ءالىمعازى رايىمبەكوۆ، قازاقتىڭ تايلاعى: اتا سالتقا قارسى شىعۋعا ءماجبۇر بولدىم

/uploads/thumbnail/20190122164213022_small.jpg

6-اق كۇن... قازاق كورەرمەنى سۇيىكتى تايلاعىمەن قاۋىشار كۇنگە نەبارى 6-اق كۇن قالدى. 30 جاسقا دەيىن ۇيلەنبەي ءجۇرىپ العان گەوگرافيا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى، «بالامدى قايتسەم دە ۇيلەندىرەمىن» دەپ كەلىن ىزدەگەن انا، كومەدياسى تەرەڭ ماعىنامەن ۇيلەسكەن ادەمى فيلم ءبارىمىزدىڭ ەسىمىزدە بولار. ءيا، ءيا، ول – «تاقيالى پەرىشتە» ەدى. ال 28 قاڭتار «تاقيالى پەرىشتە» ەكرانعا قايتا ورالادى. ءبىراق بۇل جولى ۇيلەنبەي جۇرگەن بالا دا باسقا، اۋىل دا باسقا... تەك كەشەگى 30 جاستاعى تايلاق بۇل جولى اۋىلدىڭ ءقادىرلى اقساقالى ءرولىن سومدايدى. قازاقتى ءالىمعازى رايىمبەكوۆپەن، ياعني سۇيىكتى تايلاعىمەن قايتا قاۋىشتىراتىن قوعامدىق كەڭەستىڭ مۇشەسى ءارى ءفيلمنىڭ باس پروديۋسەرى قۇسمان شالابايەۆ.

قۇسمان شالابايەۆتىڭ كەڭسەسى

قۇسمان شالابايەۆتىڭ كەڭسەسىندە

28 قاڭتار ءفيلمنىڭ جابىق كورسەتىلىمى وتەدى، ءبىر ەرەكشەلىگى – وندا كورەرمەنگە تايلاقتىڭ 200 تاقياسى تاراتىلادى. جۇرەگىنىڭ جارتىسىن تابا الماي نەمەسە بويداقتىعىن قيماي جۇرگەن جاستار الگى تاقيانى الۋعا اسىقسىن. بۇل دا ءبىر قازاقتىڭ ىرىمى... 31 قاڭتاردان باستاپ «تاقيالى پەرىشتە 2» قالىڭ كورەرمەنگە جول تارتادى.

ال ءالىمعازى رايىمبەكوۆتىڭ الماتى قالاسىندا ەكەنىن ەستىگەن Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگىنىڭ ءجۋرناليسى سۇحباتتاسۋعا اسىقتى. اڭىز اداممەن تىلدەسىپ، ادەمى اڭگىمەنى وقىرمان نازارىنا ۇسىنۋدى ءجون كوردى. 

ءبىر سوزىڭىزدە «مەنى ونەرگە اكەلگەن سپورت» دەپ ەدىڭىز...

