ءمامس: كوپ بالالى انالار مەن قوعامنىڭ ءالسىز توبىنا بارىنشا قولداۋ كورسەتىلەدى
مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ جۇيەسى تۋرالى ءبىز سوڭعى ەكى جىلعا جۋىق حاباردار بولىپ وتىرمىز. حالىقتىڭ دەنساۋلىعىن ساقتاۋ جانە نىعايتۋ ءۇشىن جاسالىنىپ جاتقان بۇل جۇيەنىڭ تيىمدىلىگىن ءبىز ءالى دە كورەتىن بولامىز. ويتكەنى ەلىمىزدىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى، ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ حالىققا ارناعان جولداۋىندا «بيىلعى 1 شىلدەدەن مەملەكەتتىڭ، جۇمىس بەرۋشىلەردىڭ، ازاماتتاردىڭ ورتاق جاۋاپكەرشىلىگىنە نەگىزدەلگەن مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ جۇيەسى (ءمامس) ەنگىزىلە باستايدى. بۇل جۇيەنىڭ تيىمدىلىگى الەمدىك تاجىريبە ارقىلى دالەلدەنگەن. مەديسينالىق ساقتاندىرۋ جۇيەسىنە قاتىسۋشىلارعا كەڭ اۋقىمداعى مەديسينالىق قىزمەتتەر ۇسىنىلادى. وعان حالىقتىڭ الەۋمەتتىك ءالسىز توپتارىنىڭ قاتىسۋىنا مەملەكەتتىك قولداۋ كورسەتىلەدى» اتاپ كورسەتكەنى بەلگىلى.
راسىندا دا، قازىرگى ۋاقىتتا قوعامنىڭ ءالسىز توپتارىنا مەملەكەت تاراپىنان جانە ءتيىستى مينيسترلىك تاراپىنان بارىنشا قولداۋ كورسەتىلىپ كەلەدى. ءبىر عانا مىسال، ناۋرىز ايىنىڭ باسىندا دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى ەلجان ءبىرتانوۆ كوپ بالالى وتباسىلار ءۇشىن مەديسينالىق قىزمەتتىڭ قولجەتىمدىلىن ارتتىرۋ وزەكتى بولىپ تۇرعانىن ايتتى. ونىڭ ۇستىنە الەۋمەتتىك جاعىنان از قورعالعان وتباسىلاردى دا قورعاۋ – باستى نازاردا. بۇل ورايدا حالىقتىڭ جەڭىلدەتىلگەن توپتارى، ونىڭ ىشىندە 18 جاسقا دەيىنگى بالالار، جۇكتى ايەلدەر، كوپ بالالى انالار، «التىن القا»، «كۇمىس القا» يەلەرى، ااك الۋشىلار، ۇوس قاتىسۋشىلارى، 1، 2، 3 توپتاعى مۇگەدەكتەر، جاسى بويىنشا زەينەتكەرلەر، ينفەكسيالىق، الەۋمەتتىك ءمانى بار اۋرۋلاردىڭ جانە اينالاسىنداعىلارعا ءقاۋىپ توندىرەتىن سىرقاتپەن اۋىراتىن ادامدار جەڭىلدىك الىپ وتىر.
