Qazaqtyń bir top zıalysy 2011 jyly «ekstremızm» baby boıynsha 12 jylǵa sottalǵan profesor Saıat Ybyraevty merziminen buryn bosatý týraly joǵarǵy sot tóraǵasy Jaqyp Asanovtyń atyna ashyq hat jazypty. Bul týraly Saıat Ybyraevtyń qorǵaýshysy Abzal Quspan habarlady. «Qamshy» portaly erkin pikir alańy bolǵandyqtan, ashyq hatty oqyrman nazaryna usynýdy jón kórdik.

Qamshy.kz aqparat agenttigi

Qazaqstan Respýblıkasynyń

Joǵarǵy Sotynyń tóraǵasy

J.Q.Asanov myrzaǵa 

 A Sh Y Q     H A T

Qurmetti Jaqyp Qajmanuly!

Qazaqstanda álemdik deńgeıde moıyndalǵan, Batystyń irgeli ınstıtýttary sanasatyn ǵalymdar saýsaqpen sanarlyq. Solardyń biri Saıat Muratuly Ybyraev. Mehanıka men mashına jasaý salasynda halyqaralyq 5 patenttiń ıegeri, 5 ǵylymı monografıanyń, 60-tan astam ǵylymı zertteýlerdiń avtory.

Alaıda osyndaı aıaýly ǵalymnyń 12 jylǵa sottalyp, 7 jyldan beri qamaýda otyrǵany bizdiń janymyzǵa batady.

M.Lomonosov atyndaǵy Máskeý memlekettik ýnıversıtetiniń úzdik túlegi, Aleksandr fon Gýmboldt syılyǵynyń laýreaty, alys-jaqyn shet eldiń túrli iri jobalarynda jumys jasap, tájirıbe jınaqtaǵan ǵalymdy  otandyq ǵylymǵa eńbek sińiretin shaǵynda, ǵylymmen aınalysý múmkindiginen aıyrylyp otyr.

Saıat Ybyraev tulǵa retinde «men Qazaqstan ǵylymyna úles qosamyn» degen prınsıppen ómir súretin adam ekenine biz kepilmiz. Óz kezinde Saıatty Germanıa, Kanada, AQSH, Belgıa, Reseı syndy irgeli elder óz qataryna shaqyrǵan bolatyn, alaıda onyń bar arman-maqsaty Qazaqstandy álemdegi ilim-ǵylymy damyǵan elderdiń qatarynan kórý jáne soǵan qolynan kelgenshe úles qosý edi. Tipti qazir qamaýda otyrsa da, sol prınsıpinen aınymaı eńbektenip jatyr.

Saıat Ybyraev túrmede ótkizgen  alty jyl  ishinde úsh birdeı kitap jazdy. Onyń ekeýi ǵylymı monografıa: «Appoksımasıonnyı sıntez rychajnyh mehanızmov: Metody ı chıslennaıa realızasıa» (Almaty.2014– 304 bet),  «Dınamıcheskıı sıntez ı optımızasıa prıvoda rychajnyh mehanızmov» (Almaty.2014– 356 bet). Úshinshisi qazaq balalarynyń ǵylymǵa kózqarasyn shyńdaý maqsatyndaǵy «Aqylsyz bolsa ǵylym tul» kitaby. Sonymen qatar   júk kóterý qurylǵysyn qurastyryp, Qazaqstan Respýblıkasynyń №94992 patentin ıelendi. Ibraev Saıat Muratulynyń tikeleı jetekshilik etýimen qashyqtyqtan basqarylatyn ISM-101 júk kóterý qurylǵysynyń úlgisi jasaldy. 2017 jyldyń ekinshi jartysynda atalǵan qurylǵynyń bir úlgisi tájirıbelik synaqtan sátti ótip, aldaǵy ýaqytta ony óndiriske engizý jumystary josparlanǵan. Syzba kúıinde jatqan talaı dúnıe taǵy bar.

