بۇگىن ۇكىمەت وتىرىسىندا اۋىل شارۋاشىلىعى ءبىرىنشى ۆيسە-مينيسترى ق.ايتۋعانوۆ اوك-تى دامىتۋعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلامانىڭ 9 ايلىق قورىتىندىسىن باياندادى دەپ حابارلايدى Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى ق ر اشم باسپا ءسوز قىزمەتىنە سىلتەمە جاساپ.

اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ جالپى ءونىم كولەمى 2017 جىلعى قاڭتار-قىركۇيەك ايلارىندا وتكەن جىلعى وسى كەزەڭمەن سالىستىرعاندا 1،9%-عا ارتتى. تاماق ونىمدەرى ءوندىرىسى اتالعان كەزەڭدە 5،3%-عا ارتىپ، مال شارۋاشىلىعى ونىمدەرى بىلتىرعى جىلمەن سالىستىرعاندا 3،3% ارتتى.

اعىمداعى جىلى جۇرگىزىلگەن ەگىستىكتەردى پارمەندى ءارتاراپتاندىرۋ مايلى داقىلدار مەن بۇرشاق تۇقىمداس داقىلداردىڭ ءوندىرىس كولەمىن وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا 376 مىڭ توننا نەمەسە 18%-عا ارتتىرىپ وتىر.

بۇگىنگى كۇنگە ءداندى جانە ءداندى بۇرشاقتى داقىلداردىڭ 15،3 ملن. گا نەمەسە 99،9%-ى جينالدى. جيناۋ قارقىنى بىلتىرعى جىلدان 1،1 ملن. گا-عا جوعارى. باستاپقى سالماعى 21،9 ملن. توننا استىق ۇساقتالدى، ورتاشا ونىمدىلىك گەكتارىنا 14،3 سەنتنەر. ءداندى ماساقتى داقىلداردى جيناۋ اياقتالدى.

استىق ساپاسىن ارتتىرۋ ماقساتىندا اعىمداعى جىلى تۇقىم شارۋاشىلىعىن قولداۋ جانە مينەرالدىق تىڭايتقىشتاردى قولدانۋ بويىنشا قاجەتتى شارالار جاسالىندى. بىرەگەي جانە ەليتالىق تۇقىمداردى سۋبسيديالاۋدى قايتا قالپىنا كەلتىرىلىپ جانە ولاردى سۋبسيديالاۋ كەزىندە ەڭ تومەن نورمالار جويىلدى. تۇقىم شارۋاشىلىعىن قارجىلاندىرۋ باسىم باعىتتاردى قايتا قاراۋ نەگىزىندەگى سول بيۋدجەت شەڭبەرىندە ەكى ەسەگە ارتتى.

ەليتالىق تۇقىمداردى 40%-عا، ال ساپاسى تومەندەردى پايدالانۋ 1،7 ەسەگە تومەندەدى. العاشقى رەت تىڭايتقىشتاردى ەنگىزۋ قاجەتتىلىكتىڭ 14%-ىن قۇرادى. ناتيجەسىندە 3-سىنىپتى استىق ۇلەسى 65% قۇرادى، ال وتكەن جىلى بۇل كورسەتكىش 44%، كلەيكوۆيناسى 25 جانە ودان جوعارى كورسەتكىش – 34% بولسا، ال وتكەن جىلى بۇل ءمان 8%-دى قۇرادى.

مايلى داقىلداردىڭ 2 ملن. گا نەمەسە 80% القابى جينالدى. 9،8 س/گا تۇسىمدىلىگى كەزىندە 1946،0 مىڭ. توننا استىق ۇساقتالدى، بۇل وتكەن جىلدان 1،5 ەسە جوعارى. مايلى داقىلداردى جيناۋ قارقىنى وتكەن جىلدان 636 مىڭ گا-عا جوعارى.

