قاڭتار وقيعاسىنان كەيىن قىلمىستىق كودەكستىڭ 287-بابى 4-تارماعى بويىنشا (قارۋ تاسىمالدادى) كۇدىككە ءىلىنىپ، قاماۋدا وتىرعان نۇربولات سماعۇلوۆ جانە باقتيار تايشوۆۆتىڭ ايەلدەرى كۇيەۋلەرىن ءۇش اپتادان بەرى كورمەگەنىن، كۇشتىك قۇرىلىمدار تاراپىنان كوپتەگەن زاڭسىزدىقتار بولعانىن ايتادى.
نۇربولات سماعۇلوۆ پەن باحتيار تايشوۆ تانىس ادامدار. ەكەۋى دە الماتى وبلىسى ەڭبەكشىقازاق اۋدانىنىڭ تۇرعىنى. نۇربولات – ەسىك قالاسىندا، باحتيار – قازاقستان اۋىلىندا تۇرادى. بۇلاردان بولەك اۋداننىڭ تاعى ءۇش تۇرعىنى وسى باپ بويىنشا ايىپتالىپ وتىر.
ايگەرىم مۇساعۇلوۆا كۇيەۋى نۇربولات سماعۇلوۆ 25 قاڭتار كۇنى تۇنگى ۋاقىتتا قاجىلىقتان ورالعان تانىسىن اۋەجايدان كۇتىپ العاننان كەيىن قاڭتار وقيعاسىنا قاتىسى بار دەگەن كۇدىكپەن ۇستالدى دەپ وتىر.
ايتۋىنشا، كۇيەۋى ۇستالعاننان كەيىن بەيتانىس نومىردەن حابارلاسىپ، ۇيلەرىنە ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ ادامدارى كەلەتىنىن ەسكەرتكەن.
– كۇيەۋىم حابارلاسقاندا داۋسى ءبىرتۇرلى شىعىپ تۇردى. مەن ونىڭ سويلەۋ تونىن بىلەمىن عوي. ار جاعىندا باسقا ادامدار تىڭداپ تۇرعانىن، ماعان ەرىكسىز سويلەپ جاتقانىن سەزدىم. كۇيەۋىمە "جۋرناليستەرگە حابارلاسىپ، جازىقسىز ادامدى قاماپ جاتقانىن جەتكىزەمىن" دەدىم جىلاپ. ول "جارايدى، ءوزىڭ ءبىل" دەپ تەلەفون تۇتقاسىن قويا سالدى. ەرتەڭىندە كۇيەۋىمدى ىزدەپ، قالاعا شىقتىم. ءبىراق ءارى ىزدەپ، بەرى ىزدەپ تابا المادىق. مەن قالادا جۇرگەندە كەشكى 5-تەر شاماسىندا ارنايى ورگاننان ادامدار كەلىپ، ءۇيدىڭ استان-كەستەنىن شىعارىپتى. ابدەن ءتىنتۋ جۇرگىزگەن. ءۇيدىڭ ەسىگىن بۇزىپ كىرگەندەرى كورىنىپ تۇر. مەن ۇيگە كەلگەنىممەن، ولار تىعاتىنىن تىعىپ، سالاتىنىن سالىپ كەتەتىندەرىن ءبىلدىم. ءسويتىپ تۇنگى 12 جارىمدا ۇيگە كەلسەم، ەسىكتى مورلەپ كەتكەن، – دەيدى ول.
ايگەرىم مۇساعۇلوۆا كۇيەۋىنىڭ قالتاسىنان ۇستاعان كەزدە 3 وق تابىلعانىن، ونى ورگان قىزمەتكەرلەرى ءوزى سالعان بولۋى مۇمكىن دەپ سانايدى.
