دۇنيەجۇزىلىك ەكونوميكالىق فورۋم (دەف) 2015-2016 جىلدارعا ارنالعان جاھاندىق باسەكەگە قابىلەتتىلىك يندەكسىنىڭ قورىتىندىسىن جاريالادى. قازاقستان وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا 8 ورىن العا جىلجىپ، 140 ەلدىڭ اراسىندا 42-قاتاردان كورىندى. جەتى بالدىق ەسەپتەۋ بويىنشا ەلىمىزدىڭ كورسەتكىشى 4،4-تەن 4،5-كە كوتەرىلگەن. بۇل – جاھاندىق باسەكەگە قابىلەتتىلىك رەيتينگىسىنە قاتىسۋ تاريحىنداعى قازاقستاننىڭ ەڭ ۇزدىك ناتيجەسى.
جاھاندىق باسەكەگە قابىلەتتىلىك يندەكسى (The Global Competitiveness Index) – جاھاندىق زەرتتەۋلەر جانە الەم ەلدەرىنىڭ ەكونوميكالىق باسەكەگە قابىلەتتىلىك كورسەتكىشى بويىنشا جۇرگىزىلەتىن رەيتينگ. جالپىعا بىردەي قولجەتىمدى ستاتيستيكالىق مالىمەتتەرگە جانە كومپانيالار باسشىلارىنىڭ جاھاندىق ساۋالناما ناتيجەلەرىنە تالداۋ جاساي وتىرىپ، مەملەكەتتەردىڭ جەتەكشى زەرتتەۋ ينستيتۋتتارىمەن جانە ۇيىمدارمەن بىرلەسىپ، دۇنيەجۇزىلىك ەكونوميكالىق فورۋم جىل سايىن كەڭ اۋقىمدى زەرتتەۋلەر جاسايدى. 2004 جىلدان بەرى تۇراقتى تۇردە جۇرگىزىلىپ كەلە جاتقان زەرتتەۋلەردىڭ ناتيجەسى الەم ەلدەرىنىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىك كورسەتكىشىن بارىنشا تولىق بەينەلەيدى.
دۇنيەجۇزىلىك ەكونوميكالىق فورۋم ۇلتتىق باسەكەگە قابىلەتتىلىكتى ەل مەن ونىڭ ينستيتۋتتارىنىڭ ورتاشا مەرزىمدى پەرسپەكتيۆادا تۇراقتى بولا الاتىنداي ەكونوميكالىق ءوسىمنىڭ ءبىرقالىپتى قارقىنىن قامتاماسىز ەتۋگە قابىلەتتىلىگى تۇرعىسىندا ايقىندايدى. ەكونوميكالىق دامۋ مەن باسەكەگە قابىلەتتىلىك جولىنداعى كەدەرگىلەردى جويۋعا ۇمتىلعان مەملەكەتتەر بۇل يندەكستى وزدەرىنىڭ ەكونوميكالىق ساياساتىنداعى تۇيتكىلدەرگە تالداۋ جاساۋعا جانە تۇراقتى ەكونوميكالىق پروگرەسكە قول جەتكىزۋ بويىنشا ستراتەگيالار ازىرلەۋدە قۇرال رەتىندە پايدالانا باستادى.
رەيتينگتە جەتىنشى جىل قاتارىنان شۆەيساريا كوش باستاپ كەلەدى. ەكىنشى ورىنعا سينگاپۋر، ءۇشىنشى ورىنعا اقش جايعاسقان. گەرمانيا بيىل بەسىنشى ورىننان ءتورتىنشى ورىنعا كوتەرىلدى. العاشقى وندىققا جاپونيا، گونكونگ، فينليانديا، شۆەسيا مەن ۇلىبريتانيا ەنگەن.
تمد ەلدەرىنىڭ اراسىندا قازاقستان ءازىربايجاننان كەيىن (40-ورىن) ەكىنشى ورىندا تۇر. رەسەي 45-ورىن، گرۋزيا – 66-ورىن، ۋكراينا – 79-ورىن، تاجىكستان – 80-ورىن، ارمەنيا – 82-ورىن، مولدوۆا – 84-ورىن، قىرعىزستان – 102-ورىننان كورىندى.
قازاقستاننىڭ يننوۆاسيالىق دامۋ فاكتورى بويىنشا (78؛ +11) كورسەتكىشتەرى ايتارلىقتاي جاقسارعانىن ايتا كەتكەن ءجون. يننوۆاسيالار (72؛ +13) جانە بيزنەستىڭ باسەكەگە قابىلەتتىگى (79؛ +12) فاكتورلارى بويىنشا ەلىمىز ىلگەرىلەۋگە قول جەتكىزدى. بۇدان باسقا، قازاقستان ينستيتۋتتار (50؛ +7) فاكتورى بويىنشا جانە قارجى نارىعىنىڭ دامۋى (91؛ +7) فاكتورى بويىنشا ءوز كورسەتكىشتەرىن ارتتىرعان. ال ەڭبەك نارىعىنىڭ تيىمدىلىگى (18؛ -3) فاكتورى بويىنشا رەسپۋبليكا وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا 3 تارماققا تومەندەدى.
114 ينديكاتورى ىشىندە 73 ينديكاتور بويىنشا جاقسارۋ، 30 ينديكاتور بويىنشا تومەندەۋ بايقالادى، 11 ينديكاتور بويىنشا وزگەرىستەر جوق. تاعى ءبىر ايتا كەتەرلىك جايت، بەزگەكتىڭ تارالۋى جانە بيزنەسكە بەزگەكتىڭ اسەر ەتۋى سەكىلدى ەكى كورسەتكىش بويىنشا قازاقستان مالياريانىڭ اسەرىنەن ەركىن ەلدەر تىزىمىنە ەنگىزىلگەن.
ەلىمىزدىڭ ەڭ جوعارى كورسەتكىشى ءونىمىن جاھاندىق ۇلەستىرۋدە جەرگىلىكتى كومپانيالاردىڭ باقىلاۋى (60؛ +31) ينديكاتورىنا تيەسىلى. كەدەن باجدارى (73؛ +28)، مونوپولياعا قارسى ساياساتتىڭ تيىمدىلىگى (68؛ +26)، كەدەن راسىمدەرىنىڭ شىعىستارى (55؛ +22) جانە ىشكى نارىقتا ءونىم جەتكىزۋشى ساپاسى (88؛ +20) كورسەتكىشتەرى بويىنشا 20 تارماققا العا جىلجىدىق.
دەرەككوز: "تۇركىستان" گازەتى
پىكىر قالدىرۋ