ەرلان زايتەنوۆ – شىعىس قازاق­ستان وبلىسىنا تانىمال كا­سىپكەرلەردىڭ ءبىرى.

بورودۋليحا اۋدانىندا ورنالاسقان «ە.ءزاي­تەنوۆ شارۋا قوجالىعى» – ءبىز اڭگىمە وزەگىنە اينالدىرىپ وتىر­عان ەرەكەڭنىڭ قولتاڭباسى. ءوز ىسىنە مىعىم، ىسكەر، تاجىريبەلى ازامات ەرلان امىربەك ۇلى ۇيىمداستىرىپ، باسقارىپ وتىرعان شارۋاشىلىق جىل وتكەن سايىن وركەندەپ كەلەدى. ونىڭ دالەلى – كەيىنگى جىلداردىڭ قورىتىندىسى. جاڭاشىل، بو­لاشاققا ۇلكەن ۇمىتپەن قارايتىن شارۋا قوجايىنى ماڭايىنا، اسىرەسە، جاستار ءۇيىر. ولار ءبىل­مەگەنىن ۇيرەنىپ، قىزىعۋشىلىقپەن جۇمىس اتقارىپ كەلەدى. ىجدا­ھاتتىلىقپەن ىستەگەن ءىستىڭ ناتيجەسى زور بولاتىنىن ۇعىنىپ، «ونداي بولماق قايدا؟» دەمەي، وزدەرى دە ءىستىڭ كوزىن تابۋعا بارىنشا ارەكەت ەتىپ باعۋدا. ۇستاز ەرلاندى قۋان­تاتىن دا جاستاردىڭ بويىنداعى وسى قاسيەت. 
نەگىزى، «ە.زايتەنوۆ شارۋا قوجالىعى» تاقىر جەردەن پايدا بولا كەتكەن ۇجىم ەمەس. بۇل مەكە­مەنىڭ ءتۇپ نەگىزى – «زاۆەتى يليچا» ۇجىمشارى. سوناۋ ءبىر جىلدارى تىرلىگى شاتقاياقتاي باستاعان ۇجىم­شاردىڭ نەگىزىندە جەكە شارۋا­شىلىق قۇرىپ، جۇمىس باستاۋدى قولعا الادى. 2001 جىلدىڭ 15 ناۋرىزىندا جەكە شارۋاشىلىق قۇرىپ، زاڭداستىرادى. بۇل شاۋرا­شىلىق سول كەزدىڭ وزىندە-اق ەل­باسىمىز نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ وسى كۇنى ءجيى ايتاتىن ءارتاراپ­تاندىرۋ جايىن باستى نازاردا ۇستايدى. شارۋاشىلىق سان سالالى. مال شارۋاشىلىعى، وسىمدىك شا­رۋاشىلىعى مەن اۋىل شارۋا­شىلىعى ونىمدەرىن وڭدەۋ باستى نىساناعا الىنعان. شۇجىق، ءسۇت، وسىمدىك مايىن ءوندىرۋ سەحتارى جۇمىس ىستەپ تۇر. ديىرمەن، ناۋباي­حانا، مال سويۋ سەحى دا حالىققا قىزمەت كورسەتىپ كەلەدى. وندىرىلەتىن نان جانە شۇجىق ونىمدەرىنىڭ سان ءتۇرى تۇتىنۋشىنىڭ تالعامىنا ساي. ءايران-سۇت ونىمدەرى، «گاۋدا» ءىرىم­شىگى، «كرەستيانسكوە» سارىمايى، قايماق، وسىمدىك مايى، ءبىرىنشى جانە جوعارى سۇرىپتى ۇن – شارۋا قوجالىعىنىڭ نەگىزگى ءونىم تۇرلەرى. ءىرى قارا مالىن جانە شوشقا سويۋ سەحتارى دا ۇزدىكسىز جۇمىس ىستەپ تۇر. ءونىمنىڭ ساپاسى بۇزىلماي ساقتالۋى ءۇشىن توڭازىتقىش قۇ­رالدارى پايدالانىلادى. بۇل تۋرالى "قامشى" پورتالى ايقىنعا سىلتەمە جاساي وتىرىپ حابارلايدى.