– كۇيەۋىمدى 26 قاڭتاردان بەرى كورمەدىم. اۋىرىپ قالدى ما دەپ قاتتى ۋايىمدايمىن. داۆلەنيەسى بار، جۇرەگى اۋىرادى. ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ عيماراتى الدىندا ءبىر اپتا ۇمىتپەن ءجۇردىم. ءبىراق كەزدەسۋ دە، سويلەسۋ دە مۇمكىن بولمادى. ولار ۇيىمىزدەن قارۋ تابىلدى، كۇيەۋىمنىڭ قالتاسىنان وق تابىلدى دەگەنىمەن قويماي، شەرۋگە قاتىستى دەپ تە ايىپ تاعىپ وتىر. ەسىك قالاسىنان شىقپاعان ادامعا قالاي عانا ايىپ تاعۋعا بولادى؟، – دەيدى ايگەرىم جۇماعالي قىزى.
ايەلى "قامشى" پورتالىنا جۇگىنگەن ەكىنشى كۇدىكتى باقتيار تايشوۆتى شەتەلگە ۇشار الدىندا قوناقۇيدەن ۇستاپ الىپ كەتكەن. گۇلسىناي بەكتۇرسىن 25 قاڭتاردا بالاسىن ەمدەتۋ ءۇشىن ءارى ساۋدا-ساتتىق سالاسىنداعى شاعىن وتباسىلىق كاسىپتەرىنىڭ شارۋالارىمەن تۇركياعا بارايىن دەگەندەرىندە رەيس ۋاقىتى 3 رەت كەيىنگە شەگەرىلىپ، قوناقۇيگە تۇراقتاعانىن جەتكىزدى.
– ءبىز رەيس ۋاقىتى اۋىسقانىن اۋەجايعا كەلگەندە ءبىراق بىلدىك. سودان بيلەتتى قايتارىپ، ەير-استانانىڭ كەشكى ساعات 5:55-تەگى رەيسىنە بيلەت تاپتىق. قالادا ءۇيىمىز بولماعاندىقتان كەش باتقانشا جۇرەمىز بە دەپ اۋەجاي جاقتاعى قوناق ۇيگە ورنالاستىق. سوسىن قوناق ۇيدەن كەلەسى رەيسكە ەندى شىعايىن دەپ جاتقاندا تەلەفونىمىزعا تاعى دا رەيس ۋاقىتى اۋىسقانى تۋرالى حابارلاما كەلدى. 5:55-تەگى رەيسىمىز تۇنگى 9-عا اۋىسىپتى. تاعى دا كۇتتىك. سودان كەشكى 9-عا دەيىن ءبىرشاما ۋاقىت بولعاندىقتان "گۋم" ساۋدا ۇيىندەگى كيىم دۇكەنىمىزدى كورىپ قايتپاق بولدىق. ءسويتىپ كەشكى 7-لەر شاماسىندا اۋەجايعا قاراي شىقتىق. جولدا رەيس تاڭعى 10:00-گە اۋىسقانى تۋرالى تاعى دا حابارلاما كەلدى. ءبىر كۇندە 3 رەت رەيس ۋاقىتى وزگەرگەنىنە تاڭبىز. تاعى دا توسۋ كەرەك. سودان كوك بازارعا جاقىن ماڭداعى "تۇركىستان" قوناق ۇيىنە تۇراقتادىق. سول جەردە تاماق ءىشىپ، قوناق ۇيگە كەلىپ دەمالىپ، جاتقانبىز. تۇنگى 2-لەر شاماسىندا الدەكىمدەر ەسىكتى قاتتى تارسىلدادى. كۇيەۋىم ەسىكتى اشپاقشى بولىپ ەدى، مەن ماس ادامدار شىعار دەپ اشقىزبادىم. ءبىراق ولار دا كەتە قويمادى. ودان بەتەر تارسىلداتىپ، تەبە باستادى، – دەدى ول.
گۇلسىنايدىڭ ايتۋىنشا، ەسىكتى ەشكىم اشپاعان سوڭ سىرتتاعىلار بولمەگە باسا كوكتەپ كىرىپ كەلگەن. سويتسە، ولار ومون قىزمەتكەرلەرى بولىپ شاعادى. كوز الدىندا كۇيەۋى مەن شىعارىپ سالۋ ءۇشىن جۇرگەن ءىنىسىنىڭ قولىن قايىرىپ، ۇرىپ-سوعىپ، جەرگە تىزە بۇكتىرىپ وتىرعىزعان.
