ەلباسىنىڭ «ۇلى دالانىڭ جەتى قىرى» ماقالاسىندا الما مەن قىزعالداقتىڭ وتانى قازاقستان ەكەنى ايتىلعان. بۇل دەرەكتەردى عالىمداردا راستاپ وتىر. ءار ولار قىر قىزعالداقتارىنىڭ تاريحى 10 ميلليون جىل دەگەن رەسمي مالىمەتتەر كەلتىرەدى، دەپ جازادى Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى.
ءقازىر الەم عالىمدارى ۇسىنعان رەسمي مالىمەتتەرى اۋليەاتا قىزعالداعى 10 ميلليون جىل بۇرىن پايدا بولعانىن دالەلدەدى. ءارى وندا قىر قىزعالداعىنىڭ وڭتۇستىك ەۋروپا، يران، التاي جانە باتىس قىتايعا ءھام گوللانديانىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنە ۇلى جىبەك جولى ارقىلى تارالعانىن دا ناقتىلانعان.
–شىندىعىندا عالىمدار وسىناۋ عاجاپ گۇلدەر ءتۇرىن ون ميلليون جىل بۇرىن پايدا بولعان دەگەن تۇجىرىمعا كەلىپ وتىر. بۇگىندە الەم ەلدەرىندە قىزعالداقتىڭ 100 جۋىق ءتۇرى وسەتىن بولسا سونىڭ 40-تان استامى قازاقستان اۋماعىنىڭ كوركىن اشادى. جامبىل وبلىسى اۋماعىندا قىزعالداقتىڭ 20-عا جۋىق ءتۇرىن كەزدەستىرۋگە بولادى. ونىڭ ىشىندە كاۋفمان، گرەيگا قىزعالداقتارىن ەرەكشە اتاي الامىز. قىزعالداقتىڭ اتاسى سانالاتىن گرەيگا گ ۇلى الەم ءدال وسى جامبىل جەرىنەن تاراعان، –دەيدى ورنيتولوگ، ناتۋراليست مالىك نۇكىسبەكوۆ.
گۇل تۇرلەرىنىڭ ءوسۋ، تارالۋ جايىندا جەتىك بىلەتىن مامان گرەيگا قىزعالدىعىنىڭ اۋليەاتا جەرىنەن تارالعانىن راستايتىن فاكتور رەتىندە ونىڭ ءوڭىر كليماتى بەيىمدەلگەن جاعدايدا جاقسى وسەتىن العا تارتادى.
–نەگىزىندە شىنداپ زەرتتەپ قارايتىن بولساڭىز قىزعالداقتىڭ ءومىر ءسۇرۋ پروسەسى وتە قىزىق جانە كۇردەلى. ولار كۇزدە قاۋاشىقتارىن تاستاعان كەزدە بەس جۇزگە دەيىن تۇقىم شاشادى. وسى تۇقىمدار قار مەن جاڭبىردان العاشقى تامىرلارىن تاستاپ ۇلگەرەدى دە تامىردان پيازشىق پايدا بولادى. بۇل پيازشىقتان قىزعالداق ءوسىپ شىققانعان دەيىن 10 جىل ۋاقىت وتەدى ەكەن. ودان كەيىن 10-15 جىل بويى قىزعالداقتىڭ 10-15 جىلدا گۇلدەۋ پروسەسى جۇرەدى. ال بابىن تاپسا قىزعالداق گۇلدەرى 70 جىلعا دەيىن ءومىر سۇرەدى. وكىنىشكە وراي ادام فاكتورىنىڭ ارالاسۋى ولاردىڭ گۇلدەۋىنە كەدەرگى كەلتىرەدى. ءتىپتى تامىرىمەن جۇلۋ سالدارىنان قازاق دالاسىنىڭ كوركى بولعان قىزعالدىقتىڭ جويىلىپ كەتۋى ءقاۋپى دە تۋىنداپ وتىر،– دەيدى م.نۇكىسبەكوۆ.
راسىندا جامبىل ءوڭىرى قىزعالداققا ەڭ باي ءوڭىر سانالادى. ويتكەنى مۇنداعى ءبىر عانا كىشى قاراتاۋ جوتالارىنىڭ وزىندە قىزعالداقتىڭ 15 ءتۇرى وسەدى ەكەن.
پىكىر قالدىرۋ