ارينە، اۋىلدا قىرىق جىل ءىس­تەپ تۇرعان ءسۇت فەرماسىندا كۇردەلى جوندەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزىپ، ونى جاڭادان ىسكە قوسۋو ڭايعا تۇسكەن جوق. 8 اي بويى قىزۋ جۇمىس ءجۇر­گىزۋدىڭ ناتيجەسىندە بۇگىندە زامان تالابىنا ساي ءسۇت فەرماسى ىسكە قوسىلىپ، شۆەسيانىڭ روبوتتارى قولدانىلىپ، ونىڭ ارتىقشىلىق­تارىن كورىپ وتىر. شۆەسيالىق دەلاۆال فيرماسىنىڭ كومەگى­مەن تاۋارلى ءسۇت فەرماسىندا قويىل­عان ءتورت روبوت بۇل كۇندەرى قازاقستان­دا ەكى عانا شارۋاشىلىقتا ورنا­لاسقان. سونىڭ ءبىرى – وسى «ە.زاي­تە­نوۆ شارۋا قوجالىعى». بۇل جەردە بارلىق جۇمىستار كومپيۋتەردىڭ كومەگىمەن اتقارىلادى، ءۇش وپە­راتور كەزەكپەن جۇمىس ىستەيدى. شارۋا يەلەرى شىعاراتىن بارلىق ءونىم تۇرلەرى شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ بارلىق ەلدى مەكەنىندە ساۋدالانۋدا. مىسالى: پاستەر­لەنگەن ءسۇت اۋدانداعى مەكتەپتەر مەن ينتەرناتتاعى وقۋشىلارعا بەرىلەدى. سونىمەن قاتار سەمەيدەگى برويلەرلەر فابريكاسىنا، وبلىس­تىق اۋرۋحاناعا، «باگراتيون» جشس-عا جىبەرىلەدى. سەمەي قالا­سىنىڭ جۇرتشىلىعى «زايتەنوۆتىڭ ىرىمشىگى، قايماعى بار ما؟» دەپ وزدەرى ىزدەپ ءجۇرىپ ساتىپ الادى. ويتكەنى ءونىمنىڭ ساپاسى وتە جاقسى ءارى ەكولوگيالىق تازا. اسىل تۇ­قىمدى تايىنشالاردى جىل سايىن الماتى وبلىسىمەن كورشىلەس ۇلان اۋداندارىنا ساتادى. 
– قازىرگى تاڭدا ءبىزدىڭ شارۋا­شىلىققا قاراستى مەكەمەلەردە جۇمىس ىستەيتىندەردىڭ سانى – 300 ادام، – دەيدى شارۋاشىلىق باس­شىسى ەرلان امىربەك ۇلى. – اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگىنىڭ بۇيرىعىمەن 2009 جىلدىڭ 5 اقپا­نىنان باستاپ №5 «ە.زايتەنوۆ» شارۋا قوجالىعى اسىل تۇقىمدى شارۋاشىلىق دەپ تانىلدى. شا­رۋاشىلىقتا 2600 ءىرى قارا مال بار. ونىڭ 700ء-ى – ساۋىن سيىرلار. ەل اراسىندا «سيىردىڭ ءسۇتى – تىلىندە» دەگەن جاقسى ءسوز بار. بۇل جاقسى ءسۇت الامىن دەسەڭ، سيىردىڭ جەمشوبىن دۇرىستاپ بەر دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى. ءبىز سوندىقتان ءىرى قارا شارۋاشىلىعىن اقىرى قولعا ال­عاننان كەيىن ونىڭ كۇتىپ-باپتاۋى مەن دەر كەزىندە جەمشوبىن بەرىپ وتىرعاندى ءجون دەپ تابامىز. جى­لىنا 100 سيىردان 90 بۇزاۋ الىپ، ءسۇت ءوندىرۋدى دە ارتتىرىپ كەلەمىز. شارۋاشىلىقتا، سونداي-اق 130 جىلقى، 100 شوشقا، 250 قويان ءوسى­رەمىز. شارۋا قوجالىعىمىز سوڭعى جەتى جىلدا جۇمىس قارقى­نىن قالىپتى ساقتاپ كەلەدى. سالىق تولەمدەرى مەن ەڭبەككەرلەردىڭ جالاقىسى ۋاقتىلى تولەنىپ تۇ­رادى، ەشقانداي بەرەشەگى جوق. ءۇش جىلداعى تابىس 100 ميلليون تەڭگەدەن اسىپ جىعىلدى. بۇل بىزدە جۇمىس ىستەيتىن ءاربىر ەڭبەككەردىڭ توگىلگەن ماڭداي تەرىنىڭ جەمىسى دەپ ءتۇسىنۋىمىز قاجەت. ويتكەنى مۇنداي اۋقىمدى جۇمىستى جۇرگىزۋ بىرەن-ساران ادامنىڭ قولىنان كەلمەسى انىق. ۇجىمنىڭ ۇيىمشىلدىعى مەن «ءبىر جاعادان باس، ءبىر جەڭنەن قول شىعارىپ»، اۋىزبىرشىلىكپەن ەڭبەك ەتكەنىنىڭ ناتيجەسى. 