– ومون-دار كۇيەۋىمە كۇش كورسەتىپ، مىلتىعىمەن باسىنان ۇردى، اياعىنان تەپتى. ماعان "سەن بالاڭا قارا" دەپ اۆتوماتتارىن باسىما تاقادى. قورىققانىمنان اتىپ جىبەرەر دەپ ايتقاندارىن ىستەدىم. ويتكەنى پرەزيدەنت توقايەۆتىڭ "ەسكەرتۋسىز اتىڭدار" دەگەن بۇيرىعى بار. كۇيەۋىمدى اراشالايىن دەسەم، مىنا جاقتا بالام قالىپ قالادى، بالاما قارايىن دەسەم كۇيەۋىمدى قيناپ جاتىر. ءبىر جاعىنان كۇيەۋىمنىڭ قالتاسىنا بىردەڭە سالىپ جىبەرمە دەگەن قورقىنىش بولدى. سالدەن كەيىن ءبىر ادام جاقىنداپ، ءوزىن ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنەنمىن دەپ تانىستىردى. ءاتى-جونى مۇلدەم ەسىمدە قالماپتى. ەسىمدە قالعانى كۇيەۋىمنىڭ اتىن اتاپ، 287-باپ بويىنشا كۇدىككە ىلىنگەنىن ايتقانى. مەنى سىرتقا شىعۋىمدى سۇرادى. ءبىراق مەن دالاعا شىعۋدان باس تارتتىم. اۆتوماتتارىن كەزەپ، ايتپەسە اتامىن دەگەندەي يشارا تانىتتى. كيىنىپ، بالامدى دا كيىندىرىپ تەلەفونىمدى الماقشى بولدىم. ءبىراق ولار قولىمدى قايىردى دا تەلەفونىمدى الىپ، لاقتىرىپ جىبەردى. وزىمشە سول جەردە ۆيدەو تۇسىرمەك بولعانمىن. ءسويتىپ ومون-دار كيىمىمدى دە كيگىزبەستەن يتەرىپ-يتەرىپ دالىزگە قاراي قۋىپ شىقتى. ولار بالامنىڭ بارىن دا ەسكەرگەن جوق. دالىزدە 2 ساعاتتاي تۇردىم. ماعان باسقا بولمەگە بارىڭىز دەدى. ءبىراق مەن بارمايمىن دەپ قاسارىسىپ تۇرىپ الدىم. ولار مەنى دالىزدە مىلتىقپەن كۇزەتىپ تۇردى. كۇيەۋىم مەن ءىنىم ىشتە قالدى، – دەدى ول.
جابىرلەنىشۋ ايەلدىڭ سوزىنشە، سول ۋاقىتتا بولمەدەگى كەرەۋەتىنىڭ استىنان قارۋ-جاراق، وق تابىلعان.
– قارۋدى ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ ادامدارى قاساقانا قويىپ وتىر. بولمەدە قارۋ بولماعانىن بىلەمىن. ولار شكافتا تۇرعان كۋرتكانى الىپ، كىمنىڭ كۋرتكاسى ەكەنىن سۇرادى. كۇيەۋىمنىڭ كۋرتكاسى قايسىسى ەكەنىن بىلگەننەن كەيىن قالتاسىنان "گەروين" تابىلدى دەپ، وتىرىك الىپ شىقتى. ەگەر دە ولار شىنىمەن كۋرتكادان كۇدىكتەنسە، كىمنىڭ كۋرتكاسى دەپ سۇراماس ەدى. مەنى بولمەدەن شىعارىپ جىبەرگەننەن كەيىن ىشتە نە بولعانىن بىلمەيمىن. تەك كۇيەۋىمنىڭ "مەنىكى ەمەس ول، مەنىكى ەمەس" دەگەن اششى داۋسىن ەستىدىم. سويتسەم، ولار سول ۋاقىتتا توسەكتىڭ استىنان گۇلدى-گۇلدى پاكەتتەن مىلتىق، 1 راسيا، 5 وق تاۋىپ الىپتى. بىزدە ونداي زاتتار تۇگىلى چەمودان بولماعان. بالامىزدىڭ كيىمىن سالعان كىشكەنتاي سۋمكامەن عانا كوشىپ جۇردىك. ەگەر دە وزىمىزبەن بىرگە چەمودانىمىز بولسا، وعان دا جالا جاباتىن ەدى. ءبىراق ءبىز چەموداندى "كامەرا حرانەنياعا" قالدىرىپ كەتكەنبىز. ءتىپتى بىزدە ونداي زاتتار بولعان كۇننىڭ وزىندە اۋەجايعا بيلەت الۋعا بارعاندا-اق ۇستاپ الۋشى ەدى. بىلاي قاراساق، ولاردىڭ تاۋىپ العاندارى لوگيكاعا سىيمايدى. كۇنى بويى اەروپورتتا شاپقىلاپ جۇرگەندە ونداي سۋىق قارۋدى قالاي الىپ ءجۇرۋىمىز مۇمكىن. ەگەر بولعان كۇننىڭ وزىندە اەروپورتتا انىقتالاتىن ەدى عوي. زاڭسىزدىقتار، باسسىزدىقتار كوز الدىمىزدا بولدى، – دەيدى گۇلسىناي بەكتۇرسىن.