–1965 جىلدارى قايرات دەگەن ازامات قازاق بالالارىن جيناپ، كۇرەسكە دايىندادى. ول كەزدە قازاق كۇرەسى دەگەن ۇمىتىلىپ بارا جاتقان، ءبىز سونى قايتا جاڭعىرتتىق. قايرات اعامىز كوماندا قۇرىپ، كوماندامىزبەن الماتىدا وتكەن جارىستان 2-ورىن العان ەدىك. سوندا ۇزدىك دەگەن 24 بالانى قالدىردى، تالعاردا شىنىقتىق، اپتا سايىن كۇرەستىرەتىن. ۇتىلعاندار كەتەدى، ۇتقاندار ءارى قاراي جالعاستىرادى. ءسويتىپ 6 ماۋسىم شىمكەنتتەگى تەمىرلان دەگەن اۋىلعا باردىق. ءوزى اۋدان ورتالىعى بولعالى جاتىر ەكەن. 16 كوماندانىڭ ىشىندە مەن اۋىر سالماقتان قازاقستان چەمپيونى بولىپ، قازاق كۇرەسىنىڭ شەبەرى اتاندىم دا، قۋانىشىم قوينىما سىيماي ۇيگە قايتتىم. جاسىم بولسا 25-تە. اۋىلدا جۇرسەم، باس ينجەنەر كەلىپ اۋىل باسشىسىنىڭ شاقىرىپ جاتقانىن ايتتى. بارسام، قولىما قاعاز ۇسىندى. تەلەگرامما... كينو... «ءان قاناتى»... قاجىمۇقاننىڭ ءرولى... «مۇمكىندىگىڭ بولسا، كەل» دەپ جازىلعان. ارينە، بىردەن كەلىسە كەتتىم، قازاقتى دۇنيە جۇزىنە تانىتقان، ءجۇز جىلدا ءبىر تۋاتىن ازاماتتىڭ رولىنە مەنى ۇسىنسا، نەگە بارماسقا، زاتتارىمدى جينادىم دا، الماتىعا قاراي تايىپ تۇردىم. ءسويتىپ «قازاقفيلمگە» بارىپ، بارىمەن امانداسىپ شىقتىم. «ورىسشا وقي الاسىڭ با؟» دەپ سۇرادى مەنەن، «سۋدىراتىپ وقىماسام دا، ءبىر نارسەسىن قىلامىن عوي» دەپ جاۋاپ قاتتىم. سونداعىلار قولىما ءماتىن ۇسىندى دا «جاتتاپ كەل» دەپ كەرى قايتاردى. قوناق ۇيگە بارىپ، الگى ءماتىندى 10-15 كۇن جاتتادىم. قازاقفيلمگە قايتا كەلىپ، جاتتاعىنىمدى ايتتىم، «زاكرەپيت!» دەدى. كوستيۋم جونىندەگى سۋرەتشى مەنى كيىندىردى: شالبار، شاپان، قۇندىز بورىك، ەتىك، كۇمىس بەلدىك بايلاپ اكەلدى، «زاكرەپيت!» دەدى. سالدەن سوڭ بەتىمدى بويادى، تاعى دا سول «زاكرەپيت». ەرتەڭىندە ءانۋار مولدابەكوۆ، تورعىن تاسىبەكوۆالارمەن ءتۇسىرىلىم الاڭىنا كەلىپ، ۇشەۋمىز ءبىر ءرولدى ويناپ شىقتىق. 2 تامىزدا قاجىمۇقان اتانىڭ رولىنە بەكىتتى. 

10 قىركۇيەكتە كۇيىك دەگەن جەرگە بارسام، قازاق ۇيلەر تىگىپ تاستاعان. تورعىن مايرانى وينايدى، ءانۋار يسا بايزاقوۆتى، مەن قاجىمۇقاندى وينايمىن. سول جەردە قاجىمۇقان اتام ءبىر نەمىسپەن كۇرەسەدى ەكەن، سونى تۇسىردىك. ءسويتىپ بىردە ءتۇسىرىلىم الاڭىنا  جەڭىل ماشينە كەلىپ توقتادى، ءبارى جاپا-تارماعاي «شاكەن اعا!» دەپ جۇگىرىپ كەتتى. كەلگەن شاكەن ايمانوۆتىڭ ءوزى ەكەن. ءتۇسىرىلىم بارىسىن ءوزى باقىلاۋ ءۇشىن جولى وسىندا ءتۇسىپتى. ارتىنان شىمكەنت قوناقۇيىنە بارىپ، اقساقالدارعا  قىزمەت ەتتىك. سول فيلمنەن كەيىن شاكەن اعا مەنى «تاقيالى پەرىشتە» فيلمىنە شاقىردى. ءبىراق نە سەبەپتى شاقىرعانىن ءالى كۇنگە دەيىن بىلمەيمىن، ءوزى دە ايتپادى. ءتىپتى باستى رولگە تاعايىندادى. مەن العاشىندا قارسى بولدىم، سەبەبى كاسىبي ءارتىس ەمەسپىن عوي. سوندا شاكەن اعا «ءاي، ايتقانىمدى ەستىدىڭ بە؟» دەدى، باسىمدى يزەدىم، «شىق كابينەتتەن! ءبىراق ەرتەڭ ساعات 10-نان قالماي كەل!» دەدى، بولدى. سودان 50 جىل ءوتىپ كەتتى.

