ماروككو تاريحىندا سۇلتان مۋلاي يسمايل يبن شەريف ءوزىنىڭ جاۋىنگەرلىك ەرلىكتەرى ءۇشىن "جاۋىنگەر پاتشا" جانە جاۋىنا قاتىگەزدىگى ءۇشىن "قاتىگەز" بيلەۋشى رەتىندە تاريحتا قالدى. سونداي-اق ءبىر تاڭعالارلىعى، سۇلتان مۋلاي يسمايل يبن شەريفتىڭ 1000-نان استام بالاسى بولعان. گيننەستىڭ رەكوردتار كىتابىنا ەنگەن كوپبالالى اكە تۋرالى اقپاراتتى Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى وقىرمان نازارىنا ۇسىنادى.
مۋلاي يسمايل – مالايزيانىڭ الاۋيت اۋلەتىنىڭ ەڭ العاشقى سۇلتانى. ول 1672 - 1727 جىلدار ارالىعىندا ەل باسقارعان. سونداي-اق مالايزيانىڭ تاريحىندا ۇزاق ۋاقىت مەملەكەت باسقارعان بيلەۋشى. ول ءوزىن يسلامنىڭ نەگىزىن قالاۋشى " پايعامباردىڭ ۇرپاعى" دەپ مالىمدەگەن.
1000-نان استام بالاسى بولسا دا، گيننەستەر كىتابىندا مۋلاي يسمايلدىڭ 888 بالاسى بار دەپ كورسەتىلگەن. ول –تاريحتاعى ەڭ كوپ بالاسى بار ادام. فرانسۋز ديپلوماتى دومينيك بۋسنو 1704 جىلى ماروككوعا بارعان كەزدە 57 جاستاعى مۋلاي يسمايلدىڭ 4 رەسمي ايەلىنەن بولەك 500 قىزمەتكەرى بارىن جانە ولاردان 1717 بالاسى بولعانىن جازىپ قالدىرعان.
تاريحي شىندىقتى بەلگىلەۋ ءۇشىن اۆستريالىق عالىمدار كومپيۋتەرلىك مودەلدەۋ ءادىسىن قولدانىپ، ءارتۇرلى پارامەترلەردى قولدانا وتىرىپ بىرنەشە ۇلگىلەر جاسادى. سۇلتاننىڭ شامامەن جارتى مىڭ كانيزاكتان تۇراتىن ۇلكەن گارەمى بولعانى بەلگىلى. الايدا، عالىمداردىڭ ايتۋى بويىنشا، «وتباسى»، ياعني سۇلتانمەن ۇيىقتاعان ايەلدەردىڭ سانى 65-110 شاماسىندا بولعان.
كومپيۋتەرلىك مودەل سۇلتاننىڭ 32 جىلدىڭ ىشىندە 1200 بالانى تۋدىرۋى مۇمكىن ەكەنىن انىقتادى. ول ءۇشىن سۇلتان كۇن سايىن ناقسۇيەرلەرىمەن جاقىن قاتىناستا بولعان. عالىمداردىڭ ايتۋىنشا ونىڭ وسى بەلسەندىلىگى ۇزاق جاساۋىنا دا اسەر ەتكەن دەيدى.
تاريحي دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، قاتىگەزدىگىمەن اتى شىققان سۇلتان يسمايل فەز قالاسىندا 400 جاۋدىڭ باسىن العان. 55 جىلدىڭ ىشىندە ول 30 000-نان استام ادامدى ولتىرۋگە بۇيرىق بەرگەن ەكەن.
سۇلتان مۋلاي يسمايل قايتىس بولعاننان كەيىن (1645-1727) ءوزىنىڭ مەكنەسدەگى ءقادىر تۇتقان مەشىتىنە جەرلەنگەن. ال مازاردا سۇلتانمەن بىرگە ونىڭ 500 ايەلىنىڭ تەك بىرەۋى عانا، سونداي-اق ەكى بالاسى عانا بىرگە جەرلەنگەن.
ءبىر قىزىعى، ءتىرى كەزىندە-اق «قانىشەر» اتانعان قاتىگەز تيراندى ولگەننەن كەيىن ۇرپاعى اۋليە ساناپ، مازارىنا بارىپ قۇلشىلىق ەتكەن. بۇگىنگى كۇنى دە ماروككالىقتار مازارعا بارىپ، دەنساۋلىق پەن ساتتىلىك، وركەندەۋدى تىلەپ، قۇلشىلىق ەتەدى.
پىكىر قالدىرۋ