شارۋا قوجالىعىنىڭ يەلىگىندە 14 مىڭ گەكتار ەگىستىك القاپ بار. ونىڭ 11،5 مىڭ گەكتارىنا استىق پەن باسقا دا ءداندى داقىلدار ەگىلسە، 3000 گەكتارعا كوپجىلدىق ءشوپ ەگى­لەدى. شارۋاشىلىقتا مال باسى بول­عا­ننان كەيىن ونىڭ جەم-ازىعىن دا وي­لاماسقا بولمايدى. استىقتان كە­يىنگى ءۇش جىلدا ورتاشا ءتۇسىم گەك­تا­رى­نا 12،0 سەنتنەردەن اينا­لىپ وتىر. جىل سايىن 3 مىڭ توننا ءپى­شەن، 5،0 مىڭ توننا سۇرلەم مەن 5،0 مىڭ توننا قىستىق پىشەندەمە دايىندالادى. 
شارۋاشىلىقتا جاڭا تەحنو­لوگيالارمەن جۇمىس جاساۋعا ۇنەمى نازار اۋدارىلادى. وسى كۇنى تەح­نيكاڭ سايلى بولماسا، مول ءونىم الام دەپ اۋرەلەنۋ بەكەر. سوندىق­تان دا جىل وتكەن سايىن تەحنيكانى جاڭارتۋ ماسەلەسى بىرتىندەپ شەشىمىن تاۋىپ كەلەدى. 
– مەملەكەت باسشىسى ن.ءا.نازاربايەۆتىڭ ساياساتىن تولىق قولدايمىن، – دەيدى كا­سىپكەر. – ويتكەنى ۇكىمەت تاراپى­نان اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىنا ۇلكەن كومەك كورسەتىلىپ، سۋبسيديا بەرىلەدى. مەملەكەتتىك ءتۇرلى باع­دارلامالاردىڭ يگىلىگىن كورىپ كەلەمىز. جەرگىلىكتى باسشىلار، اتاپ ايتقاندا،شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمى دانيال احمەتوۆ پەن بورودۋليحا اۋدانىنىڭ اكىمى گريگوريي اكۋلوۆ مىرزالار ۇنەمى ءبىزدى قولداپ، جىگەرلەندىرىپ وتى­رادى، – دەيدى ريزا كوڭىلمەن شا­رۋاشىلىق باسشىسى. 
ەرلان زايتەنوۆ وتباسىندا بۇگىندە تارلان، تايىرحان، زەرە، ياسمين، امال ەسىمدى نەمەرەلەرى­ءنىڭ قىزىعىن كورىپ وتىر. ۇلى ءامىر – بىرنەشە شەت تىلدە ەركىن ءسوي­لەيتىن، ەكونوميكا سالاسىن جەتىك مەڭ­گەرگەن بىلىكتى ازامات. ول ءقازىر مۇ­ناي سالاسىندا ۇزدىك ەڭبەك ەتۋدە. ءوز وتباسىمەن بىرگە باقىتتى ءومىر ءسۇرىپ جاتىر. قىزى اسەل دە مەملە­كەتتىك قىزمەت اتقارادى. جارى ايگۇل دە كاسىپكەر. قازاقتىڭ ءسالت-داستۇرىن بەرىك ۇستانعان، ەرى­ءنىڭ قاس-قاباعىنا قاراپ، كوڭى­ءلىنىڭ مار­قايىپ، جۇمىستى الاڭسىز ىستە­ۋىنە ۇنەمى جاعدايىن جاساپ وتىرادى.