–«تاقيالى پەرىشتەدەگى» تايلاق سول كەزدە گەوگرافيا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى بولدى. ال ومىردەگى ءالىمعازى رايىمبەكوۆ كىم ەدى ءدال سول ۋاقىتتا؟

–ول كەزدە مەن جۇرگىزۋشى بولدىم، ك-700 تراكتورىن ايدادىم، سودان كەيىن 10 جىل كينودا ءجۇردىم، ەلگە بارىپ، ءمۇعالىم بولدىم. ۇستازدىق قىمەتتەن زەينەتكە شىقتىم. ايەلىم جانىمدا، 10 بالام – 5 ۇل، 5 قىز، 22 نەمەرەم، 16 شوبەرەم بار. جۇبايىم ەكەۋمىز 4 قاراشادا «گاۋھار» تويىمىزدى تويلادىق.

–فيلمگە تۇسۋگە بىردەن كەلىسىپسىز. ءتۇسىرىلىم الاڭىن ساعىندىڭىز با الدە باسقا دا سەبەپتەر بولدى ما؟

–قۇسمان (فيلم پروديۋسەرى – رەد.) حابارلاسىپ، ءبارىن جايىپ سالعاندا، بىردەن كەلىستىم. 2013 جىلى حابارلاسقان ەدى، ەكى جىل جوق بولىپ كەتتى. 2015 جىلى قايتا حابارلاسىپ، ماۋسىمنىڭ 28-ىنە شاقىردى. جامبىل اۋدانى قىزىلاسكەر دەگەن اۋىلدا بولدى ءتۇسىرىلىم.

–فيلم جەلىسى بويىنشا ۇيلەنبەي جۇرگەن نەمەرەسىنە كەلىندى اتاسى ىزدەيدى. ادەتتە قازاقتا ءجۇرىپ العان ۇلىن ۇيلەندىرۋگە تىراشتانىپ جۇرەتىن اناسى، اپاسى نەمەسە جەڭگەسى بولۋشى ەدى. ال اكە-اتالارىمىز ۇلىن قاتتى ۇيلەندىرگىسى كەلگەنىمەن، سالماقتى سوزبەن ءبىر ايتادى نەمەسە اناسىنا ايتقىزادى. بۇل فيلمدە كەرىسىنشە ەكەن؟

–بۇل فيلمگە سايكەس، الگى جىگىت – مەنىڭ العاشقى ءارى ءوزىم تاربيەلەپ وسىرگەن نەمەرەم. نەمەرەسىنە «ۇيلەنسەيشى!» دەپ قايتا-قايتا ايتادى، الايدا الگى جىگىت «ۋاقىت بار عوي» دەپ ءجۇرىپ الادى. بىردە «ۇيلەن» دەپ قويماي قويعان اتاسىن نەمەرەسى «ۇيلەنەتىن بولدىم» دەپ الدايدى. اتاسى تويدىڭ دايىندىعىنا كىرىسىپ كەتەدى، تۋىستارىنا حابارلاپ، مالىن ساتادى. كەلىندى اكەلسە، قارا ءناسىلدى قىز ەكەن. بۇعان شىداماعان اتاسىنىڭ جۇرەك تالماسى ۇستاپ، قۇلاپ قالادى.