كەلىنشەك "قۇزىرلى ورگان قىزمەتكەرلەرى قوناقۇيدە كۇيەۋىنە "تابىلعان قارۋ-جاراق مەنىكى" دەپ كۇشتەپ مويىنداتىپ، ەكى ۆيدەو ءتۇسىرىپ الدى" دەپ وتىر. كەيىننەن ومون-دار ءىنىسىن جىبەرىپ، كۇيەۋىن وزدەرىمەن الىپ كەتكەن.
– ولار اقىر سوڭىندا كىناسى جوق ادامدى "تەرروريست" قىلىپ شىعارادى. 26-سى كۇنى تاڭعى ساعات 6-دا كۇيەۋىمدى قيناپ، قوناقۇيدە 2 رەت ۆيدەو ءتۇسىرىپ الدى. بارلىق كىنانى ماجبۇرلەپ مويىنداتقان. كۇيەۋىمدى الىپ كەتكەلى، مەنى سۇراققا الىپ، كۇماندى زاتتاردىڭ تابىلۋىن وزىمىزگە جاپتى. ءتىپتى ماعان "ءسىز كۇيەۋىڭىزبەن قانداي دا ءبىر كەلىسىمگە كەلىپ العانسىز" دەپ ۇيالماي جالا جاۋىپ وتىر. كۇيەۋىمدى الىپ كەتكەننەن كەيىن وقيعانىڭ قالاي بولعانىن قوناق ءۇيدىڭ ۆيدەوكامەراسىنان قاراماقشى بولعانبىز. الايدا ادمينيستراتور "ەشتەڭە جوق" دەپ باسىن الىپ قاشتى. جازبانى كورسەتكىسى كەلمەدى. ءسويتىپ مەن اۋىلعا كەلىپ، بالامدى ۇيگە تاستاپ كەتتىم. كۇيەۋىم كنب-نىڭ تەرگەۋ يزولياتورىندا ەكەنىن ءبىلدىم. ومون-دار كۇيەۋىمدى الىپ كەتكەن كەزدە ماعان تيەسىلى 2200 دوللار اقشا، 2 كولىگىمنىڭ كىلتىن، كاسپيي گولد كارتوچكامدى، ايفون 12 پرو ماح ۇيالى تەلەفونىمدى الىپ كەتتى. مەنىڭ جەكە زاتتارىمدى ءالى كۇنگە دەيىن بەرمەي وتىر. ول قاراجات تۇركياعا بالامنىڭ ەمىنە ارنايى جيناعان اقشامىز ەدى. مەن پروكۋرورعا بالامدى ەمدەتۋ ءۇشىن بارا جاتقانىم تۋرالى انىقتامالىق قاعازدى كورسەتتىم. ءقازىر بىزدە كۇندەلىكتى كۇنكورىسكە اقشا قالمادى. ءوزىمىز ساۋدا-ساتتىق جاساپ، ءۇش وتباسىنى اسىراپ وتىرعان جاندارمىز، – دەيدى ول.
