن ەستىسەڭدەر، اللا تاعالانىڭ كەڭشىلىگىن تىلەڭدەر! سەبەبى، ول پەرىشتەنى كوردى (ياعني، پەرىشتەنى كورسە – شاقىرادى). ەگەر ەسەكتىڭ اقىرعانىن ەستىسەڭدەر، شايتاننىڭ ازعىرۋىنان اللا تاعالادان پانا تىلەڭدەر! سەبەبى، ول شايتاندى كوردى (ياعني، شايتاندى كورگەندە اقىرا-دى)» (ءمۇسليم).

* رامازان ايىندا.

* ءقادىر ءتۇنى.

* قۇران وقىلعاندا.

مۇسىلمان جالعىز اللا تاعالاعا ساجدە قىلادى. سەبەبى، بۇل - حاقيقي عيبادات بەلگىسى. دۇعاسىندا جالعىز اللا تاعالانى زىكىر ەتىپ، ءبىر اللا تاعالادان تىلەيدى. بۇل – ناعىز يماندىلىق.

 ماتەريال Islam.kz سايتىنان الىندى