اقىر سوڭىندا «نەمەرەم مەنىڭ تۇقىم-تۇياعىما بالتا شاۋىپ، ءۇرىم-بۇتاعىمدى جوعالتايىن دەپ وتىر. بۇل «ءيتتىڭ بالاسىن» ءوزىم ۇيلەندىرمەسەم بولمايدى ەكەن» دەپ اتاسى سالت-داستۇرگە قارسى شىعادى. ءسويتىپ ءوزى كەلىن ىزدەۋ پروسەسىنە كىرىسىپ، قالاعا اتتانادى. اقىرى ماقساتىنا جەتىپ، ۇلىنا كەلىن تاڭدايدى. سويتسە، الگى قىزدى نەمەرەسى دە تانيتىن بولىپ شىعادى.

«اتا-داستۇرگە قاراماي ءۇرىم-بۇتاق ءوربىسىن» دەگەن ماقساتتى العا تارتقان قاريا عوي ول.

–بۇگىندە ۇيلەنبەي ءجۇرىپ العان جاستار كوپ. ءتىپتى اتا-اناسى ۇسىنعان كەلىندى، نە كۇيەۋ جىگىتتى جاقتىرماي جاتادى. ال بالاسىنا نەنىڭ جاقسى، نەنىڭ جامان ەكەنىن اكە-شەشەسىنەن ارتىق بىلەتىن جان جوق شىعار؟

–ءبىزدىڭ قازاق جاستارىنىڭ سيقى مىناداي: قايدا جۇرسەڭ، قايدا كىرسەڭ، بىر-بىرىمەن ايمالاسىپ جۇرگەن ۇل-قىزداردى كورەسىڭ. ولار تەكتىلىكتەن بۇرىن، تاربيەدەن بۇرىن سۇلۋلىقتى العا قويعان جاندار. جان سۇلۋلىعىن ەمەس، ءتان سۇلۋلىعىن. ءتيىپ الادى دا، اياعى اۋىرلاعان سوڭ اجىراسىپ كەتەدى. ۇيلەنىپ الادى دا، سۇلۋلىعىنا كىربىڭ كەلسە، تاستاپ كەتەدى. اكە-شەشەسىنە، اتا-اجەسىنە وبال ەمەس پە؟ اكە-شەشەسى نەسيە الىپ، ۇلان اسىر توي جاسايدى. ال مۇنى باعالاپ جاتقان جاستار بار ما؟ مەنىڭ جولداسىم تۇرمىسقا شىعاردا «شاڭىراعىڭنىڭ اق بوساعاسىن اتتادىم، ەندى وسى جەردەن تەك كۇلىم شىعادى» دەگەنى بار. قازىرگى جاستار «وتباسى» دەگەن ءسوزدىڭ ءقادىرىن تۇسىنۋدەن قالعان. 

ءالىمعازى رايىمبەكوۆ

–تايلاق اناسى قارسى بولسا دا ايشامەن تابىسادى، ال ءالىمعازى رايىمبەكوۆ ءوزىنىڭ جارىن قالاي جولىقتىردى؟ قالاي تانىستىڭىزدار، تابىستىڭىزدار؟

