ايەل بالاسى جۇماققا بارۋى ءۇشىن كۇيەۋىنىڭ رازىلىعىن الۋى كەرەك دەگەندى ەستۋىڭىز بار شىعار. پايعامبارىمىز(س.ا.س.) بىلاي دەدى:"اياعى اۋىر ايەلدەر، دۇنيەگە بالا اكەلىپ، ءارى بالالارعا قامقور، كۇيەۋىنە ادال، ايتقانىن ەكى ەتپەيتىن بولسا، نامازىن ءوز ۋاقىتىندا وقىسا، بارار جەرى ءجاننات بولادى" (ابۋ امامادان احماد، يبن ماجا جانە بايحاقي ريۋايات ەتكەن).
شاڭىراق كوتەرگەن كۇنەن باستاپ كۇيەۋىڭىزدىڭ ايتقانىن شىقپاي، قاراپايىم تۇرمىستىق ماسەلەنى تولىق ورىنداپ، وتاعاسىنىڭ رازىلىعىن الساڭىز سىزگە جۇماق بۇيىراتىنى ايتىلعان.
كۇيەۋىڭىز مازاسىز بولسا، ۇرىپ-سوقسا، سىزگە رازى بولماعان كەيىپتە بولعان كەزدە وعان شىداپ، سابىر قىلساڭىز ارتى قايىرلى بولارى ءسوزسىز. يبن ابباستان ديلمي ريۋايات ەتكەن حاديستە "ەگەر ايەل كۇيەۋىنىڭ جابىرىنە شىداپ، "مويىنسۇندىم" دەسە، اللا ونىڭ "مويىنسۇندىم" دەگەن سوزىنەن، اللاعا ماداق ايتاتىن ءبىر پەرىشتە جاراتادى. پەرىشتەنىڭ اللاعا ايتقان ماداعىنىڭ ساۋابى "مويىنسۇندىم" دەپ ايتىپ جۇرگەن ايەلگە جازىلادى". سونداي-اق ايشا (ر.ا.) انامىزدان يبن عادي ريۋايات ەتكەن حاديستە "مەنىڭ ۇممەتىمنىڭ ەڭ جاقسى ايەلدەرى، كۇيەۋلەرىنە سالەمى ءتۇزۋ (ياعني، بويسۇنۋشى) جانە قاناعاتشىلدارى"- دەلىنگەن. سوندىقتان دا ەرىڭىزگە بويۇسىنىپ، كەز كەلگەن ماسەلەدە سابىرلىق تانىتىڭىز، بۇل البەتتە ءسىز ءۇشىن قيامەت كۇنى پايدالى.
جۇماقتا ايەل قانداي بولادى؟
حاببان يبن حابلادان يبن ال-مۋباراك ريۋايات ەتكەن حاديستە "جەر بەتىندە جاقسى، ىزگى امال ىستەگەندەرى ءۇشىن ءجانناتقا كىرگەن ايەلدەر، حور قىزدارىنان دا سۇلۋ بولادى" دەلىنگەن. فانيدە سىرتقى اسەمدىلىكتەن گورى، جان دۇنيەسىن ءدىن بىلىمىمەن بايىتىپ، ساۋاپتى ىستەر جاساعان ايەلدىڭ مارتەبەسى وسى بولماق.
ايەل قانداي جاعدايدا توزاققا تۇسپەك؟
بىردە پايعامبارىمىز (س.ا.ۋ.) ايت نامازىنىڭ بىرىنە شىعىپ: "ەي، ايەل جاماعاتى! اللا جولىنا ساداقا بەرىڭدەر جانە اللادان كەشىرىم تىلەپ، كوپ تاۋبە ەتىڭدەر! ويتكەنى مەن ءجاھاننام وتىندا باسىم كوپشىلىگى ايەلدەر بولعانىن كوردىم"، – دەيدى. سوندا ارالارىنان ءبىر ايەل شىعىپ: "نەگە توزاق وتىنىڭ كوپشىلىگى ايەلدەر ەكەن؟ ءبىز نە جازدىق سونشا؟"،– دەگەن ەكەن. پايعامبارىمىز سوندا تۇرىپ: "جامان ءسوز، لاعنەت، قارعىس اۋىزدارىڭنان كوپ شىعادى جانە كۇيەۋلەرىڭە قايىرسىز، قاناعاتسىزسىڭدار"،– دەپ جاۋاپ بەرەدى. "ون بالەنىڭ توعىزى – تىلدەن"- دەمەكشى، ايەل بالاسىنىڭ جاق سۇيەگى مەن ءتىلى كوپ قىزمەت اتقارادى. سول ءتىلدى شايتان باسقاراتىن بولسا، وندا ول ءسىزدى توزاققا جەتەلەيدى.
"عالىمداردىڭ ايتاتىن ءسوزى بار، ايەل ادام توزاققا تۇسەتىن بولسا، ءتورت ەركەكتى وزىمەن بىرگە الىپ كەتەدى. ولار: اكەسى، اعاسى، ءىنىسى، كۇيەۋى. وسى كىسىلەر ايەلدىڭ ءتۇزۋ جۇرۋىنە جاۋاپتى دەگەن ءسوز"،- دەگەن بولاتىن رۋسلان قامباروۆ ءوز ۋاعىزدارىنىڭ بىرىندە. سول سەبەپتى دە اعا-باۋىرلار قىز بالاسىنىڭ تاربيەسىنە سالعىرتتىق تانىتپاڭىزدار.
اللا تاعالا بارلىقتارىڭىزدى ءجانناتتان بولۋلارىڭىزدى ءناسىپ ەتسىن!
دايىنداعان: بەك بايتاس
