Búgin Astanada Halyqaralyq baǵdarlamalar ortalyǵy men Dúnıejúzi qazaqtar qaýymdastyǵy shet elde turatyn qazaq balalaryn bilim granttarymen qamtamasyz etý boıynsha memorandýmǵa qol qoıdy. Bul týraly Baq.kz habarlady. 

Bul jolǵy bilim granttaryn Reseı oqý oryndary bólip otyr. Ázirge anyǵy 10 myń grant. Qyrǵyzstan men Ózbekstanda turatyn qandastarymyzdyń oqýshylaryna dep josparlanǵan granttar 2018-2019 oqý jylyna arnalǵan.

Qol qoıý rásimine qatysqan Dúnıejúzi qazaqtar qaýymdastyǵy Tóraǵasynyń birinshi orynbasary Zaýytbek Turysbekov mundaı bilim salasyndaǵy kelisim-shart alǵash ret jasalyp otyrǵanyn aıtady.

«Biz jaqynda qandastarymyz turatyn negizgi memleketterdi aralap shyqtyq. Reseıde, Ózbekstan men Qytaıda, Mońǵolıada boldyq. Qazirgi kezde shette turatyn qandastarymyzdyń balalary túgelge jýyq sol ózderi turyp jatqan eldiń tilinde sóılep, oqyp jatyr. Elbasynyń alańdaýshylyq bildirip otyrǵany da osy másele. Soǵan oraı tapsyrma da bergen. Sol boıynsha túrli sharalar qoldanylyp jatyr. Balalardyń qazaq tilin ıgerip, qazaqtyń rýhanı bolmysyn meńgerip shyǵýy bizdiń ult retindegi mańyzdy máselelerimizdiń biri. Osy turǵydan alǵanda, shettegi qazaqtarymyzdyń ishinde de neshe túrli daryndy balalar bar. Solardy elge ákelýimiz kerek. Olardy elimizdegi aldynǵy qatarly ýnıversıtetterde oqytýymyz kerek. Al odan bólek, qazir ǵana qol qoıǵan memorandým arqyly shet elderde de oqýyna múmkindik jasaýymyz kerek. Osy boıynsha «Bolashaq» halyqaralyq baǵdarlamalar ortalyǵy bilim salasy boıynsha bizben alǵashqy bolyp kelisim-shart jasasyp otyr» - deıdi Zaýytbek Turysbekov.

«Bizdiń basty maqsatymyz – shettegi qandastarymyzdyń da qazaqstandyq jastarmen birdeı bilim alýyn, olardyń da sol bilim alǵan jerlerinde qazaqy mádenıetti, ulttyq bolmysymyzdy nasıhattaýyna múmkindik jasaý» - degen Halyqaralyq baǵdarlamalar ortalyǵynyń dırektory Janbolat Meldeshev sheteldegi qandastarymyzdyń bilim granttaryn qalaı ıgerýine bolatynyn túsindirdi.

«Bizdiń ortalyqtyń istep jatqan jumysynyń barlyǵy da qazaqstandyq jatarǵa da, shette turatyn qandastarymyzǵa da ortaq, bárine birdeı túsindirý jasaımyz. Mysaly Reseıde, Fransıada, Anglıada tegin bilim alý múmkindikteri óte kóp. Tipti, Qytaıda da mundaı múmkindikter jetip artylady. Aldaǵy aptada, Qudaı qalasa, Italáǵa, Ispanıaǵa baramyz dep josparlap otyrmyz. Ol jaqta da tegin bilim múmkindigi joǵary. Osynyń barlyǵyn biz tek qana qazaqstandyq stýdentterge emes, Dúnıejúzi qazaqtar qaýymdastyǵynyń suranysymen, sol elderde jáne basqa da elderde turyp jatqan qandastarymyzǵa da qoljetimdi, olarǵa da shetelde oqý múmkindigin týdyrý úshin jasap otyrmyz» - deıdi Janbolat Meldeshov.

Onyń aıtýyna qaraǵanda bul jolǵy Reseıden keletin 10 myń granttyń «Bolashaq» baǵdarlamasyna esh qatysy joq. Bul Halyqaralyq baǵdarlamalar ortalyǵynyń jumys baǵdarlamasynyń bir tarmaǵy ǵana. Sonymen qatar, Janbolat Meldeshov bul granttardy ıelený úshin qandaı talap qoıylatynyn túsindirdi.