گۇلسىناي قالادا جۇرگەندە ۇيىنە ومون-دار كەلىپ، ءتىنتۋ جۇرگىزگەنىن جەتكىزدى. "يەسىز ءۇيدىڭ سىرتىنان قارۋ-جاراق سالىنعان سۋمكا تاۋىپ العان. مۇنداي زاتتار ءۇي اۋلاسىنان تابىلۋى مۇمكىن ەمەس" دەپ سەنبەي وتىر. سوزىنشە، بۇل دا "قاساقانا" جاسالعان ءىس بولۋى ىقتيمال.
– 26-سى كۇنى اۋىلداعى يەسىز ءۇيىمىزدى ءتىنتىپ، ءۇي الدىندا ومون-دار ءورىپ جۇرگەندەرىن ايتتى. سودان ەنەم ۇيىمىزگە قونۋعا كەلە جاتسا، ەسىك الدى تولى ومون-دار ەكەن. ەنەم ولارعا ايقاي سالىپ، نە ىستەپ جۇرگەندەرىن سۇراعان. ولار كۇيەۋىمدى "قارۋ-جاراق تاسىعان" دەپ ايىپتاپ، ۇيگە ءتىنتۋ جۇرگىزگەن. از ۋاقىتتان سوڭ ولار "مىنە، تاۋىپ الدىق" دەپ ايدالادا تۇرعان وت جاعاتىن ءۇيدىڭ ۇستىنەن سۋمكا الىپ شىعىپتى. ىشىندە قارۋ-جاراقتار، تەلەفون، دۋبينكا بار ەكەن. ميتينگكە قاتىستى زاتتاردىڭ ءبارىن اكەلىپ، ءبىزدىڭ ءۇيدىڭ اۋلاسىنان تاۋىپ العانداي ءۇيىپ قويعان. ۇستالعان 5 ادامنىڭ بارلىڭىنىڭ ۇيىنە بىردەي سۋمكا سالىپ، "ۇيلەرىنەن كۇدىكتى زات تابىلدى" دەپ الىپ شىققان. ەندى نە ىستەرىسىزدى بىلمەيمىز. ۇكىمەت نەگە وسىلاي دارمەنسىز ايەلدى قاڭعىرتىپ قويادى؟ مەن بالاما جۇگىرەمىن بە، كۇيەۋىمە جۇگىرەمىن بە؟ ءقازىر كۇيەۋىمنەن گورى بالامنىڭ جاعدايى مۇشكىل. تەز ارادا ەمدەتپەسە، اسقىنىپ كەتەدى. ەگەر كۇيەۋىمدى شىعارماسا، اقشامىزدى قايتارماسا، وزىمە قول جۇمسايمىن. ماعان بۇلاي ءومىر ءسۇرۋدىڭ نە كەرەگى بار... بالام اۋرۋشاڭ، كۇيەۋىم قاماۋدا. ادامدى ابدەن باسىنىپ ءبىتتى. ادامدار كىناسىز ءولىپ-تىرىلىپ جاتسا دا بۇلارعا ءبارىبىر، – دەيدى گۇلسىناي بەكتۇرسىن.
كەلىنشەك كۇيەۋىن ۇستاپ اكەتكەلى مۇلدەم كورمەگەن. تەك ادۆوكات ارقىلى ءحالىن ءبىلىپ وتىر. ايتۋىنشا، ءبىرىنشى كۇنى تەرگەۋ يزولياتورىندا ۇرىپ-سوققان.
– ولار كۇيەۋىمدى ءبىرىنشى كۇنى ۇرىپ-سوققان. كۇيەۋىمنىڭ ءحالىن بىلەيىن دەسەم كەزدەستىرمەيدى. پروكۋراتۋراعا دا ءوتىنىش جازدىم. جاۋاپ بولمادى. ادۆوكاتىم مەن وقيعا ورنىندا بولعاننان كەيىن تەك كۋاگەر رەتىندە كۋالىك ەتەتىنىمدى ايتتى، – دەيدى ول.