–مەن اسكەردەن كەلگەندە «جەڭگە، جەڭگە» دەپ ويناپ جۇرگەن جەڭگەلەرىمنىڭ «قايىن بيكە» بولىپ جۇرگەنىن اڭعارماي قالىپپىن. ءبىر كۇنى ولار مەنى ءبىر اپكەلەرىنە بارىپ قايتۋعا كوندىرمەك بولادى، الايدا ەشتەڭەدەن حابارى جوق مەن كونبەيمىن وعان. اقىرى امالدارى قالماعان جەڭگەلەرىم ءبىر قىزبەن تانىستىرعىسى كەلەتىنىن  ايتتى. «وحو، قىزدان قاشاتىن مەن بە، باياعىدان سولاي دەمەيسىڭدەر مە، ارينە، بارامىن» دەپ كونە كەتتىم. بارىپ قوناق بولىپ قايتتىق. ءبىراق، نەگە ەكەنى، قىزبەن تانىسا المادىم. سويتسەم، شەشەسىنىڭ رۇقساتىنسىز قىزدى مەنىمەن تانىستىرماي وتىر ەكەن. اناسىنىڭ لەپسىدە ەكەنىن بىلگەن سوڭ سوندا باردىم. بۇل جولى دا جولىم بولمادى. مەنى الگى جەرگە اپارىپ جۇرگەن اعالارىمنان ءمان-جايدى سۇراپ ەدىم: «قالىڭسىز قىز بولسا دا، كادەسىز قىز بولمايدى» دەيدى، ونى مەن بەيباق تۇسىنبەپپىن. ءسويتىپ كادەسىمەن قوسا 23 قازان كەلەتىن بولىپ شەشتىك. ەلگە قايتىپ، ۇيدەگىلەرگە ءمان-جايدى ءتۇسىندىردىم. ۇيلەنبەك نيەتىمدى اكەم قولپاشتاپ، قوي الىپ قويادى. تەك قىز جاقتان مەنى ەسەڭگىرەتكەن ءبىر حابار جەتەدى. الگىلەر ماعان قىزىن بەرمەيتىن بولىپتى، سەبەبى جاعدايىمىز ءماز ەمەس ەدى، كەدەي ەدىك. تۇبىندە قايىن اعام قىز جاقپەن كەلىسىپ، اقىرى بەرەتىن بولدى. تەز ارادا ماشينە تاۋىپ، 23 قازان جولعا اتتانىپ كەتتىك.  كەدەيلىكتى كورمەيسىڭ بە، اپارا جاتقان مالىمىزدىڭ ءبارى كىشكەنتاي. ءبىراق وسى جولى تاعدىر ماعان كۇلىپ قارادى. جولدا كەلە جاتساق، مال ايداپ جۇرگەن قاريانى كورىپ قالدىق. ماشينەنى توقتاتىپ، قارياعا جاعدايىمدى ايتا باستادىم. ءسويتىپ ارىق مالىمىزدى قاريانىڭ سەمىز مالىمەن ايىرباستاپ، ۇستىنە 100 سوم قوسىپ بەردىم دە، ءوز جولىممەن ءجۇرىپ كەتتىم. بارىپ ەدىك، قىز جاق اعامىز ريزا بولىپ، نەكەمىزدى قيدىرىپ، ءزامزام سۋىن ىشكىزىپ، ءبىزدى شىعارىپ سالدى. قىز ارتىنا قاراماي، ەلگە قاراي ءجۇرىپ كەتتىك. سول كەتكەننەن 60 جىل ءوتىپتى. شۇكىر، باقىتتى عۇمىر كەشىپ كەلەمىز.

فيلمدە نەمەرەڭىزگە كەلىن تاۋىپ بەرگەن ءوزىڭىز بولدىڭىز. ايتىڭىزشى، قازاقتىڭ كەلىندەرى قانداي بولۋى كەرەك؟

–قازاق اتام «شەشەسىن كورىپ، قىزىن ال» دەپ بەكەر ايتپايدى عوي. اكەسىن كوردىم، شەشەسىن كوردىم. «ءجۇزى جىلىدان تۇڭىلمە» دەگەن تاعى بار. ءوزى مادەنيەتتى، كيگەن كيىمى، جۇرگەن ءجۇرىسى ۇنادى.

