بۇل كۇن جاقسى جاڭالىقتارمەن باستالدى. گوللانديا سوتى ۇلتتىق قوردىڭ شەتەلدە بۇعاتتالعان $22 ملرد اكتيۆىن بوساتتى. سونىمەن قاتار ۇلتتىق ۆاليۋتا كۋرسى 321،51 تەڭگە بولدى. بىلتىر تەڭگە باعامى كۇرت ءتۇسىپ كەتكەن ەدى. بيىل دا قايتا قۇلدىراماي ما دەگەن ءقاۋىپ بار. وعان مۇناي باعاسى دا اسەر ەتەتىنىن ەسكەرۋ قاجەت. ساراپشىلاردىڭ بولجاۋىنشا، 2018 جىلى مۇناي باعاسى $65 شاماسىندا بولادى. ەگەر بولجام راستالسا، ول تەڭگەنىڭ جاعدايىنا وڭ ىقپالىن تيگىزەتىنى انىق. ەكونوميست ماقسات حالىق ۇلتتىق ۆاليۋتا بىرنەشە سەبەپتەرگە بايلانىستى نىعايعانىن ايتادى.

- تەڭگەنىڭ كۇش جيناعانى ەڭ الدىمەن كومپانيالاردىڭ مەملەكەت الدىنداعى سالىقتارىن ەسەپتەۋ كەزەڭىنە ءتۇسىپ تۇر. كوپتەگەن كومپانيا قاڭتاردا وزدەرىنىڭ مەملەكەت الدىنداعى سالىقتارىن ەسەپتەيدى. جيناقتا تۇرعان دوللارىن تەڭگەگە اۋىستىرا باستايدى. بۇل – تەڭگەنىڭ نىعايۋىنا اسەر ەتەتىن ءبىرىنشى فاكتور. جىلدا وسى ۋاقىتتا تەڭگە كۇشەيەدى.

ال ەكىنشى فاكتور رەتىندە مۇناي نارىعىنداعى تۇراقتىلىقتى ايتۋعا بولادى. جالپى مۇناي باررەلىنىڭ باعاسى 70 دوللارعا دەيىن ءوسىپ، تەڭگەگە وڭتايلى اسەر ەتىپ تۇر. 

ءۇشىنشى فاكتور – ءرۋبلدىڭ نىعايۋى. وعان دا مۇناي باعاسى وعان قولايلى جاعداي تۋعىزدى. ءبىر جاعىنان رەسەي پرەزيدەنتىنىڭ سايلاۋالدى جاعدايى بار. سوندىقتان الداعى ۋاقىتتا دا ءرۋبلدى كۇشەيتۋى ىقتيمال. وزدەرىڭىزگە بەلگىلى، تەڭگە مەن ءرۋبلدىڭ كوررەلياسيالىق بايلانىسى تىعىز بولعاندىقتان، تەڭگە باعامى دا رۋبلمەن تىعىز بايلانىستى، - دەيدى ەكونوميست.

سوڭعى ءۇش جىل قازاقستان ەكونوميكاسى ءۇشىن اۋىر بولدى. تەڭگە قۇلدىرادى، مۇناي باعاسى ارزاندادى. ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، ونىڭ سالقىنى ءالى ءبىراز ۋاقىتقا دەيىن سەزىلەدى. دەسە دە ءوسىم جوق ەمەس.

- ەكونوميكالىق سيكلدىڭ فازالارى بولادى. داعدارىس، ودان كەيىن دەپرەسسيالىق جاعداي، ەكونوميكالىق سيكلدىڭ توقىراۋ فازاسى. قازاقستان وسى كەزەڭدەردىڭ بارلىعىنان ءوتتى. 2015، 2016 جىلداردا جالپى ىشكى ءونىم 1 پايىزدىڭ كولەمىندە عانا بولدى. بىلتىرعى جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا، جالپى ىشكى ءونىم 4 پايىزعا ءوستى. بۇل – قۋاناتىن نارسە. كەرەمەت ءوسىم بار دەپ ايتا المايمىز. دەگەنمەن قايتا جوعارىلاۋعا باعىت الدىق. بۇل دەگەنىمىز – ەكونوميكا فازاسىنىڭ جاندانۋ، ءتىرىلۋ دەڭگەيىنە ءوتۋى، - دەيدى ماقسات حالىق.

