تالدىقورعان قالاسىندا بولات نازاربايەۆتىڭ «ساليقالى ۇرپاق» قوعامدىق قورىنىڭ قاراجاتىنا سالىنعان جاڭا مەشىتتىڭ اشىلۋ ءراسىمى ءوتتى. شاراعا وبلىس اكىمى اماندىق باتالوۆ، بەلگىلى مەسەنات بولات نازاربايەۆ، قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ ءتوراعاسى، باس ءمۇفتي ناۋرىزباي قاجى تاعان ۇلى قاتىستى.
"تاۋبە" مەشىتىنىڭ اشىلۋىندا ءسوز العان وبلىس اكىمى اماندىق باتالوۆ:
– بۇگىن جەر جانناتى جەتىسۋدىڭ ورتالىعى تالدىقورعان قالاسىندا ساۋلەتى اسقاق، كەسكىنى كەرەمەت جاڭا مەشىتتىڭ اشىلۋىنا كۋا بولىپ وتىرمىز. وزدەرىڭىز جاقسى بىلەسىزدەر، وسىدان جيىرما جىل بۇرىن كەلەشەكتىڭ قانداي بولاتىنىن بىلگەن ەلباسى باتىل شەشىم قابىلداپ، وبلىس ورتالىعىن تالدىقورعانعا اۋىستىردى. سودان بەرى مۇندا كوپتەگەن يگىلىكتى ىستەر قولعا الىنىپ، كورگەن جاندار تاڭعالارلىق شارۋالار اتقارىلدى. ونىڭ ءبارى حالىق ءۇشىن، – دەپ حالىقتىڭ شىنايى پەيىلى، ىستىق ىقىلاسى جاقسىلىققا جەتەلەيتىنىن اتاپ ءوتتى.
– ءومىردىڭ كىلتى ءبىرىنشى يماندىلىقتا، ەكىنشى بىلىمدە. ادام ەڭ الدىمەن جاراتقان اللا تاعالانىڭ جولى – سىيلاستىق جولىمەن ءجۇرۋى كەرەك. سوندا بولاشاقتىڭ باعىتى جارقىن، كەلەشەگى كەمەل بولادى. مىناداي كەرەمەت مەشىتتىڭ اشىلۋىنا قۋانىپ وتىرمىن. مەشىتتىڭ ۇلكەن جولدىڭ بويىندا ورنالاسۋى قالانىڭ كوركىنە كورىك قوسىپ، كورگەن جاننىڭ كوڭىلىن قۋانىشقا كەنەلتەدى. ەلباسى باستاپ بەرگەن «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى اياسىندا كوپشىلىك ەلىمىز بەن جەرىمىزدىڭ، مەملەكەتىمىزدىڭ تىنىشتىعى ءۇشىن، تۇراقتىلىعى ءۇشىن تىلەك تىلەپ، دۇعا جاسايدى دەپ سەنەمىن. جاراتقان اللانىڭ جەردەگى ءۇيى مەشىتتىڭ اشىلۋىنا زور كومەك جاساعان جانداردىڭ وتباسىنا اماندىق، ەسەندىك بەرىپ، قۋانىش اكەلسىن! «ساليحالى ۇرپاق» قايىرىمدىلىق قورىنىڭ باستاۋىندا تۇرعان بولات ءابىشۇلىنا جەتىسۋ جۇرتشىلىعىنىڭ اتىنان راحمەت ايتقىم كەلەدى. ەلىمىز امان، جەرىمىز ءبۇتىن، اسپانىمىز اشىق بولسىن! ءارقاشان وسىنداي جاقسىلىقتا كەزدەسەيىك!
جەتىسۋ جۇرتى اتىنان وبلىستىق ارداگەرلەر كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى ەرمەك كەلەمسەيىت كەزەكپەن ءسوز الىپ، جينالعان قاۋىمعا جۇرەكجاردى تىلەگىن ارنادى. تۇساۋكەسەر ءراسىمى جاسالعان سوڭ كوپشىلىكتىڭ الدىندا مەشىتتىڭ يمامدىعىن قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ تالدىقورعان وڭىرلىك وكىل يمامىنىڭ نايبى كەرىمبەك داۋىتوۆكە ارنايى بۇيرىقپەن وتكىزگەن ناۋرىزباي قاجى تاعان ۇلى مەشىتتە سالەم نامازىن وقىپ، دۇعا جاسادى.
