ەلباسى ن.نازاربايەۆ ەلىمىز نارىقتىق ەكونوميكاعا بەت بۇرعان كەزەڭنەن فوسفور ونەركاسىبىن دامىتۋ ماسەلەسىنە دە ايرىقشا نازار اۋدارىپ كەلەدى. بۇل تۋرالى تۇڭعىش پرەزيدەنت قازاقستان حالقىنا ءداستۇرلى جولداۋلارىندا دا كەڭىنەن توقتالىپ، ناقتى مىندەتتەر جۇكتەدى. سونىڭ ناتيجەسىندە قاراتاۋ وڭىرىندەگى فوسفور كەنى ءتيىمدى يگەرىلىپ، ەلدىڭ ىرزىق-نەسىبەسىنە اينالىپ وتىر.

وتكەنگە شەگىنىس جاساساق، قازاقستان ۇكىمەتىنىڭ قولداۋ ناتيجەسىندە 1999 جىلعى 27 قازان كۇنى «قازفوسفات» جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىگى قۇرىلدى. «قازفوسفات» جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىگى ەلىمىز بويىنشا فوسفور ونىمدەرىن ءوندىرۋ سالاسى بويىنشا بيىك شىڭداردى باعىندىرعان، ەلىمىزدىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋىنا ايتۋلى ۇلەس قوسىپ كەلە جاتقان، الىس-جاقىن شەت ەلدەرگە ءوزىنىڭ وندىرگەن ونىمدەرىمەن تانىلعان الپاۋىت كومپانيالاردىڭ ءبىرى. جامبىل وبلىسى حيميا ونەركاسىبىنىڭ تۇعىرى بولىپ قالىپتاستى. فوسفور ونىمدەرىنە الەمدىك رىنوكتا سۇرانىستىڭ كوبەيىپ وتىرعانى كومپانيانىڭ كەلەشەكتە قازىرگىدەن دە كولەمدى جۇمىستار اتقارۋىنا تۋرا كەلەتىنىن بىلدىرەدى. كومپانيانىڭ شىعارعان ونىمدەرىن ورتا ازيا مەملەكەتتەرى تۇگەل دەرلىك، شىعىس جانە باتىس ەۋروپا، سولتۇستىك جانە وڭتۇستىك امەريكا قۇرلىعىنداعى مەملەكەتتەر پايدالانۋدا. ارىپتەس رەتىندە شەتەلدەردىڭ ءىرى كاسىپورىن، كومپانيالارىمەن وتە تىعىز، ءتيىمدى جۇمىس اتقارۋ جۇيەگە قويىلعان.

ۇستىمىزدەگى جىلى «قازفوسفات» جشس-ىنە مەرەيلى 20 جىل تولدى. بۇل مەرەكەنى 6200 ادام جۇمىسشىلارى بار «قازفوسفات» ءجشس-نىڭ بارلىق جەتى فيليالدارى ءارتۇرلى مادەني كوپشىلىك ءىس-شارالار وتكىزۋ ارقىلى مەرەكەلەدى. «قاراتاۋ» تاۋ-كەن وڭدەۋ كەشەنى سارىسۋ اۋدانىنداعى ەڭ ءىرى ءوندىرىس ورىنى. اتقاراتىن جۇمىستارىنا قاراي ساراپتاعاندا «قازفوسفات» ج ش س فيليالدارىنىڭ ىشىندەگى جۇمىسىنىڭ كۇردەلىلىگى جونىنەن، قاۋىپتىلىگى جاعىنان جوعارىسى ول – «قاراتاۋ» تاۋ-كەن وڭدەۋ كەشەنى. سەبەبى، كەشەندە فوسفور وندىرۋگە قاجەت العاشقى شيكىزات، فوسفور كەنى وندىرىلەدى. ال، جەر استىنان كەن ءوندىرۋدىڭ قانداي قيىن، كۇردەلى جولدارمەن، اۋىر تەحنيكالار مەن كۇرمەۋى قيىن ءتۇرلى تەحنولوگيالارمەن جۇزەگە اسىرىلاتىنىن سول جۇمىستىڭ باسىندا بولىپ، كوزىمەن كورىپ، قولىمەن ۇستاعاندار عانا بىلەدى. «قازفوسفات» ج ش س فيليالى «قاراتاۋ» تاۋ-كەن وڭدەۋ كەشەنىندە فوسفور كەنىن ءوندىرۋ 1946 جىلدىڭ 5 جەلتوقسانىندا باستالعان. وعان بيىل 73 جىل تولىپ وتىر. كەشەن نەگىزىنەن گەولوگيالىق بارلاۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋمەن، فوسفوريت كەنىن شىعارۋ جانە سۇرىپتاپ، وڭدەۋ جۇمىستارىمەن اينالىسادى. ونىڭ نەگىزگى وندىرىستىك سەحتارى ورتالىق بايىتۋ فابريكاسى، ۇساقتاپ سۇرىپتاۋ فابريكاسى جانە «كوكسۋ» كەنىشى بولىپ تابىلادى. سونىمەن قاتار قوسالقى 12 كومەكشى سەحتار جۇمىس اتقارادى. كەشەندە بۇل كۇندە بارلىق ماماندىقتار بويىنشا 1542 ادام جۇمىس ىستەيدى. جۇمىسشىلاردىڭ دەنى جەرگىلىكتى ۇلتتىڭ ۇلەسىندە بولسا، باسقا 12 ۇلتتىڭ وكىلدەرى جۇمىس ىستەيدى. ورتاشا ايلىق جالاقىلىرى 129 162 تەنگەنى قۇرايدى.