وتباسى، وشاق قاسى – انالار. ءبىز، ەركەكتەر، قۇر ماقتانۋدان اۋزىمىز بوسامايدى عوي. ال ءسويتىپ ماقتانىپ وتىرۋىمىزعا كىم سەبەپ؟ ارينە، جولىمىزدى قارايلاپ، ءبىزدى ۇيدە توسىپ وتىراتىن جان-جارىمىز ەمەس پە؟! جاردان ارتىق ەشكىم بولمايتىنىن، اسىرەسە ەر ادام قارتايعاندا سەزىنەدى ەكەن. جاعدايىڭدى جاساپ، قارنىڭ مەن كوڭىلىڭدى توق ەتىپ وتىرسا، بالالارىڭا قازاقى تاربيە بەرىپ، جاقسىلىققا باۋلىسا، ودان ارتىق نە كەرەك؟ وقۋشىلارمەن كەزدەسكەندە دە ءجيى ايتىپ وتىرامىن: وتباسى، وشاق قاسى، اق جاۋلىقتى انالار قازاقشا سويلەمەي، بالالار قازاقشا سويلەمەيدى. ونى بالانىڭ بويىنا دارىتاتىن انانىڭ ءسۇتى، انانىڭ تاربيەسى. مىنە، بالالارىمدى بيىككە كوتەرىپ، نەمەرەلەرىمدى ادام ەتىپ تاربيەلەيتىن كەلىندى مەن «ناعىز كەلىن»، «ناعىز ايەل» دەپ ايتار ەدىم...

–«تاقيالى پەرىشتەنى» بار قازاق ءسۇيسىنىپ كوردى. ال «تايلاقتىڭ تاقياسى» سول كينونىڭ جەتىستىكتەرىن قايتالاي الا ما؟ قالاي ويلايسىز؟

–ءوزىم ءفيلمدى ءالى كورگەن جوقپىن. اندا قۇسماننىڭ شاپقىلاپ جۇرگەنى، مىندا ءبىزدىڭ دە شاپقىلاپ جۇرگەنىمىز ناتيجەسىن بەرەر. «تاقيالى پەرىشتەگە» جەتە مە، جەتپەي مە، حالىق قالاي قابىلدايدى، مۇنى ويلانباي-اق قويايىن. حالىق – اينا. ءسۇيسىنىپ كورە مە، بەيمالىم. اللا بۇيىرسا، 28 قاڭتاردا حالىقپەن بىرگە كورەمىن. راحاتتانامىز با، جوق ەڭسەمىز ءتۇسىپ قايتا ما، الداعى ۋاقىتتا كورە جاتارمىز. شاكەن اعا قاشان دا ايتىپ جۇرەتىن: «حالىق ونەر ادامدارىنا رەنجىسە، نە كۇلىپ كەتسە، سول جەتكىلىكتى» دەپ. رەنجىسە، سونى تۇزەتۋگە كومەكتەسەدى. كۇلىپ كەتسە، ياعني ءبىزدىڭ ويىمىز حالىقتىڭ قالاۋىنداي بولدى. ال قۇسمان ەكەۋمىز حالىقتىڭ كوڭىلىنەن شىعاتىنداي تىرىستىق دەگەن ويدامىن.

–ايتىڭىزشى، 50 جىل بۇرىن «تاقيالى پەرىشتەگە» تۇسكەن ساتتەگى اسەردى قايتا سەزىنە الدىڭىز با؟

–ءقازىر بۇرىنعىداي جالىنداپ تۇرعانىم جوق. قارتايدىق، قايعى ويلادىق... رەجيسسەرگە «ءبىزدىڭ جاس كەلىپ قالدى، ۇزاق ءماتىن بولسا، اياعىنا دەيىن جەتكىزە المايمىن، بولمايدى دەسەڭ، مەن كەتە سالامىن، بولادى دەسەڭ، تاعى ويلان- تولعان. ايتەۋىر كينو بولۋى كەرەك. ءوزىڭ سوعان ىڭعايلا» دەدىم. اۋىلداعى كەيبىر تانىستارىمىز «ءاي، بىرىنشىگە جەتە المايدى-اۋ» دەپ ايتىپ قالدى. جەتە مە، جوق پا، ونى ويلامايمىن. ەڭ باستىسى، جۇرەكپەن وينادىم. حالىققا جەتەر دەگەن ءۇمىتىم زور.