سالتاناتتى اشىلۋدان سوڭ وبلىستىق اقساقالدار كەڭەسىنىڭ مۇشەلەرى جانە قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ تالدىقورعان وڭىرىندەگى يمامدارىمەن «يسلام قۇندىلىقتارىن ساقتاۋداعى اقساقالدار مەن اعا بۋىننىڭ ىقپالى» اتتى كەزدەسۋ وتكىزگەن باس ءمۇفتي وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ تاربيەسىنە قاتىستى ماسەلەلەردى تالقىلاپ، ەلىمىزدەگى ىنتىماق پەن بىرلىكتىڭ ومىرشەڭدىگى جايلى ساليحالى ويىن ورتاعا سالدى.
«تاۋبە» قالالىق مەشىتى ءۇش مىڭعا جۋىق ادامدى قابىلداي الادى. زاماناۋي ارحيتەكتۋرالىق شەشىمدەر قابىلدانعان مەشىتتىڭ قۇرىلىسى ەرەكشە سالىنعان. ەكى قاباتتان تۇراتىن «تاۋبە» مەشىتىندە بيىكتىگى 40 مەتر بولاتىن ەكى مۇنارا بار. كۇمبەزدىڭ ديامەترى – 18 مەتر، بيىكتىگى – 10 مەتر. مەشىتتە ناماز وقۋ ءۇشىن قولايلى جاعداي جاسالعان. عيماراتتا كونديسيالاۋ جۇيەسى قولدانىلىپ، بارلىق ناماز وقۋ زالدارىندا «جىلى ەدەن» جۇيەسى ەنگىزىلگەن. قاۋىپسىزدىكتى ساقتاپ، رەسپيراتورلىق ينفەكسياسىنىڭ تارالۋىنىڭ الدىن-الۋ ماقساتىندا مەشىتتە سانيتاريالىق-ەپيدەميولوگيالىق تالاپتار ساقتالعان. «مەشىت – قالانىڭ دامۋىنىڭ ايقىن ۇلگىسى. «ساليقالى ۇرپاق» قوعامدىق قورى ءدىندار جانە مۇقتاج جاندارعا ەرەكشە كوڭىل بولەدى. قوردى 2016 جىلى بولات نازاربايەۆ قۇرعان ەدى. وسى ۋاقىتقا دەيىن ونىڭ قولداۋىمەن الماتى وبلىسىندا 350 ورىنعا ارنالعان مەشىت، الماتى قالاسىندا 1 000 ادامعا ارنالعان مەشىت سالىندى. 2020 جىلى قور كوروناۆيرۋسقا قارسى كۇرەس ءۇشىن 150 ميلليون تەڭگە ءبولدى. تۇركىستان وبلىسىنىڭ ماقتارال اۋدانىندا سۋ تاسقىنىنان زارداپ شەككەن وتباسىلارعا جيىرما ءۇي سالىپ بەردى. العاشقى كۇنى-اق جاپا شەككەن جاندارعا 20 توننا گۋمانيتارلىق جۇك جەتكىزدى. از قامتىلعان وتباسىلاردىڭ 20 بالاسى جازعى لاگەردە دەمالدى. سونىمەن قاتار، الماتى قالاسى مەن الماتى وبلىسىنىڭ از قامتىلعان وتباسىلاردىڭ وقۋشىلارىن قولداۋ ماقساتىندا جەكە قاراجاتىنان قاشىقتان ءبىلىم الۋ ءۇشىن 1 000 نوۋتبۋك ۇلەستىردى.
«قايىر-ساداقا رەتىندە نە بەرسەڭدەر دە وزدەرىڭ ءۇشىن (جاقسى بولادى). نە بەرسەڭدەر دە، تەك اللانىڭ رازىلىعى ءۇشىن بەرۋلەرىڭ كەرەك. ىزگىلىك جولىندا نە جۇمساساڭدار دا، سونىڭ ءبارى وزدەرىڭە تولىق قايتارىلادى جانە سەندەر ادىلەتسىزدىككە ۇشىرامايسىڭدار (ياعني، ساۋاپتارىڭدى تولىق الاسىڭدار)»، – دەيدى قاسيەتتى قۇران كارىمدە.
ءاربىر يماندى جاننىڭ وسى اياتتان الاتىن عيبراتى مول. قوعامدا دا كۇندەلىكتى ءجيى قولدانىلىپ وتىراتىن دانا سوزدەردىڭ ءبىرى – «كەڭ بولساڭ، كەم بولمايسىڭ». مانىنە ۇڭىلسەڭىز، ادام بويىنداعى جومارتتىق، قايىرىمدىلىق قاسيەتتەردىڭ قانشالىقتى ماڭىزدى ەكەنىن مەڭزەپ وتىر. تۇرمىسى تومەن وتباسى مۇشەلەرىنە كومەك قولىن سوزىپ، قايىرىمدىلىق شارالارىن ۇيىمداستىرىپ جۇرگەن قوردىڭ جۇمىسى كوپكە ۇلگى.