«Bolashaq» baǵdarlamasy qazaqstandyq jastarǵa ǵana arnalǵan. Al odan bólek bizdiń ortalyq shetelden granttar ákelýdi de qolǵa alǵan. Mysaly HBO tórt baǵytta jumys isteıdi. Biri – «Bolashaq» jańaǵy aıtqan, ekinshisi – «Serpin» baǵdarlamasy, úshinshisi – sheteldegi stýdentterdi Qazaqstanǵa ákep oqytý jáne tórtinshisi – sheteldik granttardy Qazaqstanǵa tartý. Biz DQQ-men birlesip sońǵy eki baǵytty júzege asyrmaqshymyz. Iaǵnı shetelden granttar tartý men shettegi qandastarymyzdy Qazaqstanda oqytý. Bul jolǵy granttardy ıgerý úshin bizdiń tarapymyzdan eshqandaı talap qoıylmaıdy. Tek sol grant bólip otyrǵan ýnıversıtettiń ózindik erejeleri bar. Sol talapqa saı bolsa boldy. Negizinen, eń basty talap – atıtattyń ortasha baly jáne shet tilin bilý týraly sertıfıkat. Sertıfıkattyń ózi keıbir ýnıversıtette mindetti emes. Bir jyl tegin tildik kýrs ótkiziledi, odan keıin, ýnıversıtette oqıtyn bolady. Tek balada oqımyn degen talpynys bolsa boldy» - deıdi ol.

HBO-nyń qandastarǵa tartyp otyrǵan granttary Qazaqstannyń oqý standartyndaǵy qandastarǵa bólingen 4 paıyzdyq memlekettik granttan tys.

Osy oraıda, Janbolat Meldeshov taǵy bir tıimdi aqparatpen bólisti.

«Jaqynda bizdiń Bilim jáne ǵylym mınıstri Erlan Saǵadıev AQSH-qa baryp keldi. Sol jerde USID-tyń arnaıy Aýǵanstanǵa arnalǵan baǵdarlamasy bar eken. Sol baǵdarlama boıynsha, eger Qazaqstan aýǵanstandyq jastardy Qazaqstanǵa ákep oqytatyn bolsa, oqý aqysyn AQSH tóleıdi. Bul júıe tek Aýǵanstan azamattaryna arnalǵan. Jalpy mundaı baǵdarlamalar, sapaly bilim alýǵa múmkindik beretin jobalar álemde óte kóp. Solardy elimizge ákep, halyqqa túsindirý jumystaryn júrgizý kerek» - deıdi Janbolat Meldeshov.

Onyń aıtýyna qaraǵanda, tegin bilim alýǵa ynta bolsa, álemniń kóptegen elinen tegin granttar tabýǵa bolady.

«Mysaly Aýstrıa, Danıa, Shvesıa, Chehıa t.b. qatarly eýropalyq elderde jalpy ýnıversıtettegi bilim tegin. Onyń syrtynda birshama áleýmettik jeńildikter de qarastyrylǵan. Mysaly, jol júrý bıletin, arzandatylǵan densaýlyq saqtaý polúsi t.b. Al bul elderde oqyǵysy keletin qazaqstandyq jastarǵa negizgi túsindirý jumystary júrgizilip jatyr. Endi biz DQQ-men birlesip, shette turatyn qandastarymyzdy da osy tegin bilimdi qalaı ıgerý kerektigine, oǵan qandaı qujat, qandaı talaptar qoıylatynyn túsindirmekpiz. Eger bul bastamamyz iske asyp ketse, shettegi qandastarymyzǵa óte úlken kómek bolady dep oılaımyn» - deıdi «Bolashaq» basshysy.

Sonymen qatar, Janbolat Meldeshov bıylǵy jylǵy sheteldik grantqa (Reseıden kelgen 10 myń grant) qujat qabyldaý, synaltý ótkizý Shymkentte ótetinin aıtty.

«Negizinen Qyrǵyzstan men Ózbekstandaǵy qandastarymyz úshin dep otyrmyz. Biraq, kez kelgen eldegi qandastarymyz kelip qatysýyna bolady. Sáýirdiń ortasynda ótetin synaltý básekesi Shymkentte ótedi. Eger suranys artyp, bala sany kóbeıetin bolsa, bıyldan keıin grant bólgen ýnıversıtettiń ózin sol shet eldegi qandastardyń ortasyna aparyp, sol jerden synaltyp alýdy uıymdastyratyn bolamyz» - deıdi Janbolat Meldeshov.