Sońǵy bes jylda bolǵan oqıǵalarǵa kóz júgirtip qarar bolsaq, Qazaqstandaǵy lańkesterdiń biraz qurbanyna aınalǵan, ekstremısterdiń ordasy – Aqtóbe qalasy ekenine kóz jetkizýge bolady.

2011 jyldyń 17 mamyrynda bolǵan terrakt. Bul oqıǵa terrakt pa, álde joq pa? Aqtóbelik Bas prokýratýra: «Aqtóbedegi ulttyq qaýipsizdik komıteti departamentiniń ǵımaratynda tańǵy 9:30 shamasynda jarylys bolǵan, alaıda bul terrakt emes», -  dep málimdegen bolatyn.  Alaıda, sarapshylar bul pikirmen kelispegen.  Jarylysty uıymdastyrdy dep  25 jastaǵy Mahatov Rahymjan atty jigit aıptalǵan bolatyn. Bas prokýratýranyń resmı ókili Jandos Ómirálıev: «Jas jigit bul iske jaýapkershilikten boı tasalaý maqsatynda barǵan. 1986 jyly týylǵan Mahatov Rahymjan jáne taǵy eki adam bolǵan jarylystyń saldarynan kóz jumdy», - dep habarlaǵan bolatyn.

Araǵa bes jyl salyp Aqtóbede lańkester taǵy da eldiń tynyshtyǵyn qashyrdy. Barsha jurtqa belgili bolǵandaı, 2016 jyldyń 5 maýsymynda bir top lańkester Aqtóbe qalasynda terrakt uıymdastyrǵan. Búkil jurtty shýlatqan ekstermısetr toby nusqaýdy Sırıadan alǵandyǵy jaıly İshki İster Mınıstri Qalmuhanet Qasymov málimdegen bolatyn.

«Úgit júrgizgen ımam Sırıadan degen boljam bar. Biraq sol jınalǵan 45 adam dybysty úndeýdi tyńdaǵan. Sony estip, bular jıhad jasaımyz dep sheshedi. Kim barady degende, qoldaǵandar kóshege shyqqan bolatyn. Sodyrlardyń sany bastapqyda 45 bolǵan. Biraq, belgisiz sebeptermen onyń 19-y terrakt jasaýdan bas tartyp, raıynan qaıtady. Dúkenge bara jatqan jolda taǵy bireýi bas tartyp, qalǵan 25 adam jıhad jasaýǵa bel býǵan», - dep habarlady Qalmuhanbet Qasymov.

Keıinnen 25 sodyrdyń toǵyzy  ustalyp, abaqtyǵa toǵytylǵandyǵy málim boldy. Jeteýine  ómir boıy bas bostandyǵynan aıyrý jaıly úkim shyǵarsa, Jubanov Aıdos pen Abdrahmanov Azamat atty eki lańkestiń jazasyn 22 jáne 20 jylǵa erekshe qatań rejımde óteýge kesken.

«Orazadaǵy oıran» dep atalatyn týyndyda beıbit kúnde búlik shyǵarǵan lańkester bolǵan oqıǵany búkpeı aıtyp berdi. Alaıda, olardy atysqa ne ıtermelegnin naqty aıta almaıdy. Biri ýaǵyzǵa senip, uıyǵanyn aıtsa, keıbireýleri sý ishkennen soń esterinen aırylǵandyqtaryn aıtty. Atalmysh terraktiniń saldarynan 8 adam mert bolǵan, onyń úsheýi áskerı qyzmetkerler edi.

Aqtóbedegi lańkesterdiń áreketteri munymen bitken joq. Ótken jyldyń 12 shildesinde Sırıadaǵy «Islam memleketi» ekstremıstik tobyna 12 adam qosylmaqshy bolǵan. Aqtóbe qalalyq soty «terorıstik top quramynda Sırıadaǵy soǵysqa qatyspaqshy boldy» degen aıyppen 12 adamdy tutqyndap, 6-8 jylǵa deıin bas bostandyǵynan aıyrý jaıly úkim shyǵarǵan. Sonymen qatar barlyǵynyń múlki tárkilengen bolatyn. Sırıa respýblıkasynda bolyp jatqan qarýly qaqtyǵystarǵa qatysyp, terrorlyq is-áreketterdi josparlaǵan adamdar ınternet arqyly terrorıster ókilderimen baılanysyp otyrǵan. Qyrǵyzstan men Ózbekstan azamattarynyń jalǵan jeke kýálgin jasatyp, keıbireýleri maqsatqa jetý úshin qomaqty qarjy bólgen eken.

Lańkestik is-áreketterge kámelet jasqa tolmaǵan balalardy paıdalanatyn boldy. Keshe ǵana Aqtóbeniń jeti turǵyny terrorlyq top quryp, terorızmdi nasıhattady jáne áleýmettik alaýyzdyq týǵyzdy» degen aıyppen qolǵa tústi. Olardyń ishindegi ekeýi – kámelet jasqa tolmaǵan kolej stýdentteri eken.

Topqa jetekshilik etken Saǵynysh Qudaıbergenov 19 tamyz kúni tórt jigitti páterine shaqyryp, jıhadqa úgittegen. Jelige Holıd Seıfýllah degen atpen tirkelgen Qýanysh Esenǵulov ekstremıstik sıpattaǵy materıaldardy jıi jarıalap turǵan. Sot ustalǵan ekstremıster tobynynń ókilderin 9 jylǵa bas bostandyǵynan aıyrý jaıly ókim shyǵardy.

Atalmysh oqıǵalar tek bir qalada ǵana bolǵan.

Halyqtyń berekesin alyp, tynyshtyǵyn qashyryp júrgen sodyrlar áli de elimizde jeterlik. Qazaqstanda 15 myńǵa jýyq dinı jat aǵymdardy qoldaıtyn adamdar ómir súredi, dep habarlady respýblıka premer-mınıstrdiń orynbasary Imanǵalı Tasmaǵambetov. «Deradıkalızasıa — bul memleket pen úkimettik emes uıymdardyń birigip, barynsha kúsh salyp jumys jasaıtyn sala. Búginde tek 22 qoǵamdyq uıym din salasynda keńes berý jáne ońaltý kómegin kórsetýmen aınalysady. Bul jalpy ÚEU sanynyń 0,12 paıyzy ǵana. Resmı statısıkalyq málimeti boıynsha elde 15 myńǵa jýyq adam dinı jat aǵymdardy qoldaıdy»
Sonymen qatar Qazaqstan ulttyq qaýipsizdik komıtetiniń málimdeýinshe, Taıaý Shyǵysta soǵysyp júrgen ekstremıster qatarynda 300-ge jýyq Qazaqstandyq azamat bar.»

Qazaq jastarynyń basyn aınaldyryp, jıhadqa úgitteý jumystary qashan tolastar eken. Namaz oqıtyn baýyrlar adam óltirip, Jumaqqa kire almaıtyndyǵyn túsinse eken...

Qamshyger: Nazerke Labıhan