بۇگىن، 4 قىركۇيەكتە الماتىداعى رەسپۋبليكالىق دوستىق ۇيىندە قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى ق ر اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ مينيسترلىگىمەن بىرگە «ءتىل – قازاقستان حالقىنىڭ رۋحاني بايلىعى» اتتى ونلاين كونفەرەنسيا وتكىزدى.
قازاقستان حالقى تىلدەرى كۇنىنە وراي ۇيىمداستىرىلعان كونفەرەنسيا جۇمىسىنا قحا ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى – حاتشىلىق مەڭگەرۋشىسى ج.ق.تۇيمەبايەۆ، ق ر اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ مينيسترلىگى ەتنوسارالىق قاتىناستاردى دامىتۋ كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى ە.ۇيسىنبايەۆ، قحا مۇشەلەرى، ەتنومادەني بىرلەستىكتەر مەن جاستار ۇيىمدارىنىڭ باسشىلارى قاتىستى.
ءىس-شارانىڭ ماقساتى – تىلدىك مادەنيەت پەن جالپى ادامي رۋحاني قۇندىلىقتار پرينسيپتەرىنە نەگىزدەلگەن قوعامدىق كەلىسىم مەن ۇلتارالىق تاتۋلىقتى، قازاقستاندىق بىرەگەيلىكتى، تولەرانتتىلىق پەن ءوزارا تۇسىنىستىكتى نىعايتۋ جانە دامىتۋ.
جيىندى اشقان قحا ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى جانسەيىت تۇيمەبايەۆ ءوز سوزىندە الدىمەن پرەزيدەنت جولداۋىنىڭ ماڭىزدىلىعىنا توقتالدى.
«مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى توقايەۆ «جاڭا جاعدايداعى قازاقستان: ءىس-قيمىل كەزەڭى» اتتى حالىققا جولداۋىندا ناقتى باسىمدىقتاردى بەلگىلەدى.
بۇل ەل دامۋىنىڭ باعىتىن ايقىندايتىن ايرىقشا ماڭىزدى قۇجات. جولداۋ حالىقتىڭ ءال-اۋقاتىنا، ءاربىر قازاقستاندىقتىڭ الەۋمەتتىك كوڭىل-كۇيىنە بايلانىستى بارلىق نەگىزگى سالالاردى قامتيدى.
جولداۋدا حالىقتى تولعاندىراتىن سۇراقتارعا جاۋاپتار بەرىلدى. ءبىزدىڭ مىندەتىمىز – وسى ماڭىزدى قۇجاتتى تۇسىندىرۋگە جانە ىسكە اسىرۋعا بەلسەندى اتسالىسۋ.
اسسامبلەيانىڭ بارلىق مۇشەلەرى، ەتنو، باق-تار رەداكتورلارى جولداۋدىڭ مىندەتتەرى جونىندە، سونداي-اق ولاردى ىسكە اسىرۋ بويىنشا حالىقپەن بەلسەندى ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋى ءتيىس.
ۇلتتىڭ جاڭا قاسيەتتەرىن بەلگىلەي وتىرىپ، پرەزيدەنت توقايەۆ «ءححى عاسىردىڭ ۇرپاعى تەرەڭ ءبىلىمدى بولۋى ءتيىس، جاستاردى تىنىمسىز ەڭبەككە داعدىلاندىرۋ قاجەت، كەز كەلگەن ءىستىڭ نەگىزىندە كاسىبيلىك جاتىر»، دەپ اتاپ ءوتتى. سونداي-اق، ب ۇل مەجەگە قوعامدىق كوممۋنيكاسيا ارقىلى – تىلدەر ارقىلى قول جەتكىزۋگە بولادى» دەدى.
سونىمەن قاتار، جانسەيىت تۇيمەبايەۆ «ءتىل – قازاقستان حالقىنىڭ رۋحاني بايلىعى» ونلاين كونفەرەنسياسى جىل سايىن 5 قىركۇيەكتە اتاپ وتىلەتىن قازاقستان حالقىنىڭ تىلدەرى كۇنىنە ارنالعانىن جەتكىزدى.
«5 قىركۇيەك – قازاقتىڭ قوعام قايراتكەرى، قازاق لينگۆيستيكاسى مەن ادەبيەتتانۋىنىڭ نەگىزىن قالاۋشىلاردىڭ ءبىرى، عالىم جانە ادەبيەتتانۋشى احمەت بايتۇرسىن ۇلى دۇنيەگە كەلگەن كۇن.
قازاقستان حالقىنىڭ تىلدەرى كۇنى – بۇل 100-دەن استام ەتنوستاردىڭ ءبىرتۇتاس تاتۋ وتباسىن قۇرايتىن ءاربىر قازاقستاندىقتىڭ مەرەكەسى.
