بيىلعى، ياعني 2016 جىلى كوكتەم ايلارىندا جاۋىن-شاشىن شامادان تىس ءتۇستى. تاۋلى اۋىلداردا بۇرشاقتى بولىپ، ماساقتى ءداندى داقىلدارىمىز جەرگە جاتىپ قالعانىن كورىپ ءجۋرمىز. وسىنداي كەزدە ەگىستىك القاپتارىن اگروقۇرىلىم باسشىلارى ق ر «وسىمدىك شارۋاشىلىعىنداعى مىندەتتى ساقتاندىرۋ تۋرالى» زاڭىنا ساي، زاڭدى تۇردە ساقتاندىرىپ قويعان بولسا، كۇز-كوكتەم ايلارىندا ەگىس ەگۋگە كەتكەن شىعىندارىنىڭ ءبىر بولىگىن وتەپ الۋعا بولار ەدى. الداعى كەزدە بيىلعىداي اۋا-رايى قايتالانۋى مۇمكىن. سوندىقتان اگروقۇرىلىم باسشىلارى اتالعان زاڭعا سايكەس، ەگىستىك القاپتارىن ساقتاندىرۋى قاجەت جانە مىندەتتى. ەندى اتالعان زاڭعا توقتالساق، ق ر «وسىمدىك شارۋاشىلىعىنداعى مىندەگگى ساقگاندىرۋ تۋرالى» زاڭى 2004 جىلى 10 ناۋرىزدا (№533) قولدانىسقا ەنگىزىلگەن.

وسى زاڭ وسىمدىك شارۋاشىلىعىنداعى مىندەگگى ساقگاندىرۋ سالاسىندا تۋىندايتىن قوعامدىق قاتىناستاردى رەتتەيدى جانە ونى جۇرگىزۋدىڭ قۇقىقتىق، قارجىلىق جانە ۇيىمدىق نەگىزدەرىن بەلگىلەيدى. وسىمدىك شارۋاشىلىعىنداعى مىندەتتى ساقتاندىرۋدىڭ ماقساتتارى 1) وسىمدىك شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن ءوندىرۋشىنىڭ مۇلىكتىك مۇددەلەرىن وسى زاڭدا كوزدەلگەن جاعدايلاردا، مولشەردە جانە تارتىپپەن ساقتاندىرۋ تولەمدەرىن جۇزەگە اسىرۋ ارقىلى قولايسىز تابيعات كۇبىلىستارىنىڭ زارداپتارىنان قورعاۋدى قامتاماسىز ەتۋ؛ 2) وسىمدىك شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن وندىرۋشىلەرگە ساكتاندىرىلعان ەگىستى كەپىلگە قويۋ ارقىلى كرەديت بەرۋ ءۇشىن جاعداي جاساۋ؛ 3) وسىمدىك شارۋاشىلىعىن مەملەكەتتىك قولداۋدىڭ تيىمدىلىگىن ارتگىرۋعا جاردەمدەسۋ بولىپ تابىلادى. ساقتاندىرۋ تولەمدەرىن مەملەكەتتىك سۋبسيديالاۋ ەسكەرىلە وتىرىپ، مىندەتتى ساقتاندىرۋ شارتىندا بەلگىلەنگەن وسىمدىك شارۋاشىلىعى ءونىمىنىڭ ءتۇرى بويىنشا ساقتاندىرۋ سوماسىنان پروسەنتپەن ەسەپتەلگەن مىناداي ەڭ تومەن جانە ەڭ جوعارى مولشەردەگى ساقتاندىرۋ تاريفتەرى تومەندەگىدەي؛ 1) ءداندى داقىلدار (وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى بويىنشا) ەڭ تومەنگى - 3،17 % - ەڭ جوعارى 5،83 %. 2) مايلى داقىلدار (رەسپۋبليكا بويىنشا) ەڭ تومەن - 2،01 %، ەڭ جوگارى - 3،44 %. 3) قانت قىزىلشاسى (رەسپۋبليكا بويىنشا) ەڭ تومەن - 5،76 %، ەڭ جوگارى - 8،39 %. 4) ماقتا (رەسپۋبليكا بويىنشا) ەڭ تومەن - 0،92 %، ەڭ جوعارى - 1،33 %. ساقتاندىرۋ تولەمىنىڭ مولشەرىن بەلگىلەۋ ساقتانۋشىنىڭ وتىنىشىنە بايلانىستى قۇرىلعان كوميسسيا، وسىمدىك شارۋاشىلىعى سالاسىنداعى ۋاكىلەتتى مەملەكەتگىك ورگان بەكىتكەن اپاتقا ۇشىراعان ەگىس الاڭىن انىقتاۋ ءادىسى بويىنشا زەرتتەيدى جانە زەرتتەۋ ناتيجەلەرى بويىنشا وسىمدىك شارۋاشىلىعىنداعى ءونىمنىڭ اپاتقا ۇشىراۋ دەڭگەيىن انىقتايدى: تولىق نەمەسە ءىشىنارا. وسىمدىك شارۋاشىلىعىنداعى مىندەتگى ساقتاندىرۋدى مەملەكەتتىك قولداۋ ساقتاندىرۋشىلارعا جانە قوعامدارعا قولايسىز تابيعات قۇبىلىستارىنىڭ سالدارىنان تۋىنداعان ساقتاندىرۋ جاگدايلارى بويىنشا ساقتاندىرۋ تولەمدەرىنىڭ ەلۋ پروسەنتىن وتەۋ جانە اگەنت كورسەتەتىن قىزمەتتەرگە اقى تولەۋ ءۇشىن وسىمدىك شارۋاشىلىعى سالاسىنداعى ۋاكىلەتگى مەملەكەتتىك ورگانگا ءتيىستى قارجى جىلىنا ارنالعان رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت تۋرالى زاڭمەن بەلگىلەنەتىن بيۋدجەت قاراجاتىن ءبولۋ ارقىلى جۇزەگە اسىرىلادى. اتالعان زاڭعا سايكەس، مىندەتتى ساقتاندىرۋ شارتىن جاساسۋ وسىمدىك شارۋاشىلىعىنىڭ ءونىمىن وندىرۋشىلەر مەن ساقتاندىرۋشىلار ءۇشىن مىندەتتى بولىپ تابىلادى. سونىمەن بىرگە قازاقستان رەسپۋبلييكاسىنىڭ وسىمدىك شارۋاشىلىعىنداعى مىندەتتى ساقتاندىرۋ تۋرالى زاڭدارىنىڭ بۇزىلۋىنا كىنالى تۇلعالار قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭدارىنا سايكەس جاۋاپتىلىقتا بولادى.

س.السەيتوۆ. ماقتارال اۋداندىق اۋىل شارۋاشىلىعى جانە جەر قاتىناستارى ءبولىمىنىڭ باسشىسى