بۇگىن ق ر پارلامەنتىنىڭ بىرىككەن وتىرىسىندا مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ەڭبەك ەتۋشى ءار قازاقستاندىق تۇرعىن ءۇيدى جىلدىق مولشەرلەمەسى 7 پايىزدان اسپايتىن وسىممەن الا الاتىنىن ايتتى. ەلباسى تانىستىرعان «7-20-25» باعدارلاماسىندا قاراپايىم حالىققا قولجەتىمدى باعادا ءۇي الۋ ماسەلەسى قاراستىرىلعان.
– جۇمىس ىستەيتىن ءار ازامات نەسيەگە پاتەر ساتىپ الا الاتىنداي تەتىكتەردى قاراستىرۋىمىز قاجەت. مەن «7-20-25» دەگەن جاڭا باعدارلامانى ىسكە قوسۋدى ۇسىنامىن. ەڭبەك ەتۋشى ءار قازاقستاندىق مىناداي شارتتارمەن تۇرعىن ءۇيدى قارىزعا الا الادى: سىياقى مولشەرلەمەسى قازىرگىدەي جىلىنا 14-16 پايىز ەمەس، 7 پايىزدان اسپايدى. ءقازىر بانكتەر باستاپقى جارناعا 30، كەيدە 50 پايىزىن سۇراسا، بۇل باعدارلاما بويىنشا باستاپقى جارنا مولشەرى 20 پايىزدان اسپاۋى كەرەك. نەسيە 10-15 جىلعا ەمەس، 25 جىلعا بەرىلەدى، - دەپ ءتۇسىندىردى پرەزيدەنت.
نۇرسۇلتان نازاربايەۆ «7-20-25» باعدارلاماسىن تانىستىرعان سوڭ ەل اراسىندا «7 پايىزدىق وسىممەن ءۇي العاندا ونىڭ ۇستەماقشاسى، العاشقى جارناسى، ارتىق تولەمى قانشا بولادى؟» دەگەن سۇراقتار تۋىندادى. الەۋمەتتىك جەلىدە ءوز ەسەبىن ۇسىنعاندار دا كوپ.
Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى ەكونوميست ماقسات حالىققا حابارلاسىپ، كوپتىڭ كوكەيىندەگى ساۋالعا جاۋاپ الدى. مىسالى، قۇنى شامامەن 10 ميلليوندىق پاتەردى يپوتەكاعا الساڭىز، ونىڭ ەسەبى بىلاي بولادى:
جىلدىق مولشەرلەمەسى: 7 %
العاشقى جارنا: 2 000 000 تەڭگە (20%)
يپوتەكا سوماسى: 8 000 000 تەڭگە
قايتارۋ مەرزىمى: 25 جىل (300 اي)
اي سايىنعى تولەم: 56 500 تەڭگە
بۇكىل شىعىنى: 18 962 701 تەڭگە
ارتىق تولەم: 8 962 701 تەڭگە
ەكونوميست 7 پايىزبەن ءۇي الۋ بۇرىن-سوڭدى بولماعانىن جانە حالىققا ول ءتيىمدى ەكەنىن ايتادى.
- بۇرىن ۇيگە تومەن پايىزبەن «تۇرعىنۇيقۇرىلىسجيناقبانكى» ارقىلى عانا نەسيە بەرىلەتىن. جالپى بانكتەردەگى يپوتەكانى وسىنداي تومەن پايىزعا تۇسىرەتىن بولساق، بۇل يپوتەكالىق ءۇي الۋدى جەڭىلدەتەدى. ويتكەنى 10 ميلليوننىڭ پاتەرىن 25 جىلعا الساڭىز، ونىڭ ايلىق تولەمى 55 مىڭ تەڭگەنىڭ شاماسىندا عانا بولىپ تۇر. ول الدەقايدا قولايلى. بۇعان دەيىن يپوتەكالىق نەسيە ارى كەتسە 20 جىلعا بەرىلەتىن. جالاقىڭىز 200 مىڭ تەڭگە شاماسىندا بولۋى كەرەك ەدى. ونىڭ كوبىنىڭ قالتاسى كوتەرە المايتىن. ال مىناۋ حالىققا ءتيىمدى. بىرگە ءبىر تولەنەدى. ارتىق تولەم – 90 پايىز.
بانكتەردىڭ بۇعان دەيىنگى بەرىپ جاتقان يپوتەكالىق پايىزدارىن 25 جىلعا شاعاتىن بولساق، 10 ميلليون تەڭگەگە الاتىن ءۇيىڭىزدى ەكى ەسەلەپ تولەۋشى ەدىڭىز. ءبىر ءۇي ەمەس، ءتىپتى، ەكى ءۇي الاتىنداي ءۇيدىڭ اقشاسىن ۇستەمەلەپ تولەۋىڭىزگە تۋرا كەلەتىن. كوپ بانكتەر 12-15 پايىزبەن بەرەتىن.
بۇل جەردە ەسكەرەتىن ءبىر ماسەلە بار. 7 پايىز دەگەنىمىز ول ءتيىمدى پايىزدىق مولشەرلەمە بولۋى كەرەك. بانكتەرگە سونداي تالاپ قويۋ كەرەك. ەگەر اتاۋلى پايىزدىق مولشەرلەمە جاساپ قويسا، وندا ونىڭ ەشقانداي پايداسى جوق.
پايىزدىق مولشەرلەمەنىڭ ەكى ءتۇرى بولادى. ولار: اتاۋلى جانە ءتيىمدى.
ءتيىمدى پايىزدىق مولشەرلەمە – ناقتى پايىزدىڭ انىق كورسەتكىشى. جىلىنا قانشا قوسىلاتىنىن كورسەتەدى. ال كوپتەگەن بانكتەر جارناما جاساعاندا ادامداردى شاقىرۋ ءۇشىن اتاۋلى پايىزىن كورسەتىپ قويادى. ال ءتيىمدى پايىزدىق كورسەتكىشى الدەقايدا جوعارى بولىپ تۇرادى.
ەلباسى سولاي ايتسا، ءتيىمدى پايىزدىق مولشەرلەمە 7 پايىزدان اسپاسىن دەپ بانكتەرگە تالاپ قويعان ءجون. سوندا حالىق ءۇشىن ول ءتيىمدى بولار ەدى
ەگەر ءسىز 7 پايىزبەن ون ميلليونعا ءۇي العىڭىز كەلسە، ءسىزدىڭ جالاقى مولشەرىڭىز 100 مىڭ تەڭگەنىڭ ۇستىندە بولۋى قاجەت. بۇرىن جالاقىڭىز 200 مىڭ تەڭگەدەن اسسا عانا يپوتەكاعا ءۇي الا الاتىنسىز، - دەدى ەكونوميست.