الماتى ەلىمىزدىڭ كوش باستاۋشىسى رەتىندە جىلىنا 5% ەكونوميكالىق ءوسىم بەرۋى ءتيىس. وتكەن جىلى ءىشو فيزيكالىق كولەمىنىڭ يندەكسى نەبارى 2،8% ءوستى – بۇل حالىق ءوسىمىنىڭ قارقىنىنان تومەن (2،9%).
ماڭىزدى مىندەت – ەڭبەكپەن قامتۋ قۇرىلىمىندا قايشىلىقتاردى جويۋ، ءبىلىم، دەنساۋلىق ساقتاۋ، كاسىبي جانە عىلىمي-تەحنيكالىق ءىس-قيمىل، اقپاراتتىق تەحنولوگيا ەنەتىن الەۋمەتتىك ەكونوميكا ۇلەسىن ارتتىرۋ.
«حالىقتىڭ تابىسىنىڭ ءوسۋى تۇرۋ جانە كوشۋ شىعىندارىنان ارتىق بولۋى ءتيىس. ۇلكەن قالا شىعىنداردى ازايتۋدىڭ اۋقىمدى ىقپالىن ۇسىنا الادى. مۇنىڭ ءمانى بەلسەندىلىك پەن ىنتىماقتاستىق»، – دەپ اتاپ ءوتتى ب. ساعىنتايەۆ.
ول قالا ەكونوميكاسىن ءوسىرۋدىڭ پەرسپەكتيۆالى «نۇكتەلەرىن» اتادى. ولار: لوگيستيكا، قۇرىلىس، قارجى مەن ساقتاندىرۋ، سمارت يندۋستريا، ءسان يندۋسترياسى، ونەر، كوڭىل كوتەرۋ جانە دەمالۋ، تۋريستىك يندۋستريا جانە جىلجىمايتىن مۇلىك وپەراسيالارى.
الماتىدا تەحنولوگيادا، دەنساۋلىق ساقتاۋدا، حالىقارالىق بيزنەستە، مەنەدجمەنتتە، تابيعي ەكوجۇيەلەردى باسقارۋدا، وزگە دە قالاعا قاجەت سالالاردا كاسىپكەرلەر، ماماندار ءۇشىن ۇزدىك ورتا ازيالىق الەۋمەتتىك ليفت بولۋى ءتيىس.
«ياعني، الماتىدا «الماتىلىق ارمان» («امەريكالىق ارمانعا» ۇقساس) ورىندالۋى ءتيىس. الماتىدا ادامي كاپيتال ءوز ءىسىنىڭ بىلگىرلەرى ارقىلى دامىپ، ءار وڭىردەن دارىنداردى تارتىپ، قالا تۇرعىندارى اراسىندا باسەكەگە قابىلەتتىلىكتى ارتتىرۋ قاجەت. سوندا عانا ينۆەستيسيالار، كومپەتەنسيالار مەن ينفراقۇرىلىم ءبىزدىڭ قالامىزدى دامىتۋدىڭ شىنايى ۆەكتورىنا اينالادى»، – دەدى ب. ساعىنتايەۆ.
الماتىلىقتاردىڭ ءومىر دەڭگەيىنىڭ ساپاسىن ارتتىرۋ ءۇشىن كەشەندى ماسەلەلەردى شەشۋ قاجەت. ولار – ەكولوگيا جانە قوعامدىق قاۋىپسىزدىك، ساپالى ءبىلىمنىڭ قولجەتىمدىلىگى، دەنساۋلىق ساقتاۋ، الەۋمەتتىك سەرۆيس، اۋقىمدى تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى، قالانىڭ ينفراقۇرىلىم بازاسىن مودەرنيزاسيالاۋ، اباتتاندىرۋ مەن جاسىلداندىرۋ.
«ەڭ سوڭعىسى، الماتىنىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋىندا «ورتالىق – شەت» جەلىسىندە بازالىق ايىرماشىلىقتى جويۋ»، – دەدى ب. ساعىنتايەۆ.
الەۋمەتتىك جاعدايدا «ەكى الماتى» قالىپتاسۋدا. ءبىرىنشىسى – جەتىلگەن، جايلى جانە قولايلى ورتالىق بولىك، ەكىنشىسى – ارتتا قالعان جەتىلمەگەن شەت ايماق.
«مەنىڭ پوزيسيام مىناداي: مەگاپوليستىڭ بارلىق اۋداندارىندا تۇرعىلىقتى جەرلەرىنە قاراماستان، الماتىلىقتاردىڭ ءومىر ءسۇرۋى ءۇشىن جوعارى ستاندارتتى قامتاماسىز ەتۋ. مەن قالامىزدىڭ «شەتسىز قالا» بولۋىن جاقتايمىن. زاماناۋي قالالار ورتالىقتاندىرىلعان، ءار اۋداننىڭ ءوز تارتىمدىلىعى جانە ءوسۋ درايۆەرى بولادى. ءىرى مەگا-قالالاردا كەرى پروسەسستەر جۇرەدى، ياعني ادامدار قالا ماڭىنا قونىستانا باستايدى. ويتكەنى ولاردا ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيى جوعارى. دەمەك، قالا ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋدا ايماقتىق پەن جەرگىلىكتى ورتالىقتاردىڭ دامۋى ەسكەرىلۋى ءتيىس»، – دەدى ب. ساعىنتايەۆ.
ب. ساعىنتايەۆ «شەتسىز قالا» قاعيداسى بويىنشا مەگاپوليستى دامىتۋدىڭ جاڭا ساياساتى باستالعانىن حابارلادى.
پىكىر قالدىرۋ