شارا بارىسىندا تالدىقورعان قالاسىنا ارنايى ىسساپارمەن كەلگەن قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ ءتوراعاسى، باس ءمۇفتي ناۋرىزباي قاجى تاعان ۇلى جاڭا اشىلعان وبلىستىق ينفەكسيالىق اۋرۋحانا ۇجىمىمەن كەزدەسىپ، پاندەميا كەزىندە كۇن-تۇن دەمەي حالىقتىڭ دەنساۋلىعى ءۇشىن جانۇشىرا ەڭبەكتەنگەن كۇلايحان جۇماش قىزى، سايرا دوسجان قىزى، ايگۇل تۇمارباي قىزى سىندى دارىگەرلەرگە العىس حات جانە اۋرۋحاناعا 17 پۋلسومەتر مەن 1 وتتەگى كونسەنتراتىن تابىستادى. پايدالانۋعا جاقىندا بەرىلگەن ستۋدەنتتەر جاتاقحاناسىندا ەرىكتى جاستارمەن كەزدەسىپ، وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ ىقىلاس-پەيىلىنە قانىققان باس ءمۇفتي وبلىستىق قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ مۇشەلەرى، ەتنومادەني بىرلەستىكتەردىڭ بەلسەندىلەرىمەن اڭگىمە دۇكەن قۇردى. ەلىمىزدەگى ىنتىماق پەن بىرلىكتىڭ باستاۋىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ سارابدال ساياساتى جاتقانىن جەتكىزگەن ناۋرىزباي قاجىنى كوپشىلىككە وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى رۋستام ءالي ۇلى تانىستىردى.
ادامعا جاقسىلىق جاساۋ، قايىرىمدىلىق كورسەتۋ – حالقىمىزدىڭ ماقتان ەتەرلىك داستۇرلەرىنىڭ ءبىرى. بىر-بىرىنە كومەك كورسەتۋ ارقىلى باۋىرمالدىق تانىتادى. «مەيىرىم تانىتپاعان جاننىڭ مەيىرىمگە بولەنبەسى انىق». ال ءالىمساقتان قۇرانعا امال ەدىپ، ءحاديستى سالتىنداي كورگەن تەكتى ەلدىڭ اسىل قاسيەتتەرى جايلى ءسوز قوزعاۋدىڭ ءوزى شابىتىڭدى شارىقتاتا تۇسەتىنى بار. «جاساساڭ قايىر، قارىز دەپ ايتپا جارقىنىم، قارىز عىپ بەرسەڭ كەرەك تە ەمەس التىنىڭ»، – دەپ اقيىق اقىن مۇقاعالي جىرلاعانداي، اردا جۇرت جاقسىلىقتى اقى الۋ ءۇشىن جاساماعان. ونى تاراۋ دا تاراۋ تاريحتان ايقىن اڭعارامىز. قاشان دا قايىرىم جاساۋ، مەيىرىم تانىتۋعا قۇراق ۇشاتىن سول تەكتى حالىق بۇگىنگى شارادا دا بابا جولىن جالعادى. تالدىقورعان قالالىق ورتالىق «يمان» مەشىتىندە باستالعان رەسپۋبليكالىق «جۇرەككە جىلۋ» قايىرىمدىلىق كەرۋەنىمەن 11 توننا ازىق-تۇلىك، 10 توننا كومىر تيەگەن جۇك كولىكتەرىنىڭ ساپارىنا اقجول تىلەگەن قۇرمەتتى قوناقتار قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ 30 جىلدىق مەرەيتويىنا وراي «ەل ۇلەسى پاتەرگە» جوباسى اياسىندا كوپبالالى 10 وتباسىعا ءۇيدىڭ كىلتىن تابىس ەتتى. اتاپ ايتقاندا، جاركەنت قالاسىندا 7 وتباسى، سارقان قالاسىندا 1 وتباسى، اقسۋ اۋدانىندا 1 وتباسى، الاكول اۋدانىندا 1 وتباسى باسپانالى بولىپ، قۋانىشقا كەنەلدى. جەرگىلىكتى جاناشىر ازاماتتاردىڭ بىرلەسۋىمەن الىنعان ۇيلەرگە 25 ميلليون تەڭگە جۇمسالعان.
پىكىر قالدىرۋ