ارينە بۇل ءبىر مينيسترلىككە عانا تيەسىلى جۇمىس ەمەس. وسىعان بايلانىستى دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ ماماندارى جوعارىدا اتالعان نەمەسە از قامتىلعان توپتار بويىنشا كۆوتا الاتىنداردىڭ ءتىزىمىن ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگىنە جولداعان. دەمەك، قوس مينيسترلىك جەڭىلدىگى بار، سونداي-اق قوعامنىڭ ءالسىز توپتارىنا وسىلاي بارىنشا قامقورلىق كورسەتەتىن بولادى. ويتكەنى قىمبات تۇراتىن قىزمەت تۇرلەرىنە اقى تولەۋگە جاعدايى تومەن ازاماتتاردىڭ قولى جەتە بەرمەيدى. بۇل ورايدا دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى ەلجان ءبىرتانوۆ «حالىق بۇل ماسەلەدەن حاباردار بولۋى ءۇشىن اقپاراتتاندىرۋ جۇمىستارىن كۇشەيتۋ كەرەك» دەپ ەسەپتەيدى. سونىمەن قاتار، وسىعان قاتىستى تۇسىندىرمە جۇمىستارىن دا بارىنشا كوبەيتۋ كەرەك. ويتكەنى ءمامس جۇيەسى بويىنشا الەۋمەتتىك جاعىنان وسال توپتارعا قانداي كومەك بەرىلەدى، ونى وسى توپقا جاتاتىن ازاماتتار بىلە بەرمەيدى. سوندىقتان الداعى ۋاقىتتا بۇل توپتاردىڭ قاتارى تاعى كەڭەيۋى مۇمكىن. ناقتى ايتار بولساق، 2020 جىلدان باستاپ جەڭىلدىگى بار وسى توپتار ءۇشىن مەملەكەت تاعى قارجى تولەۋدى جالعاستىرادى.
وسى ورايدا ايتا كەتەتىن ءبىر نارسە، حالىقتىڭ وسال توپتارىنا اۋدارىلاتىن جارنانىڭ مولشەرى قانداي بولادى؟ سانعا شاعار بولساق، بولاشاقتا مەملەكەتتىڭ جارنانىڭ مولشەرى ورتاشا ايلىق جالاقىنىڭ 7 پايىزىن قۇرايدى. بۇل قازىرگى ۋاقىتتاعى مولشەرلى شاما ەمەس. اتاپ ايتار بولساق، جالپى جارنانىڭ كولەمى بىرتىندەپ ۇلعايتىلىپ كەلەدى. 2017 جىلى - 4 پايىز، 2018 جىلى - 5 پايىز، 2023 جىلى -6 پايىز، 2024 جىلدان باستاپ 7 پايىز شاماسىندا بولادى. جالپى زاڭ جوباسىنا سايكەس، الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ قورىنا جارنا تولەۋدەن بوساتىلاتىن حالىقتىڭ الەۋمەتتىك وسال توبىنىڭ 14 ساناتى كىرىپ وتىر. ال ولاردىڭ سانى ەلىمىزدە شامامەن 10 ميلليون ادامدى قۇرايتىنىن اتاپ ءوتۋ كەرەك. ال قالعاندارى مەملەكەتتىك، جەكە مەنشىك جانە باسقا دا سالالاردا جۇمىس ىستەپ جۇرگەندەر. ولاردىڭ جارناسىن جۇمىس بەرۋشىلەردىڭ وزدەرى تولەپ وتىر.
ارينە، ءتيىستى ماماندار اتاپ كورسەتكەندەي، دەنساۋلىقتى نىعايتۋ ەڭ الدىمەن ادامنىڭ وزىنە بايلانىستى. سوندىقتان دا سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ۇستاپ، ادام سەرگەك ءجۇرۋى ءتيىس. بارلىق ماسەلەنى دارىگەرلەرگە، مەديسينا قىزمەتكەرلەرىنە، ۇكىمەتكە ارتىپ قويۋعا بولمايدى.
نەگىزى مەملەكەت مەديسينا سالاسىنا جىل سايىن قوماقتى قارجى ءبولىپ كەلەدى. حالىقتىڭ دەنساۋلىعىن دا ۇنەمى نازاردا ۇستايدى. ءبىر عانا دەرەك، 2019 جىلى رەسپۋبليكالىق قازىنادان حالىققا مەديسينالىق كومەك كورسەتۋگە 972،2 ميلليارد تەڭگە ءبولىندى. دەمەك، مەملەكەت بارعان سايىن مەديسينالىق قىزمەتتىڭ قولجەتىمدىلىگىن ارتتىرۋعا قادام جاساۋدا. بۇل ارينە يگى قادام.