–50 جىل بۇرىنعى تايلاق قانداي ەدى، بۇگىنگى ءالىمعازى اتا ءدال سونداي. ەڭسەڭىز بيىك، دەنەڭىز شىمىر. مۇنىڭ سىرى نەدە؟

–اقشانى، دۇنيەنى ويلامايمىن. كيەر كيىمىم، داستارحانعا قويار اسىم بولسا، سونىڭ ءوزى - باقىت. شىنىندا تازالىققا ەشتەڭە جەتپەيدى، ارىڭ تازا بولسا، ۇياتىڭ دا تازا، ۇيقىڭ دا تىنىش. ال بايلىق – قولدىڭ كىرى، بۇگىن بار، ەرتەڭ جوق. ونى ويلاعاننان پايدا دا جوق.

ءالىمعازى رايىمبەكوۆ قانداي اكە؟

–ەل-جۇرتتىڭ كوزىنشە بالالارىن ءسۇيىپ، جان سالىپ ەركەلەتىپ جاتقانداردى كورسەم، قانىم قارايادى. كوزبوياۋشىلىقتىڭ نە قاجەتى بار؟ ەر ادام ءوزىن سالماقتى ۇستاۋى ءتيىس. مىنە، مەن سوندايمىن. كوزىمنىڭ قيىعىمەن ەركەلەتەمىن، قاباعىممەن جونگە سالامىن. اقىلىمدى ايتامىن. ۇلكەندى سىيلاسام، كىشىگە ءيىلىپ تۇرسا، ەڭ باستىسى ادام بولىپ قالسا دەيمىن.

ءالىمعازى رايىمبەكوۆتىڭ ءبىر كۇنى قالاي وتەدى؟

–جالپى شاقىرعان جەردەن قالمايتىن اداممىن. كۇندە بولماسا دا، ارداگەرلەرمەن كەزدەسىپ تۇرامىن، ارداگەرلەر پلەنۋمىنىڭ مۇشەسىمىن. كەي ازاماتتار باتا بەرۋگە شاقىرادى. سامايداعى اق شاشىمدى، ساقالىمدى سىيلاپ تۇرسا، نەگە بارماسقا... بالالارىممەن، نەمەرەلەرىممەن ءجيى ديدارلاسىپ تۇرامىن، اقىلىمدى ايتامىن، بىلگەنىمدى ۇيرەتەمىن. ۋاقىتىمنىڭ كوبىن كىتاپ وقۋعا ارنايمىن، بىلگەن-تۇيگەنىمدى نەمەرەلەرىمە ايتىپ بەرەمىن. اسىرەسە، قازاقتىڭ ناعىز رۋحتى ازاماتتارى جايلى ءجيى ايتامىن.

–«كەيبىر جاستارعا وكپەم قارا قازانداي» دەپ ءجيى ايتىپ جۇرەسىز...

–ءيا، الدىندا ءبىر «كەل، كەلىنىم» دەگەن باعدارلاماعا قوناق بولۋعا شاقىردى. داڭعازارداي ءتورت جىگىت كەلىپتى قاتىسۋعا. ءدال وتانىن قورعايتىن شاقتا. ءبىراق تورتەۋى جابىلىپ، ءبىر قويدى جىعا المادى-اۋ. سالت-داستۇرگە قاتىستى بىردە- ءبىر سۇراققا جاۋاپ بەرە المايدى. تەك بوس كۇلكى، مازاق... نامىسسىزدىق قوي، بۇل. اينالايىن جاستار، كىتاپ وقىڭدار، تاريحقا قىزىعىڭدار، ءسالت-داستۇردى بىلىڭدەر، دارىپتەڭدەر. بولاشاق سەندەردىڭ قولدارىڭدا، ەرتەڭ وسكەلەڭ ۇرپاققا نە قالدىرماقسىڭدار؟ ويلانىڭدار!

