«Qamshy» - erkin pikir alańy. Sondyqtan shyǵar qatarǵa qosylǵan az kúnniń ishinde 30 myńnan astam oqyrmannyń nazaryna iligip úlgerdi. Portaldyń el.poshtasyna jiberilgen maqalalardy qal-qaderimizshe jurt nazaryna usynyp kelemiz. Mine, «qamshysyn» alyp, taǵy bir maqala keldi. Áńgime - ult batyry Sabyrjan Raqymov aınalasynda órbipti. Qoǵamnyń eń belsendi toby - stýdentter qaýymynan kelgen hatty qaz-qalpynda jarıalaýdy jón kórdik.

Ǵalamtordan «General Sabyr Raqymovtyń qazaq ekenin dáleldegen kim?» degen maqalany oqyp, shynymyzdy aıtsaq, yńǵaısyz kúıge túsip otyrǵanymyz jasyryn emes. Bul shyndyq pa, álde jala ma? Shyndyq bolsa sumdyq eken!? Al eger jala bolsa she, onda tuńǵysh qazaq tilinde zań jazǵan, ózimiz shyǵarmalaryn oqyp, ánderin súısine tyńdap júrgen ardaqty jan Ákim Ysqaqty aıaqtan shalý bolý shyqpaı ma? Bul áńgimeden bizge keregi: tek ádildik pen aqıqat!

 Áıtse de, adamdy syrttaı qaralaı salý túk emes! Bizder, kózi ashyq stýdentter, bul áńgimeniń ne bolsa da anyq-qanyǵyn óz kózimizben kórgimiz keldi. Qázirgi damyǵan zamanda burynǵy jazylǵan dúnıelerdi tabý qıyndyq týdyrmady. Sol kezdegi «Jas Alash» gazetiniń tilshisi Ákim Ysqaq jazǵan dúnıelerdi muraǵattan izdep, taýyp aldyq. Bul 1991 jyly 19-24 qyrkúıek aralyǵynda «Jas Alash» gazetinde «General Sabyr Raqymov. Ol týraly ne bilemiz? Qazaqtyń tuńǵysh generaly atanǵan oǵan nege tól respýblıkamyz kóńil bólmeı keledi?» atty serıaly maqalalar eken.Árbir sóılemine mán berip, shynaıy da, naqty jazylǵan gazet betterin qaırattanyp, shabyttanyp oqyp shyqtyq. Sózdiń shyny kerek, áli Keńes Odaǵy dep atalatyn ýaqytta namysty qozǵap, jarıalanǵan sol maqaladan keıin oqyrmandar qaýymy serpilip, atalǵan jarıalanymǵa ún qosypty.Solardyń tek bir-ekeýin ǵana nazarlaryńyzǵa usynap otyrmyz:

 «Kebenek ishinde tanylǵan ul» Jaqynda «Jas Alash» gazetiniń betinen Ákim Ysqaqaovtyń Keńester Odaǵynyń Batyry general-maıor Sabyr Raqymov jóninde jazylǵan toptama maqalasyn oqydyq.

Bir túrki túbirden ósip-ónip jeke-jeke daraqqqa aınalyp ketken ózbek pen qazaq halqy arasynda, ózimshildikti keıin serpip tastap,aǵaıyndy,yntymaqty saqtaı otyryp, sheshetin birneshe másele bar. Sol kóp máseleniń biri – Sabyr Raqymovtyń taǵdyry. Ózbek aǵaıynǵa rahmet. Keýdesinde altyn juldyzy bar aǵamyzdy ardaqtaı bilgeni,atyna metro,kóshe berip,kitap shyǵaryp,arnaıy kórkem fılm túsirgeni úshin. Alaıda, shyndyq áıteýir bir aıtylý kerek qoı. Shyr etip sharanaǵa oranyp túskendegi shyn ultyn aıtýda turǵan ersilik joq. Bul oraıda Ákim Ysqaqov inimizdiń shyryldaǵan únin tolyq qýattaımyn.

 ....Jetpisinshi jyldary meniń de denem qyzyp, Sabyr Raqymov taqyrybyna biraz izdengenim bar. Biraq, kirisip izdenip júrgen kisilerdiń ózi tumsyǵyn tasqa soqqan kúı keshti. Odan ári bul taqyryp tynshý tapty. Ári batyr taǵdyry – meniń tisim batar taqyryp bolmady. Endi, mine Ákim Ysqaqovtyń máseleni orynda kótergen maqalalar serıasy «Jas Alash» gazetinde jaryq kórdi...»

 Qulbek Ergóbek («Jas Alash» 5-qarasha,1991 jyl)

   Jedel hat Ákim baýyrym, «General Sabyr Raqymov atty» dúnıeńdi oqyp, tebirendim de, qýandym. Óz ultymyzdyń mereıi úshin qazaqtyń tuńǵysh generalyn tanytap, halyqqa jarıa etkeniń úshin rızamyn. El batyrlaryn ardaqtar kez jetti. Eger general aǵamyzǵa eskertkish ornatylar bolsa, onyń esep qoryna qajetti úlesimdi qosýǵa ázirmin.

