Qazaqstannyń qazirgi syrtqy saıasaty barǵan saıyn gýmanıtarlyq jáne qundylyqqa baǵdarlanǵan.
Pavlodarlyq saıasattanýshy, EUÝ QHA kafedrasynyń doktoranty. L. N. Gýmılev Borıs Polomorchýktyń aıtýynsha táýelsizdik jyldarynda Qazaqstan jahandyq kúsh ortalyqtary arasyndaǵy múddeler teńgerimine negizdelgen biregeı dıplomatıalyq model qura aldy.
"Geosaıası týrbýlenttilik ósýde, biraq Qazaqstan strategıalyq sabaqtastyq pen kópvektorlyqty saqtaıdy. Bul bizge ózgermeli álemde ulttyq múddelerdi dáıekti túrde qorǵaýǵa múmkindik beredi", - dep atap ótti sarapshy.
Syrtqy saıasattyń negizgi qaǵıdaty kópvektorlyq bolyp qala beredi. Qazaqstan Batyspen de, Shyǵyspen de pragmatıkalyq jáne senimdi qarym-qatynas ornatýda. El Reseımen jáne Qytaımen strategıalyq áriptestikti qoldaıdy, Eýropalyq Odaqpen, Túrkıamen, AQSH-pen, Ortalyq Azıa, Parsy shyǵanaǵy jáne Ońtústik Azıa elderimen yntymaqtastyqty belsendi damytýda.
Borıs Polomarchýk Qazaqstan óńirlik qaýipsizdik arhıtektýrasyn nyǵaıtýdy dáıekti túrde jaqtaıtynyn jáne halyqaralyq uıymdardyń jumysyna belsendi qatysatynyn atap ótti.
"Biz ashyq dıalog saıasatyn, onyń ishinde Ortalyq Azıa konsýltasıalary formatynda júrgizemiz. Bul artyq qurylymdardy jasamaı ıntegrasıany tereńdetýge múmkindik beredi. Qazaqstan sondaı-aq bitimgershilik mısıalardan bastap jasyl energetıkany ilgeriletýge deıingi jahandyq problemalardy sheshýge úles qosýda. El prezıdenti halyqaralyq ınstıtýttardy tıimdi jumys isteýi úshin reformalaý máselesin birneshe ret kóterdi", - dep túsindirdi saıasattanýshy.
Qazaqstannyń mańyzdy bastamalarynyń qatarynda Halyqaralyq tómen baıytylǵan ýran bankin qurý, ıadrolyq qarýsyzdaný ıdeıalaryn ilgeriletý, Klımattyq forýmdarǵa qatysý jáne energetıkalyq qaýipsizdikti damytý bar.
Sarapshy ekonomıkalyq dıplomatıaǵa erekshe nazar aýdardy. Qazaqstan Eýrazıalyq ekonomıkalyq odaq sheńberinde jobalardy belsendi ilgeriletýde, Transkaspıı kólik dálizin damytýda, Eýropa men Azıany baılanystyratyn jańa logıstıkalyq jáne energetıkalyq tizbekterdi qalyptastyrýda. Osy turǵyda ol Qytaıdy eýropalyq naryqtarmen baılanystyratyn "Bir beldeý-bir jol" bastamasynyń mańyzdylyǵyn atap ótti.
Qazaqstannyń qazirgi syrtqy saıasaty gýmanıtarlyq baılanystarǵa kóbirek súıenedi. El "jumsaq kúsh" baǵdarlamalaryn júzege asyrady, mádenıetti nasıhattaıdy, bilim almasýdy damytady, gýmanıtarlyq mısıalarǵa qatysady jáne dinaralyq jáne órkenıetaralyq dıalog ortalyǵy retindegi ımıjin nyǵaıtady.
"Halyqtyq dıplomatıanyń mańyzy artyp keledi. Resmı syrtqy saıasatty tolyqtyratyn jáne senimdi nyǵaıtýǵa yqpal etetin qoǵamdar arasyndaǵy beıresmı baılanystar bar. Bul mádenı almasý, akademıalyq yntymaqtastyq, halyqaralyq forýmdarǵa, eriktiler men gýmanıtarlyq bastamalarǵa qatysý. Osyndaı baılanystar arqyly halyqtar arasynda tereń túsinistik qalyptasady, stereotıpter men senimsizdik deńgeıi tómendeıdi, al sheteldegi eldiń beınesi adamgershilikke jáne jaqyndyqqa aınalady. Halyqtyq dıplomatıa Qazaqstanǵa álemmen resmı málimdemeler tilimen ǵana emes, jeke tarıh, birlesken jobalar jáne jandy qarym – qatynas arqyly da sóıleýge múmkindik beredi", - dep túıindedi Borıs Polomarchýk.
Osylaısha, Qazaqstannyń syrtqy saıasaty – bul halyqaralyq baılanystardy qurý strategıasy ǵana emes, pragmatızm, qundylyqtar, gýmanıtarlyq bastamalar men jahandyq dıalogtyń belsendi qatysýshysy bolýǵa umtylysty biriktiretin tutas model.