ەرلان امىربەك ۇلى – وتە قارا­پايىم، تۋىسشىل، باۋىرمال جان. دوستارى وتە كوپ. اسىرەسە، بالا كەزدەن بىرگە وسكەن دوستاردىڭ ورنى ەرەكشە. جۇمىس ىستەپ جۇرگەن كەز­دەگى دوستارىمەن دە قارىم-قاتى­ناستى ۇزبەيدى. جىلدىڭ كوكتەم، كۇز ايلارىن جاقسى كورەدى. راۋشان گۇلدەرىن سىيلاعاندى ۇناتادى، سالەمدەمەسىز جۇرە المايدى. «اۋىلدان سالەمدەمە» دەپ ءارقا­شان قولىنا بازارلىقتارى سالىن­عان قوراپشانى ۇستاپ جۇرەتىندىگىن دە جاسىرمايدى. ءسۇيىنشى سۇراعان ادامنىڭ دا كوڭىلىن قالدىرمايدى. ءوز اۋلاسىنا باۋ-باقشا ەگەدى. ءجۇز­دەن اسا گلاديولۋس گۇلدەرىن وسىرەدى. كورە المايتىن، قىزعانشاق، وسەكشى ادامداردى جەك كورەدى. ءوزىن ءبىر الداپ كەتكەن ادامدى ەكىنشى رەت ماڭايىنا جولاتپايدى. 
ءومىردىڭ زاڭدىلىعى عوي، اكەسى ەرتە قايتىس بولدى، سەنەتىن ەشكىمى بولمادى. بالالىق شاعى ورىس، نەمىس ۇلتتارى ارالاسقان اۋىلدا ءوتىپ، ەرجەتتى. ول جاستايىنان نە­ءمىس حالقىنىڭ ۇقىپتىلىعىن، تازا­لىعىن، وتە رەتتى بولاتىندى­عىن ۇيرەندى. اكەسى امىربەك اق­ساقال ءبىر كەزدەرى ۇجىمشار باس­قارعان، سوزىندە تۇراتىن، وتە قايىرىمدى ادام بولعان. ول كىسىنىڭ ەسىمى اۋىلداستارىنىڭ جانە ەل ادام­دارى­نىڭ ءالى جادىندا. 
– اۋىلداستارىم «امىربەكتىڭ بالاسى» دەپ مەنى دە قۇرمەت تۇتادى، – دەيدى ەرلان زايتەنوۆ. – بۇرىنعى اۋىلىمىزدا شەشەن ۇلتى وتە كوپ تۇرعان. اكەم ولارعا كوپ قولعابىس جاساعانىن، كوجە ءپىسىرىپ ىشۋگە بيداي بەرگەنىن ءقازىر ول كىسىنىڭ كوزىن كورگەندەر جىر عىپ ايتىپ وتىرادى. ال انام وتە قايراتتى، مىق­تى ادام بولعان. 8 بالا ءتار­بيەلەپ، ءوسىرىپ، 88 جاسىندا قايتىس بولدى. ناعاشى اتالارىم قاجى­لىققا بارعان ادامدار. «اكە كورگەن وق جونار، شەشە كورگەن تون پىشەر» دەمەكشى، ماقساتىم – اتا-انامنان العان تاربيەمنىڭ ارقاسىندا ەلگە كۇلكى بولماي، جاقسى جۇمىس ىستەۋ، ىلگەرىلەۋ، بيىكتەن كورىنۋ. مەن ۇنەمى «قازاق ۇلتى ەشكىمنەن كەم ەمەس، ءبىزدىڭ قولىمىزدان ءبارى كەلەدى» دەگەندى ماڭايىمداعى­لارعا ايتىپ وتىرامىن. جيىرما جىل بۇرىن شارۋاشىلىقتار بىتىراپ، تاراپ جاتقان كەزدە ءبىز شارۋا­شىلىقتى ساقتاپ قالدىق. سول كەز­دەن بەرى حالىق ءۇشىن جۇمىس ىستەپ كەلەمىز. سول ءبىر اۋمالى-توكپەلى، وتپەلى كەزەڭدە اۋدانداعى 11 شا­رۋاشىلىقتان 2 عانا شارۋاشى­لىق قالعان ەدى. مەن ۇنەمى حالىقپەن بىرگەمىن. ءبىر ءسات ەڭبەك دەمالىسىن العان كۇننىڭ وزىندە ءوز اۋىلىمدا، ءوز ەلىمدە بولامىن. مۇمكىندىگىمىز بولسا دا، شەتەلگە شىعا بەر­مەيمىن. ەلىمىزدىڭ ءبىر قيىرىندا تۇرىپ جاتساق تا، ماڭگىلىك ەل بولۋعا مەن دە ءوز ۇلەسىمدى قوسامىن دەپ سەنەمىن، – دەيدى ەرلان امىربەك ۇلى اعىنان جارىلا. ەلىمىزدىڭ ءاربىر پاتريوتى وسىنداي-اق بولار.