تىلدەر كۇنى بارشا حالىقتى بىرىكتىرەدى جانە ءبىزدىڭ ءبىرتۇتاس قازاقستاندىق بىرەگەيلىگىمىزدى كورسەتەدى. ونىڭ ارقاۋى مەملەكەتتىك قازاق ءتىلى مەن كوپۇلتتى مەملەكەتتىڭ مادەنيەتى، ورتاق قۇندىلىقتار مەن قازاقستاندىق پاتريوتيزم بولىپ تابىلادى.
بۇل مەرەكە ءبىزدىڭ ازاماتتارىمىزعا مەملەكەتتىك تىلگە جانە ءوز انا تىلدەرىن قۇرمەتتەۋگە، ءبىزدىڭ وتانىمىز – قازاقستان رەسپۋبليكاسىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋعا تاربيەلەيدى. ول ەلىمىزدىڭ ءتۇرلى ەتنوستارىنىڭ تىلدەرى مەن داستۇرلەرى تۋرالى بىلىمدەرىن كەڭەيتۋگە ىقپال ەتەدى.
تۇڭعىش پرەزيدەنت – ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ءاربىر ازاماتتىڭ ءۇش ءتىلدى ءبىلۋىن ءتىل ساياساتىنىڭ ماڭىزدى باعىتى رەتىندە ايقىندادى.
قازاق ءتىلى مەملەكەتتىك ءتىل رەتىندە، ورىس ءتىلى – ۇلتارالىق قاتىناس ءتىلى جانە اعىلشىن ءتىلى «جاھاندىق ەكونوميكاعا ويداعىداي كىرىگۋ» ءۇشىن قاجەت.
قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆ «بولاشاقتا ۇلتارالىق قاتىناس تىلىنە اينالاتىن قازاق ءتىلىن» جەدەل دامىتۋ جونىندەگى ستراتەگيالىق مىندەتتى اتاپ ءوتتى.
ال ەلىمىزدىڭ ازاماتتارى ورىس ءتىلىن جوعارى دەڭگەيدە ءبىلۋى كەرەك. ءبىزدىڭ ەلىمىزدە ءتىل ساياساتىنىڭ ءتيىمدى نورماتيۆتىك-قۇقىقتىق نەگىزدەرى قۇرىلعانى بەلگىلى.
ەتنوستار اراسىندا مەملەكەتتىك ءتىلدى ۇيرەتۋ اسسامبلەيا جۇمىسىنداعى باستى باعىت بولىپ تابىلادى. قحا بۇدان ءارى دە بۇل ماسەلەگە باسا نازار اۋدارا بەرمەك. وسى ماقساتتا اسسامبلەيا قازاق ءتىلىن ەركىن مەڭگەرگەن ءتۇرلى ەتنوس وكىلدەرىنىڭ قاتىسۋىمەن «ۇلى دالانىڭ ۇلتارالىق ءتىلى» فورۋمىن وتكىزىپ تۇرادى»، دەدى جانسەيىت قانسەيىت ۇلى.
اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ مينيسترلىگى ەتنوسارالىق قاتىناستاردى دامىتۋ كوميتەتى ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى ە.ك.ۇيسىمبايەۆ ءوز كەزەگىندە «ءتىل ساياساتى – كوپەتنوستى مەملەكەت پەن اشىق ازاماتتىق قوعامنىڭ تۇراقتى دامۋىنىڭ ماڭىزدى فاكتورى رەتىندە قازاقستانداعى بارلىق ەتنوستاردىڭ ءوزارا سىيلاستىعى مەن زاڭدىلىق قاعيداتتارىنا نەگىزدەلگەنىنە» توقتالدى.
«ق ر تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسىنىڭ كورەگەن ساياساتىنىڭ باستاۋىمەن ەلىمىزدەگى بارشا ۇلت وكىلدەرىنىڭ انا تىلىنە ەشقانداي نۇسقان كەلتىرىلمەي، مەملەكەت قولداۋىمەن وركەندەپ دامۋدا.
ءتىل بايلىعى – ءاربىر ەلدىڭ ۇلتتىق ماقتانىشى. ول اتادان بالاعا ميراس بولىپ قالىپ وتىراتىن باعا جەتپەس مۇرا. دەمەك، ءار ادام انا ءتىلىن قورعاۋعا، ونى ساقتاۋعا ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىكپەن قاراۋعا مىندەتتى دەپ سانايمىن»، دەدى ول.
ونلاين كونفەرەنسيا بارىسىندا قاتىسۋشىلار قازاقستاندا تىلدەردى دامىتۋدىڭ وزەكتى ماسەلەلەرىن تالقىلاپ، قازاقستان ەتنوستارىنىڭ ءتىلى مەن مادەنيەتى دامۋىنىڭ نەگىزگى باعىتتارى بويىنشا پىكىر الماستى.
پىكىر قالدىرۋ