زەرتتەۋشىلەر امەريكالىق سولتۇستىك-باتىس ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ گالەرەياسىندا «كاتالوندىق اتلاس» كونە قولجازباسىن ۇسىندى. عالىمداردىڭ پىكىرىنشە، وندا تاريحتاعى ەڭ باي ادام بەينەلەنگەن ەكەن.

كارتا 1375 جىلدارى يسپانياداعى مالوركا ارالىندا جاسالعان. تۋىندىعا ءۇڭىلىپ قارار بولساق، ءدال ورتاسىندا ساۋدا جولدارىنىڭ قيىلىسقان تۇسىندا قولىنا التىن تيىن ۇستاعان باتىس-افريكالىق كورول مانسا مۋسا بەينەلەنگەن.

مانسا مۋسا IX عاسىردىڭ العاشقى جارتىسىندا مالي مەملەكەتىن 30 جىلداي بيلەگەن. كورمە كۋراتورى كەتلين بيكفورد بەرزوك كارتينانى تانىستىرۋى بارىسىندا، مۋسا جايلى تولىعىراق تانىستىرىپ ءوتتى. ايتۋىنشا، وڭىردەگى ءار التىن پاتشانىڭ باقىلاۋىندا بولعان. ول جاقتاعى التىن ەڭ تازا سانالعان ەكەن، سول سەبەپتى نارىقتا دا سۇرانىسقا يە. مۋسانىڭ التىندى كوپتەپ وندىرگەنى سونشا، التىننىڭ ديەۆالۆاسياسى باستالىپ كەتكەن. 

«بۇگىنگى كۇنى ءدال سونداي بايلىققا يە بولعان ادام جوق»، - دەدى بەرزوك.

IX عاسىردا مالي التىندارىمەن دينارلار مەن چەكانداردى جالاتۋ ءۇشىن پايدالانىلعان. مۇنى تيىنداعى جازۋلار دالەلدەيدى. وندا «مۋسا وندىرگەن التىننان جاسالعان» دەپ جازىلعان.

ۇسىنعان: گۇلىم جاقان