سونىمەن قاتار 3،5 ملن. توننا كارتوپ جينالدى، بۇل وتكەن جىلعى ۇقساس كەزەڭمەن سالىستىرعاندا 150 مىڭ تونناعا جوعارى جانە 3،5 ملن. توننا كوكونىستەر (53،5 مىڭ تونناعا جوعارى)، 2،2 ملن. توننا باقشا داقىلدارى (73،1 مىڭ تونناعا جوعارى) جينالدى. قانت قىزىلشاسىن جيناۋ ءالى دە جالعاسۋدا.

مەملەكەتتىك باعدارلامانىڭ باستى ماقساتتارىنىڭ ءبىرى – ۇساق جانە ورتا شارۋالاردى اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆتەرىنە بىرىكتىرۋ بولاتىن. 2017 جىلدىڭ 1 قازانىنداعى جاعداي بويىنشا جىلدىڭ باسىنان باستاپ 745 كووپەراتيۆ قۇرىلدى، ونىڭ ىشىندە 273 كووپەراتيۆ ءسۇت قابىلداۋ بەكەتىمەن، مال سويۋ بەكەتىمەن 358 كووپەراتيۆ. 102 587 ءىرى قارا مال باسىنا 6 159 وتباسىلىق بورداقىلاۋ الاڭى قۇرىلدى.

قابىلدانعان شارالار 56 مىڭ جەكە قوسالقى شارۋاشىلىعى مەن شاعىن قوجالىقتاردى تارتۋعا مۇمكىندىك بەردى.

كووپەراتيۆتەرمەن 44 مىڭ توننادان استام ءسۇت جانە 13 مىڭ توننا ەت دايىندالدى.

مينيسترلىكپەن جۇرگىزىلگەن كەڭىنەن تالداۋدىڭ ناتيجەسىندە قايتا وڭدەيتىن كاسىپورىنداردىڭ دەرەكتەر بازاسى قۇرىلدى.

قايتا وڭدەۋدىڭ 9 باسىم تۇرلەرىن دامىتۋ بويىنشا ەسەپ جۇرگىزىلىپ، اگرارلىق قايتا وڭدەۋ كارتاسى ازىرلەندى، سونىڭ ىشىندە ءار وبلىس، ءار اۋدان بويىنشا. كارتا ۇكىمەتتىڭ كەڭەسىندە ماقۇلداندى.

مەملەكەتتىك باعدارلامادا اۋىل شارۋاشىلىعى تاۋار وندىرۋشىلەرىن زاماناۋي تەحنيكامەن قامتاماسىز ەتۋ جانە رەسپۋبليكادا اۋىل شارۋاشىلىعى تەحنيكاسى ءوندىوىسىن دامىتۋ قاراستىرىلعان.

ودنوي يز زاداچ گوسپروگراممى ياۆلياەتسيا پوۆىشەنيە وبەسپەچەننوستي سەلحوزتوۆاروپرويزۆوديتەلەي سوۆرەمەننوي تەحنيكوي ي وبورۋدوۆانيەم، ا تاكجە رازۆيتيە سەلحوزماشينوستروەنيا ۆ رەسپۋبليكە.

اۋىل شارۋاشىلىعى تاۋارىن وندىرۋشىلەردى تەحنيكامەن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسى بويىنشا كەلەسى شارالار جۇرگىزىلدى. «قازاگروقارجى» اق، «گومسەلماش» اق، «اگروماشحولدينگ» اق اراسىندا وتاندىق اۋىل شارۋالىلىعى ماشينالارىن جاساۋدى دامىتۋ ماسەلەسى بويىنشا ىنتىماقتاستىق جونىندە، سونداي-اق «قازاگروقارجى» اق، «روستسەلماش كومباين زاۋىتى» جشق جانە «ۆەكتور» كومباين زاۋىتى» ج ش س اراسىندا ءۇش جاقتى كەلىسىمدەرگە قول قويىلدى.