 Sálemmen,Abash Kákenov. Tarbaǵataı aýdany, Shyǵys Qazaqstan oblysy («Jas Alash» 5-qarasha,1991 jyl)

  Biraq ta, munyń arty osynshama úlken daý-damaıǵa ulasatynyn kim bilgen? Dosyńnan qoryqpa, kóp bolsa satar, Dushpanyńnan qoryqpa, kóp bolsa atar, Jamandyqqa jylap, Jaqsylyqqa qýanbaıtyn adamdardan qoryq, – dep dana qazaq durys aıtqan eken. Qurmetti oqyrman, Berdaly Ospan aǵamyzdyń joǵarydaǵy maqalasyn oqyp, jaǵamyzdy ustadyq. «Bar bolsa kóre almaıtyn, joq bolsa bere almaıtyn» qalyptan qashan arylamyz eken osy?

Berdaly aǵa, «ashýmen jasalǵan nárse uıatpen biter» (B.Franklın) degendi estip pe edińiz? Bir batyrymyzdyń qazaq ekenin dáleldedi eken dep munsha daý-janjal shyǵarǵanymyz abyroıymyzǵa syn emes pe? Egerde halyq qalaýlysy, ult janashyry Ákim Ysqaq «Sabyr Raqymovtyń qazaq ekenin dáleldegen «men» degisi kelgen bolsa, onda 1991 jyly qyrkúıek aıynda «General Sabyr Raqymov» degen atpen jarıalanǵan maqalasynda «generaldyń ulty qazaq ekenin dáleldeýde eńbek etken ǵalym Ásilhan Ospanuly» dep jazbas edi. Tipti kózi tirisinde Ásilhan atamyzdyń ózi « Jas Alash» gazetiniń 5-i qarashadaǵy 1991 jylǵy nómirindegi «Armanymyz oryndalǵandaı» atty shaǵyn maqalasynda « Ákim Ysqaqtyń «Genaral Sabyr Raqymov» atty maqalasyn oqyp qatty qýandym. Ómirimniń ózegindeı bolǵan asqar, alyp armanymdaı bolyp júrgen máselem sheshimin tapqandaı súısindim» dep baǵa bermes edi ǵoı!. Endeshe, Berdaly aǵa, urlyqty dúnıeni qaıdan kórip júrsiz? Qaıta ákeńizdiń mártebesin ulyqtaı otyryp, Sabyr Raqymovtyń tulǵasyn bıiktete bilgen, óz halqyna shynaıy júregimen namys otyn ushqyndata otyryp jetkizgen Ákim aǵaǵa rıza boldyq! Búgingi jas urpaq úshin Ákim Ysqaqtyń mundaı mártebeli isi, jalyndy jýrnalısik zertteýi naǵyz tálim-tárbıe dep bilemiz.

Ǵalamtordaǵy myna maqalalar týra baıaǵy 37 jyldardy eske túsiredi. Qanshama jazyqsyz jandar jalǵan sózdiń, jaǵylǵan kúıeniń qurbany bolyp, amalsyz atylyp ketti emes pe?! Mynany oqyǵan kanshama jan, Ákim aǵa týraly teris oı oılaǵan da shyǵar, bálkim?! Alǵashqy kezeńde ózimiz de sondaı oıda qalǵan joqpyz ba? Bizdiń aıtarymyz, jurtty shatastyrmańyz, Berdaly myrza! Kim ekenińizdi bilmeımiz, siz sıaqty aǵalarymyz «túımedeı nárseni túıedeı etip» júrse, óskeleń urpaq ıaǵnı bizder, kimnen tálim-tárbıe, ónege almaqpyz?

Búgingi tańda, tarıh qoınaýynda qalyp qoıǵan sol batyrymyzdy halyqpen qaıta qaýyshtyrǵan azamattarymyzdyń biri – belgili qoǵam qaıratkeri, qalamger Ákim Ysqaqqa jaǵylǵan kúıe ekenine bizdiń anyq kózimiz jetti.

Árıne,oıy taıaz, óresi tómen keı azamattar úshin bul oıyn-kúlkiniń taqyryby shyǵar(joǵarydaǵy oqyrman pikiri haqynda) biraq, tereń oılana túsken adamǵa bul máz bolarlyq dúnıe emes!

  Berdaly aǵa, jas bolsaq ta baspyz. «Aqyl – jastan» demeıme halqymyz. Qatty aıtqan jerimiz bolsa aıypqa buıyrmańyz. Ǵalamtordaǵy jalǵandyqqa úndeıtin bul materıaldaryńyzdy alyp tastaıdy degen oıdamyz.   Sálemmen, L.N.Gýmılev atyndaǵy Eýrazıa Ulttyq ýnıversıteti Fılologıa fakúltetiniń stýdentteri: Berdenova Aıymgúl Qondybaeva Gúljanar Úsenbaeva Aıgúl Súleımenova Perızat Qondybaı Sholpan Qurmet Qoıshybek