2017 جىلى ءجىو 4 پايىزعا جەتسە دە، الەۋمەتتىك جاعداي ءالى دە ناشار. ساراپشىلار وعان 2015، 2016 جىلدارداعى داعدارىس جاعدايى سەبەپ دەيدى. 2017 جىلى دا حالىقتىڭ ناقتى جالاقىسى قىسقاردى.

- رەيتينگ اگەنتتىكتەرى مەن دۇنيەجۇزىلىك بانك قازاقستاننىڭ ءجىو بيىل 3،5 پايىزدىڭ كولەمىندە وسەدى دەپ بولجايدى. وسى ناتيجەگە جەتسەك، قازاقستان ءۇشىن جاقسى كورسەتكىش. كەرەمەت ءوسىم بولادى دەۋدەن اۋلاقپىز.

2017 جىل وتە قيىن جىلدىڭ ءبىرى بولدى. سەبەبى حالىقتىڭ ناقتى جالاقىسى قىسقاردى. جالاقىنىڭ ەكى ءتۇرى بولادى: اتاۋلى جالاقى، ياعني حالىقتىڭ قانشا جالاقى الاتىنى كورسەتىلەدى، ەكىنشىسى - ناقتى جالاقى.

2017 جىلمەن سالىستىرعاندا حالىقتىڭ جالاقىسى تاۋار الۋ قابىلەتىمەن سايكەسپەيدى. سايىپ كەلگەندە، بىلتىرعىمەن سالىستىرعاندا حالىقتىڭ ناقتى جالاقىسى ازايىپ كەتكەنىن بايقاۋعا بولادى. 2017 جىلى تاۋار ساتىپ العان اقشامىزدى بيىل ءدال سول تاۋارعا جەتكىزە المايمىز، - دەيدى ەكونوميست.

بىلتىر بەنزين تاپشىلىعى ايقىن سەزىلىپ، جۇرگىزۋشىلەردى ءبىراز ابىگەرگە ءتۇسىردى.

ماقسات حالىق ونداي نارسەنىڭ قايتالانباۋى ءۇشىن شەندىلەردىڭ جۇمىسى ناقتى ستراتەگيالىق تۇردە جوسپارلانۋى قاجەت دەگەن پىكىردە.

ال ەكونوميست ماقسات سەرالىنىڭ سوزىنشە، بەنزين تاپشىلىعى بولماۋى ءۇشىن جانارمايعا الدىن الا تاپسىرىس بەرگەن ءجون. باستىسى – ءتورتىنشى مۇناي وڭدەۋ زاۋىتىن سالۋ قاجەت. ەكونوميست اتىراۋداعى مۇناي وڭدەۋ زاۋىتىنا جاڭا قۇرىلعىلار ورناتىلعانىن جانە ونى شىمكەنت پەن پاۆلودارداعى زاۋىتتارعا دا ورناتسا، جانارمايعا قاتىستى ءبىراز ماسەلە شەشىلۋى مۇمكىن ەكەنىن ايتادى. سەبەبى جانارمايدى تەك كولىككە عانا ەمەس، باسقا دا ماقساتتارعا پايدالانادى.

- مۇناي تاپسىرۋشىلاردىڭ ۇلكەن قاتەلىگى – قازاقستاننىڭ مۇناي وڭدەۋ زاۋىتتارىنىڭ جوندەۋ جۇمىستارى ءۇشىن جابىلاتىنىن بىلە تۇرا، الدىن الا تاپسىرىس بەرمەۋى. ەگەر جانارمايدى بەلگىلى كولەمدە الىپ قويسا، ماسەلە ۋشىقپاۋشى ەدى. ارينە ونى ساقتايتىن قويما جوق بولۋى مۇمكىن. ءبىراق ونىڭ بارلىعى – شەشىلەتىن ماسەلە»، - دەيدى ساراپشى.