ينۆەستيسيالىق سۋبسيديالاۋ بويىنشا پروسەنتتىك نورماتيۆتەن بەلگىلەنگەن نورماتيۆكە ءوتۋ جۇزەگە اسىرىلدى. بۇرىن شەتەلدە شىعارىلعىن ءبىر استىق جينايتىن كومباينعا 30 ملن. تەڭگەدەن ارتىق تولەنسە، قازىرگى كەزدە سول قارجىعا 3 كومبايندى سۋبسيديالاۋعا بولادى.

اقمولا جانە قوستاناي وبلىستارى كاسىپورىندارىنىڭ بازاسىندا شاعىن تىركەمەلى جانە اسپالى تەحنيكاسىنىڭ ءوندىرىسى ۇيىمداستىرىلدى («كىشى مەحانيزاسيا» دەپ اتالاتىن). وسى ماقساتقا «قازاگرو» اق ستاۆكاسى 5،5%-عا دەيىن 5 ملرد. تەڭگە نەسيە ءبولىندى. قازاقستاندا 2021 جىلعا دەيىن وسى تەحنيكالاردىڭ ءوندىرىسىن ۇيىمداستىرۋعا جانە يمپورت ۇلەسىن وسى تەحنيكا تۇرلەرى بويىنشا 25% قىسقارتۋعا مىندەت قويىلدى.

اگروونەركاسىپتىك كەشەندەگى مەملەكەتتىك قولداۋ شارالارىن جەتىلدىرۋ، سونىمەن قاتار مەملەكەتتىك باعدارلامانى جۇزەگە اسىرۋ ماقساتىندا مينيسترلىكپەن اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ باسىم باعىتتارىن دامىتۋ مەن اوك-نى مەملەكەتتىك قولداۋدى جەتىلدىرۋ كارتاسى ازىرلەندى.

كارتالار بار كەمشىلىكتەردىڭ ەگجەي-تەگجەيلى تالداۋى نەگىزىندە ازىرلەندى جانە كەلەسى باعىتتار بويىنشا ناقتى شارالاردى قۇرايدى.
– اۋىلشارۋاشىلىق كووپەراسياسى؛
– اوك-نى ينتەنسيۆتىك تەحنيكالىق قايتا قارۋلاندىرۋ؛
– تۇقىم شارۋاشىلىعى؛
– فيتوسانيتاريالىق ءىس-شارالاردىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ؛
– اگروحيميا؛
– ازىق ءوندىرۋ (ازىقتىق بالانس)؛
– ەگىستىكتى اينالىمعا تارتۋ؛
– جايىلىمدى قوي شارۋاشىلىعى؛
– كوتەرمە-تاراتۋ ورتالىقتارى؛
– اگرارلىق عىلىمدى تۇبەگەيلى مودەرنيزاسيالاۋ؛
– اگرارلىق قايتا وڭدەۋ؛
– مەملەكەتتىك قولداۋ شارالارىن جەتىلدىرۋ؛

قازىرگى ۋاقىتتا كارتالار سالالىق اسسوسياسيالار جانە وداقتاردىڭ، قوعامدىق كەڭەستەردىڭ اگروبيزنەس جانە عىلىمي مەكەمەلەر مۇشەلەرىمەن، مينيسترلىك، «اتامەكەن» ۇكپ الاڭدارىندا، سونىمەن قاتار اۋدانداردا جان-جاقتى قارالۋدا.

كارتالاردى ىسكە-اسىرۋ اگروونەركاسىپتىك كەشەندى ساپالى جاڭا دەڭگەيگە كوتەرۋگە، ونىڭ باسەكەگە قابىلەتتىگىن جوعارىلاتۋعا، ىشكى نارىقتاعى ازىق-تۇلىكتىڭ تۇراقتىلعىن نىعايتۋ جانە سالانىڭ ەكسپورتتىق باعدارىن كۇشەيتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.