"قۇبىلمالى باحتاق" اتاۋى قايدان شىقتى؟ باحتاق – البىرتتارىزدىلەر (Salmonidae) تۇقىمداسىنا جاتاتىن بالىق. بۇل تۇقىمداسقا جاتاتىن بالىقتاردىڭ ەتىنىڭ ءتۇسى قىزىل بولاتىندىقتان ادەتتە، جەرگىلىكتى تۇرعىندار «قىزىل بالىق» دەپ تە اتايدى. سونداي-اق، بۇل بالىقتىڭ ءبۇيىر سىزىعى اقشىل-كۇمىس ءتۇستى، ال ارقا جاعى جاسىل ءتۇستى بولىپ كەلەدى. دەنەسىندە جانە قاناتتارىندا كوپتەگەن قارا داقتارى بار.

ال «قۇبىلمالى باحتاق» اتاۋى ءبۇيىر سىزىعىن بويلاي ورنالاسقان جولاعىنىڭ «قىزعىلت-قىزىلعا» قۇبىلىپ وتىراتىن ەرەكشەلىگىنە بايلانىستى اتالىنعان كورىنەدى. وزەندە تىرشىلىك ەتەتىن بالىقتىڭ ءتۇسى اقشىلداۋ، ال كولدە تىرشىلىك ەتەتىن بالىقتىڭ ءتۇسى قانىق بولادى. سول سەبەپتى كەيبىر ادامدار بۇل بالىقتى ەكى تۇرگە جاتاتىن بالىق دەپ ويلايدى. 
"قۇبىلمالى باحتاق" بالىعى كولساي كولدەرىندە قالاي پايدا بولدى جانە قايدان كەلدى؟ "قۇبىلمالى باحتاقتىڭ" تابيعي تارالۋ اۋماعى تىنىق مۇحيتىنىڭ سولتۇستىك امەريكا جاعالاۋى ياعني، الياسكادان مەكسيكاعا دەيىنگى ايماق بولىپ تابىلادى. قازاقستانعا ەڭ العاش رەت قازۇۋ بيولوگ ماماندارىنىڭ ۇسىنىسىمەن 1964 جىلى چەحوسلوۆاكيا ەلىنەن 200 مىڭ دانا ۇرىقتانعان ۋىلدىرىعى جەتكىزىلىپ، شەلەك جانە بارتوعاي وزەندەرىنىڭ جىلعالارىندا ينكۋباسيالىق پروسەستەر جاسالعان. ال قازاقستاننىڭ وڭتۇستىك-شىعىسىنداعى تابيعي كولدەرگە "قۇبىلمالى باحتاقتى" جەرسىندىرۋ العاش رەت 1965 جىلى باستالدى. 
قازىرگى تاڭدا، ورتاڭعى جانە تومەنگى كولساي كولدەرىندە اتالعان بالىق ءتۇرى كوبەيىپ ءوزىنىڭ دامۋىن تولىقتاي قالىپتاستىردى جانە وسى كولدەردە باعالى بالىق بولىپ ەسەپتەلەدى. "قۇبىلمالى باحتاق" بالىعىنىڭ تابيعي كولدەردە ءوسىپ-ونۋىن، ونىڭ جىل سايىنعى جاعدايىن باقىلاپ، كەشەندى مونيتورينگ جۇرگىزىپ وتىرۋ سۋ جانۋارلارىن قورعاۋداعى ماڭىزدى جۇمىستاردى ءبىرى بولىپ تابىلادى. 
وسىعان وراي، 2019 جىلدىڭ ناۋرىز ايىندا «بالىق شارۋاشىلىعى عىلىمي-زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ» ماماندارى №256 بيۋدجەتتىك باعدارلاماعا سايكەس ەقتا تەرريتورياسىندا ورنالاسقان كولساي كولدەرىندە عىلىمي-زەرتتەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزدى. ەكسپەديسيا بارىسىندا كولساي كولدەرىندەگى "قۇبىلمالى باحتاق" بالىعىنىڭ كوبەيۋ مۇمكىندىگى زەرتتەلدى. بۇل ۋاقىتتا تومەنگى كولسايدىڭ ورتاڭعى بولىگىندە مۇز ءالى ەري قويماعان كەز ەدى. دەگەنمەن دە، بالىقتاردىڭ ۋىلدىرىق شاشۋعا دايىن جۇرگەندىگى، زەرتتەۋ-باقىلاۋ بارىسىندا بايقالدى. اۋلانعان بالىقتاردىڭ 76 پاىزدان استامىن اتالىقتار، ال 23 پايىزىن انالىقتار قۇرادى. بيىلعى جىلى اۋعا تۇسكەن ەڭ ءىرى بالىقتىڭ سالماعى 1،6 ككەلى، ال ۇزىندىعى 50 سم بولدى. انالىقتاردىڭ ەڭ جوعارعى ۋىلدىرىق سانى 4675 دانانى قۇرادى.

ب. ءابىلوۆ،  ە. قوجابايەۆا،  يحتيولوگيا زەرتحاناسىنىڭ عىلىمي قىزمەتكەرلەرى.