اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىن دامىتۋ بۇگىنگى كۇننىڭ وزەكتى ماسەلەسى. دامىتۋ جولىنداعى ماڭىزدى شارالاردىڭ ءبىرى – اۋىلشارۋاشىلىق كووپەراتيۆتەرىن قۇرۋ. ماقسات – كووپەراتيۆ مۇشەسىنىڭ كىرىس الىپ، ەڭبەك ونىمدىلىگىن ارتتىرۋى. سوندىقتان،   ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ «قازاقستاننىڭ ءۇشىنشى جاڭعىرۋى: جاھاندىق باسەكەگە قابىلەتتىلىك» اتتى جولداۋىندا اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگى مەن وبلىس اكىمدىكتەرىنە 5 جىلدىڭ ىشىندە 500 مىڭنان استام جەكە ءۇي شارۋاشىلىقتارى مەن شاعىن فەرمەرلەردى اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆتەرىنە تارتۋ تۋرالى تاپسىرما بەرگەندىگىن بارشامىز بىلەمىز.

نەگىزىنەن العاندا اۋىلشارۋاشىلىق كووپەراتيۆتەرىن قۇرۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن شەتەلدىك تاجىريبەلەرمەن بولىسسەك: امەريكا قۇراما شتاتىندا 1950-2006 جىلعا دەيىنگى ارالىقتا شاعىن شارۋا قوجالىقتارىنىڭ سانى 3 ەسەگە ازايسا، ورتا شارۋا قوجالىق يەلەرىنىڭ كورسەتكىشى 2 ەسەگە دەيىن وسكەن. مىنە، كووپەراتيۆتىك شارۋاشىلىقتى قۇرۋدىڭ نەگىزگى شارتى دا وسى. ونى ۇيىمداستىرۋ ءۇشىن بىرىكتىرىلگەن كاسىپورىنداردىڭ جانە شارۋاشىلىقتاردىڭ مۇددەلەرىن ساقتاۋ باستى نازاردا بولۋى شارت.

       قولدانىسقا ەنگەن «اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراسياسى تۋرالى» زاڭىنىڭ اياسىندا سارىسۋ اۋدانىندا دا  كووپەراتيۆتەر قۇرىلۋدا. بۇل جايلى اۋدان اكىمدىگى  اۋىل شارۋاشىلىعى ءبولىمىنىڭ باسشىسى س.داريابەكوۆ تارقاتا ايتىپ بەردى.

-«بىرلىك بار جەردە، تىرلىك بار». قاشاندا بىرلەسىپ باس قوسىپ، كووپەراتيۆتەر قۇرۋ زامان تالابى. قازىرگى كەز جۇمىلا ەڭبەك ەتەتىندەردىڭ زامانىنا اينالۋدا. «جاياۋدىڭ شاڭى، جالعىزدىڭ ءۇنى شىقپاس» دەگەندەي قانداي ءبىر ىستە بولماسىن جالعىز اينالىسقاننان گورى، بىرلەسە شەشكەن ءىس ءتيىمدى بولماق.

      بۇگىندە تابيعاتى ەرەكشە، وبلىس ورتالىعىنان شالعايدا ورنالاسقان ءبىزدىڭ اۋدان  تۇرعىندارىنىڭ باسىم بولىگى  اۋىل شارۋاشىلىعىمەن اينالىسادى. شارۋا قوجالىقتارىنىڭ كووپەراتيۆتەرگە بىرىگۋى ماڭىزدى شارا، وسىعان وراي  اۋداندا  كووپەراتيۆتەر قۇرۋ جونىندە بەلسەندى جۇمىستار جالعاسىن تابۋدا،- دەيدى س.داريابەكوۆ

    بۇل تۇرعىدا ناقتى مىسالدار كەلتىرۋگە دە بولادى. ماسەلەن، دوسبول اۋىلدىق وكرۋگىنەن قۇرىلعان «JANA KOKDALA» اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆىنىڭ ءتوراعاسى تالعات ناحانوۆ اۋدانداعى اۋىل شارۋاشىلىعى قۇرىلىمدارىمەن جەكە قوجالىقتاردان جانە وزىنەن 4000 باس قوزىنى جيناقتاپ بورداقىلاپ «مەركە-ەت»، «وڭتۇستىك-حالال» ءجشس-نىڭ ەت كومبيناتىنا وتكىزىپ، ەكسپورتقا جىبەرەدى.

      توعىزكەنت اۋىلدىق وكرۋگىنە قاراستى «Usharal-Agro» اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆى 20 سەكسيالى مال بورداقىلاۋ الاڭىن قۇرىپ 3500 باس قويدى بورداقىلاپ، نارىققا جانە «مەركە-ەت»، «وڭتۇستىك-حالال» ءجشس-نىڭ ەت كومبيناتتارى ارقىلى  ەكسپورتقا جىبەرەدى.

      جاڭاتالاپ اۋىلدىق وكرۋگىنەن «جانتورە-ساۋداكەنت» ج ش س ديرەكتورى مەدەۋ شاحانوۆ 100 گەكتار جەرگە تامشىلاتىپ سۋعارۋ جۇيەسىن ەڭگىزگەن. ول جەرگە كوكونىس، جۇگەرى جانە باقشا وڭىمدەرى ەگىلگەن. الىنعان ءونىمدى ساقتاۋ ماقساتىندا 150 توننالىق قويما سالىپ مۇزداتقىش قوندىرعىلارىن ورناپاق. سونىمەن قاتار وزىندە بار مۇمكىندىكتەردى پايدالانا وتىرىپ، مال ازىعى شيراتپا جەم شىعاراتىن سەح اشۋدى جوسپارلاۋدا. سونىڭ ناتيجەسىندە  تۇراقتى 15 ادامدى جۇمىسپەن قامتيدى. ال  ناۋحان كەزدەرىندە ەڭبەكشىلەردىڭ سانى 160-200 ادامعا دەيىن جەتەدى.

تۇركىستان اۋىلدىق وكرۋگىنە قاراستى «بايىمبەت» شارۋا قوجالىعىنىڭ ءتوراعاسى عالىمجان قايساربەكوۆ شارۋا قوجالىعى نەگىزىندە اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆىن قۇرىپ، قۇراما جەم دايىنداۋ سەحىن جاڭاتاس قالاسىنان  اشۋدى كوزدەپ وتىر. وعان قاجەتتى قۇرىلعىلار قىتايدان ساتىپ الىنىپ، ورناتىلۋ ۇستىندە.  ال  شيكىزات جاڭارىق، تۇركىستان اۋىلدىق وكرۋگتەرىندەگى شارۋا قوجالىقتارىنان جانە جەكە تۇرعىنداردان الىنادى.

سونىمەن قاتار تۇركىستان اۋىلدىق وكرۋگىندەگى "تۇركىستان" اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆىنىڭ  ءتوراعاسى م.سەيلبەكوۆ تانكەر ساتىپ اكەلگەنىن ايتا كەتكەن ءجون.  قازىرگى تاڭدا اۋىلدىق وكرۋگتەن ءسۇت ونىمدەرىن جيناقتاپ جاڭاتاس قالاسىندا جاڭادان اشىلاتىن ءسۇت سەحىنا وتكىزۋ ءۇشىن ۇيىمداستىرۋ جۇمىسى جۇرگىزىلۋدە. 

داريحا ۇمبەتياروۆا