سىبايلاس جەمقورلىققا بايلانىستى «ىشىپ-جەپ قويدى» دەگەن كوپ اڭگىمەنىڭ ءبىر مۇيىزىندە ورالمانداردىڭ ءىلۋلى جۇرگەنىن ءبىراز جۇرت بىلەدى. بۇل توڭىرەكتە قىلمىسى اشكەرەلەنىپ، ءتيىستى جازاسىن الىپ جاتقان مەكەمە قىزمەتكەرلەرى دە جەتەرلىك. وندايلار كوشىپ كەلگەن اعايىندار اراسىندا دا جوق ەمەس. ءبىز وسىلاردىڭ اق-قاراسىن انىقتاي قويايىق دەپ وتىرعان جوقپىز.  ايتپاعىمىز،  «اقشا الىپ، كەتىپ قالدى» دەگەن جاماناتقا قالىپ جۇرگەن كەي قانداستارىمىزدىڭ ءدال وسى سويلەمنىڭ كەرىسىنشە «اقشاسىنان ايىرىلىپ، كەلە الماي وتىرعان» قازاقتار ەكەندىگى جايىندا.

 وسى جاعدايدى وتكەن جازدا بايان-ولگەيگە بارعان ساپارىمىزدا ەستىپ جاعامىزدى ۇستاپ ەدىك. ايماق مەشىتىنىڭ قىزمەتكەرى ءساتتىجان سارسەنباي دەگەن ازاماتتىڭ ايتۋىنشا، وتكەن جىلى مونعوليا مەملەكەتى قىتايعا جەر استى بايلىعىن ساتىپ، ودان تۇسكەن اقشانى حالىققا تاراتىپتى. بالا-شاعا دەمەي ءار ادام باسىنا 20 مىڭ توگرەكتەن استام (ءبىزدىڭ اقشامەن 2 مىڭ تەندەگەن اسادى) اقشا ۇلەستىرىپتى. سونىمەن ۇكىمەت بەرگەن تەگىن اقشانى الىپ قايتۋعا تايلى-تاياعىمەن كەلمەي مە، اقشا الۋعا ارينە قۇجات كەرەك، جەكە كۋالىكتەرىن بەرىپ اقشا كۇتىپ تۇرعان تۇرعىنداردىڭ كوزدەرى الاقانداي بولادى ءبىر كەزدە. «سىزدەر موڭعوليا مەملەكەتىنىڭ ازاماتتىعىنان شىعىپ كەتكەنسىزدەر، مىنا كۋالىك كۇشىن جويعان» دەپتى، اقشا تاراتىپ وتىرعان قىزمەتكەرلەر. ءجا، بۇل قالاي بولعانى؟ سويتسە، ولاردى موڭعوليادان قازاقستانعا كەلىپ العان الاياقتار الداپ سوققان ەكەن. «قازاقستانعا كوشىرەمىز» دەپ قۇجاتتارىن الىپ، كوشىرمە جاساپ، سول ارقىلى پاسپورت ازىرلەپ، ونى قازاقستانعا الىپ كەلىپ كوشى-قون مەكەمەسىندەگى سىبايلاستارىمەن بىرلەسە وتىرىپ الگى قازاقتاردىڭ كۆوتاسىن العان عوي. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭىندا كۆوتا العان ادام ارينە قازاقستان ازاماتتىعىن العان بولۋى ءتيىس. بۇل ازاماتتىقتى العان ادام ءسوزسىز كەلگەن ەلىنىڭ ازاماتتىعىنان شىعادى.

 ال، زاڭدا ءوزى كەلمەگەن ادامعا اقشا بەرىلمەيدى. بەرۋ ءۇشىن زاڭ بۇزىلۋى كەرەك. زاڭ بۇزىلۋ ءۇشىن ونىڭ اتقارىلۋىن قاداعالاپ وتىرعان ادام كوزىن جۇما تۇرۋعا ءتيىس. ول كوزىن تەگىننەن-تەگىن جۇما قويمايتىنى اممەگە ايان. قىرۋار اقشامەن كولەگەيلەۋ كەرەك. شىركىن، وسى كىسىلەر سوقىرتەكە ويناماي، كوزىن اشىپ وتىرسا الگى بەيباقتار ازاماتتىقتارىنان ايىرىلماي، جاردەماقىلارىن الىپ ءومىر سۇرە بەرەر ەدى-اۋ دەپ قوياسىڭ وز-وزىڭە. كوشى-قوننىڭ سەيفىن شاعىپ ەشكىم دە «اقشا الىپ كەتپەس» ەدى عوي.

 ءسويتىپ ءۇش-تورت الاياق، ارسىزداردىڭ كەسىرىنەن ءومىرى قازاقستانعا اياق باسپاعان قازاقتار «اقشا الىپ كەتكەن» اتانىپ وتىر ەكەن. ءىس جۇزىندە اقشا الماق تۇگىلى وزدەرىنە بەرىلەتىن اقشادان قاعىلىپتى. «ولار ارينە بايلار ەمەس، شەتىنەن ءحالى ورتا، ورتادان تومەن كەدەي تۇرعىندار. اسىرەسە ونداي ادامدار ولگەيدىڭ ماڭىنداعى 9-باق دەپ اتالاتىن وڭىردە كوپ. ولار «قازاقستانعا كوشپەك ويىمىز ادىرا قالدى، موڭعولداعى ازاماتتىعىمىزدى قالپىنا كەلتىرىپ بەرسە دە شۇكىر» دەپ وتىر» -دەيدى ءساتتىجان اعامىز.

بەك عالىم

دەرەككوز: Baq.kz

تاقىرىپ وزگەرتىلىپ الىندى