–ءوزىڭىز اتاق-داڭققا قىزىقپايتىن سەكىلدىسىز...

–ماقتاعاندى، ماقتانعاندى كىم جەك كورەدى. سەنى بىرەۋ ماقتاسا، مەرەيىڭ ۇستەم بولادى، كوڭىلىڭ كوتەرىلىپ قالادى. ءوز باسىم بەرمەسە سۇرامايمىن، بەرسە، باس تارتپايمىن. اتاق-داڭققا لايىقپىن با، جوق پا، شەشىم – حالىقتىكى. ءقازىر ەلدىڭ سۇرايتىنى: «فيلمنەن قانشا قالاماقى الدىڭ؟». ەشقانداي قالاماقى العانىم جوق، المايمىن دا، سۇرامايمىن دا... ءبىراق، بەرسە، باس تارتپايمىن. «اعا» دەپ سىيلاپ تۇرسا، سول دا جەتەدى.

كەۋدەڭىزدەن توسبەلگى بايقاپ وتىرمىن. قايدان الدىڭىز؟

–«قازاقستاننىڭ قۇرمەتتى ارداگەرى» بەلگىسى عوي. قادىرلەيمىن، سول سەبەپتى تاستاماي تاعىپ ءجۇرمىن. جالپى ۇيدە ۋاق-تۇيەك ماراپاتتار كوپ. تالدىقورعاننىڭ قۇرمەتتى ازاماتى، الماتى وبلىسىنىڭ، «اق جول» پارتياسىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى، ونەر سالاسىنا قاتىستى توسبەلگىلەر بار. ءبىراق نەگە ەكەنىن قايدام، وسى توسبەلگىنى تاستاماي تاعامىن.

–اتا، ءسىز ءۇشىن ءومىردىڭ ءمانى نەدە؟

–ادام بولىپ ومىرگە كەلگەن سوڭ، ادام بولىپ ءوت. ول ءۇشىن ءبىلىم ال، تاريحىڭدى ءبىل، ءسالت-داستۇرىڭدى ساقتا. كەشە، سوۆەت تۇسىندا جاستارىمىز تەگىن وقىدى، ءبىراق العان بىلىمدەرى تەڭىزدە ەدى. بۇگىن اكەلەرى اقشاسىن تولەپ جاتسا دا، اقتامايدى. ديپلومىن السا، بولدى. ونداي ادام ەرتەڭ ەلىنە قىزمەت ەتە الا ما؟ مىناداي ءبىر ءازىل اڭگىمە بار ەكەن: «اكە، «پرينيال ، سدال» دەگەن سوزدەردى قاتەسىز جازاتىن بولدىم» دەپ قۋانىپتى ءبىر بالا. ءقازىر ءدال وسىنداي جاستار ءوسىپ كەلەدى. كۇرسىنەسىڭ، امالىڭ جوق...

وسىلايشا اڭگىمەسىن قورىتىندىلاعان قازاقتىڭ تاقيالى پەرىشتەسى – ءالىمعازى اتا ءبىر كۇرسىنىپ الدى دا، جاستارعا باتاسىن بەردى:

اسا مەيىرىمدى ءارى قايىرىمدى اللانىڭ اتىمەن باستايمىن! ارماندارىڭ ابزال بولسىن، الدارىڭدا اق جول بولسىن، ءتاڭىرىم كوكتەمدەي بەرسىن، تالاپتارىڭ كوككە ورلەي بەرسىن. داۋرەندەرىڭ ءساندى بولسىن، عۇمىرلارىڭ ءماندى بولسىن، تاڭدارىڭ ازاندى بولسىن، ۇيلەرىڭ قازاندى بولسىن. ءاۋمين!

–سۇحباتىڭىزعا راقمەت!

ءالىمعازى رايىمبەكوۆ

گۇلىم جاقان

قاتىستى ماقالالار