ەلىمىزدىڭ ەكونوميكالىق مۇددەسىن قورعاۋ ونىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن ارتتىرۋ مەن دامىتۋ جولىنداعى وزەكتى باسىمدىقتاردىڭ ءبىرى بولىپ ەسەپتەلەدى. «قازاقستان-2050» ستراتەگياسىندا ەكونوميكالىق ءوسۋدىڭ جاڭا مودەلىن قالىپتاستىرۋ ءۇشىن تاۋەلسىزدىك العاننان بەرگى حالىقارالىق ەكونوميكالىق قاتىناستاردى ودان ارى جانداندىرىپ، اياسىن كەڭەيتۋ سىرتقى ساياساتتاعى اسا ماڭىزدى باعىت رەتىندە قالىپتاستى.

قازاقستاندىق ءوندىرىستىڭ باسىم سالالارىنا ينۆەستيسيالاردى تارتۋ مەن وتاندىق ونىمدەرىمىزدى ەكسپورتتاۋ ماسەلەلەرىن ەكونوميكالىق جانە ساۋدا ديپلوماتياسىن ساۋاتتى جۇرگىزۋ ارقىلى عانا ىسكە اساتىنى بەلگىلى.  بۇل اسىرەسە، ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق مەن شانحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمى سياقتى حالىقارالىق قاۋىمداستىقتاردا ەلىمىز ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىقتى ويداعىداي جۇزەگە اسىرىپ كەلەدى. ەكسپو-2017 كورمەسىن وتكىزۋ ارقىلى حالىقارالىق بەدەلىمىزدى ارتتىرۋ دا ءوزىنىڭ تيىمدىلىگىن بەرۋدە.

بۇگىنگى تاڭدا ەلىمىزدە ينۆەستيسيالاردى تارتۋ ءۇشىن جەتكىلىكتى زاڭ شىعارۋشىلىق بازا قالىپتاسقان. قولايلى ينۆەستيسيالىق جانە ىسكەرلىك كليماتتىڭ بولۋى شەتەلدىك  ەكسپەرتتەر مەن بيزنەس-ارىپتەستەر تاراپىنان الدەقاشان مويىندالعان. دەگەنمەن، بۇل ىستە قول جەتكەن كەلىسىمدەردىڭ ساپالى ورىندالۋىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن كەيبىر تۇزەتۋلەر جاسالۋى كەرەك.  

وسى ماقساتتا «قازاقستاننىڭ ءۇشىنشى جاڭعىرۋى: جاھاندىق باسەكەگە قابىلەتتىلىك» جولداۋى اياسىندا سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى، ينۆەستيسيالار مەن دامۋ مينيسترلىگى ەلباسى تاپسىرماسىمەن قازاقستاندىق ونىمدەردى شەتەلدىك نارىققا شىعارۋ ءۇشىن شارالاردىڭ بىرلەسكەن جوسپارىن جاسادى. اتالعان جوباعا وسى ەكى مينيسترلىك پەن  سىرتقى ءونىم شىعارۋ ۇلتتىق وپەراتورى «قازاق ەكسپورتتىڭ» بارلىق كۇشى جۇمىلدىرىلعان. سونىمەن بىرگە ەلىمىزدىڭ سىرتتاعى بارلىق ەلشىلىكتەرى مەن وكىلدىكتەرى وسى باعىتتا قولداۋ كورسەتىپ، اتسالىساتىن بولادى. «قازاق ەكسپورت» ۇلتتىق كومپانياسىنىڭ نەگىزگى مىندەتى وتاندىق ءونىم وندىرۋشىلەردىڭ تاۋارلارىن شەتكە شىعارىپ ساتۋدا جۇيەلى دە كەشەندى قولداۋ كورسەتۋ بولىپ تابىلادى.

شەت ەلدەردەگى قازاقستاننىڭ بارلىق ەلشىلىكتەرى مەن وكىلدىكتەرى وسى ورايدا ۇكىمەت تاراپىنان بەلگىلەنگەن جۇمىستاردى اتقارىپ، سول جاقتاعى بيزنەس-قاۋىمداستىقتارمەن اراداعى «بايلانىستىرۋشى بۋىن» قىزمەتىن ابىرويمەن اتقارۋدا. ولار بارلىق مەملەكەتتىك ورگاندار مەن جەكە كاسىپكەرلەرگە الەۋەتتى ينۆەستورلارمەن بىرگە جۇمىس ىستەۋدە ءوز قىزمەتتەرىن كاسىبي دەڭگەيدە اتقارۋدا.

سونىمەن بىرگە بارلىق شەتەلدىك كومپانيالار مەن ينۆەستورلار ءۇشىن قازاقستانداعى مەملەكەتتىك جانە كۆازيمەملەكەتتىك مەنشىكتى جەكەشەلەندىرۋ بويىنشا دا ەلىمىزدىڭ سىرتتاعى ديپلوماتيالىق وكىلدىكتەرى جۇمىس ىستەۋدە. مىسالى، «سامۇرىق-قازىنا» ۇلتتىق ءال-اۋقات قورى وسى باعىتتا سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىمەن بىرلەسىپ، اۋقىمدى جۇمىستار اتقارۋدا. الەمنىڭ ءىرى 10 ەلىندەگى ديپلوماتيالىق وكىلدىكتەردە ارنايى كەڭەسشىلەر شتاتى دا اشىلىپ، ولار تەك قانا بيزنەس سالاسى بويىنشا جۇمىلعان تۇردە قىزمەت ەتۋدە.

«قازاق ينۆەست» جانە «قازاق ەكسپورت» ۇلتتىق كومپانيالارىنىڭ دا شەت جەرلەردە وفيستەرىن اشۋ جوسپارى بار.

الەمدى جاۋلاعان ەكونوميكالىق داعدارىس بولعان كۇننىڭ وزىندە تەك قانا 2005 جىلدان بەرى ەلىمىزگە 240 ملرد اقش دوللارى كولەمىندە تىكەلەي ينسۆەستيسيا جوعارىدا اتالعان جۇمىستار ارقاسىندا تارتىلدى. وسىلايشا ەلىمىزدەگى بيزنەسكە قولايلى جاعداي شەتەل ينۆەستورلارىن ودان ارى بىزگە جاقىنداستىرا ءتۇستى. وعان دالەل رەتىندە DoingBusiness رەيتينگىندە قازاقستان 2016 جىلى 41 ورىندا بولسا، 2017 جىلى 35 - ورىنعا كوتەرىلگەن. بۇل 190 مەملەكەت اراسىنداعى جاقسى كورسەتكىش دەپ ايتۋعا بولادى.

اگروبيزنەستى دامىتۋ ماقساتىندا قازاقستاننىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگىمەن بىرلەسىپ 2017-2020 جىلدارعا ارنالعان جوسپاردى بەكىتىپ، اگروونەركاسىپ سالاسى بويىنشا ىنتىماقتاستىق پەن ينۆەستيسيالىق قىزمەتتەردى كۇشەيتۋ باعىتتارى دا انىقتالعان.

جوعارىدا اتالعان جوسپاردى جۇزەگە اسىرۋ اياسىندا اۋىل شارۋاشىلىعى كومپانيالارى مەن ماماندارىن شەت ەلدەگى ءتۇرلى شارالارعا قاتىستىرىپ، ءارى تاجىريبە الماسىپ تۇرۋى ءۇشىن ديپلوماتيالىق كورپۋس بارلىق جاعدايلاردى جاساۋ ءۇشىن قىزمەت ەتۋدە.

سەرىكقازى كوكەناي