Munyń bári qaǵaz ben qalamdy ǵana qajet etetin qatardaǵy memýarlyq eńbektiń biri emes. Fızıka ǵylymyndaǵy qarapaıym keste, matematıka ǵylymyndaǵy qarapaıym teńeýdiń ózi qazir kompúterdiń kómegimen jazylatyn zamanda, asa joǵarǵy dáldikti qajet etetin ǵylymı eńbekti qalam men qaryndashpen jazyp shyǵý, akademık Asqar Jumadildaevtyń sózimen aıtqanda: bizdiń ǵasyrdaǵy ǵylymda jasalǵan erlik.

Biz biletin Saıat Ybraev esh ýaqytta Qazaqstannyń saıası turaqtylyǵyna nuqsan keltiretin áreket jasaǵan emes, ol eshqashan konstıtýsıalyq bılikke qarsy shyqqan emes, ekonomıkalyq shyǵyn keltirgen emes.  Sot barysynda da eshbir adam odan qıanat kórdim dep aıtqan joq.

Saıat Ybyraevtyń ǵylymda jańalyq ashar der shaǵy.  Ol el ıgiligine jarar talaı ǵylymı jańalyqtarǵa muryndyq bolar edi, ınovasıalyq baǵytta kóshimizdiń túzelýine at salysar edi,  ustazdyń dárisine zárý jastarǵa tálim berer edi.

2017 jyldyń sońynda «Qamshy.kz» portaly ótkizgen halyqtyq saýalnama nátıjesinde Saıat Ybraev Táýelsizdiktiń nyǵaıýy men damyp-órkendeýine qosqan úlesi úshin halyqtyq «Alash arystarynyń izbasary» qurmetti ataǵymen marapattaldy. Buǵan deıin Alash arysy Álıhan Bókeıhanov atyndaǵy táýelsiz qoǵamdyq tós belgimen marapattalǵan edi. Munyń bári profesorǵa degen halyqtyń ystyq yqylasyn bildiredi.
Biz, Qazaqstandyq ǵylym jáne qoǵam ókilderi, Sizderden Saıat Ybyraevtyń merziminen buryn shartty túrde bosatý týraly ótinishiniń sotpen oń sheshim tabýyn suraımyz.

Qurmetpen:

1. Smaǵul Elýbaı, T.Júrgenov atyndaǵy Óner akademıasynyń profesory, jazýshy, kınodramatýrg
2. Mekemtas Myrzahmetuly, fılologıa ǵylymdarynyń doktory, profesor
3. Áselhan Qalybekova, Qazaqstannyń halyq aqyny
4. Tursyn Jurtbaı, jazýshy, f.ǵ.d, profesor
5. Sherhan Murtaza, Qazaqstannyń halyq jazýshysy
6. Asqar Jumadildaev, matematıka ǵylymdarynyń doktory, QR UǴA akademıgi
7. Tórehojaev Abıbýlla Nazaruly, Nú-Iorkskoı Akademıasynyń múshesi, fızıka-matematıka ǵylymdarynyń doktory, Q.I.Sátpaev atyndaǵy QazUTÝ profesory
8. Moldabekov Meıirbek Moldabekuly UǴA akademıgi, Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq ınjenerlik akademıasynyń akademıgi, K.E. Sıolkovskıı atyndaǵy Halyqaralyq kosmonavtıka akademıasynyń akademıgi, tehnıka ǵylymdarynyń doktory profesor.
9. Baıgýnchekov Jumadil Jańabaıuly, QR UǴA akademıgi, QR Ulttyq ınjenerlik akademıasynyń akademıgi, Halyqaralyq Tehnıkalyq IFToMM komıtetiniń múshesi, tehnıka ǵylymdarynyń doktory,  Q.I.Sátpaev atyndaǵy QazUTÝ profesory
10. Sherázdanov ǴalymBekenuly, fızıka matematıka ǵylymdarynyń doktory, ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ profesory
11. Ýálıev Zaır Gahıpuly, tehnıka ǵylymdarynyń doktory, Abaı atyndaǵy KazUPÝ profesory
12. Ýálıev GahıpÝálıuly, QR UǴA akademıgi, tehnıka ǵylymdarynyń doktory, Ó.Joldasbekov atyndaǵy mehanıka jáne mashınajasaý ınstıtýtynyń profesory
13. Ahmedov Dáýlet Shafıǵuly, tehnıka ǵylymdarynyń doktory, ǵaryshtyq tehnıka jáne tehnologıa ınstıtýtynyń dırektory
14. Imanqul Tóleýhan Shoıbasuly, fızıka-matematıka ǵylymdarynyń doktory, Reseı Jaratylystaný akademıasynyń akademıgi, ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ dosenti
15. Aqylbaı N, ál-Farabı atyndaǵy QazUÝprofessory
16. Aıdarhan Qaltaev, fızıka-matematıka ǵylymdarynyń doktory
17. Tólegenova Quralaı Baqytqyzy, fızıko-matematıka ǵylymdarynyń doktory, Q.I.Sátpaev atyndaǵy QazUTÝ dosenti
18. Ábdraımova Gúlnar Amanjolqyzy, tehnıka ǵylymdarynyń kandıdaty, Q.I.Sátpaev atyndaǵy QazUTÝ dosenti
19. Bekenov Erulan Tursynuly, tehnıka ǵylymdarynyń kandıdaty, Q.I.Sátpaev atyndaǵy QazUTÝ dosenti
20. Qosbolov Serikbaı Baıtikuly, tehnıka ǵylymdarynyń doktory, Q.I.Sátpaev atyndaǵy QazUTÝ kafedra jetekshisi
21. Japaev Sádýaqas Qalıuly, tehnıka ǵylymdarynyń kandıdaty, Q.I.Sátpaev atyndaǵy QazUTÝ dosenti
22. Omarov Saǵyntaı, Q.I.Sátpaev atyndaǵy QazUTÝ laboratorıa jetekshisi
23. İzmambetov Myrzabaı Bazarbaıuly, tehnıka ǵylymdarynyń kandıdaty, Q.I.Sátpaev atyndaǵy QazUTÝ dosenti
24. Jaýyt Algazy, Q.I.Sátpaev atyndaǵy QazUTÝ  fılosofıa PhD doktory
25. Ýsmadıar Makanov, hımıa ǵylymdarynyń doktory, Q.I.Sátpaev atyndaǵy QazUTÝ profesory, Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri
26. Mamatova Gúlnar Ógizbaıqyzy, tehnıka ǵylymdarynyń kandıdaty, Q.I.Sátpaev atyndaǵy QazUTÝ dosenti
27. Saǵyndykov Bımurat, tehnıka ǵylymdarynyń kandıdaty, Q.I.Sátpaev atyndaǵy QazUTÝ dosenti
28. Nurpeısova Roza Ábdrahmanqyzy, Q.I.Sátpaev atyndaǵy QazUTÝ ustazy
29. Naýryshev Batyr Kabıruly, Q.I.Sátpaev atyndaǵy QazUTÝ ustazy
30. Imanbaeva Nurbúbi Saıramqyzy, tehnıka ǵylymdarynyń kandıdaty, dosent
31. Jolshara Álimbaı, tehnıka ǵylymdarynyń kandıdaty, Q.I.Sátpaev atyndaǵy QazUTÝ dosenti
32. Júnisbekov Seıtbek, tehnıka ǵylymdarynyń kandıdaty, Q.I.Sátpaev atyndaǵy QazUTÝ dosenti
33. Jandybaev Qaırat Sergazyuly, Q.I.Sátpaev atyndaǵy QazUTÝ ınjeneri
34. Ótegenov Muratýlla, tehnıka ǵylymdarynyń doktory, ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ profesory
35. Seıdahmet Asqar Júnisuly, tehnıka ǵylymdarynyń kandıdaty, ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ dosenti
36. Espaev Bolat Ábikenuly, tehnıka ǵylymdarynyń kandıdaty, ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ dosenti
37. Djamalov Nýtpýlla Kamaluly, tehnıka ǵylymdarynyń kandıdaty,
    Joldasbekov atyndaǵy Mehanıka jáne mashınajasaý ınstıtýtynyń bólim bastyǵy
38. Madalıev Tursyn Bımendınuly, tehnıka ǵylymdarynyń kandıdaty, Ó.Joldasbekov atyndaǵy MMI ǵylymı hatshysy
39. Qonaqbaev Tólegen Ospanuly, ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ dosenti
40. Jamenkeev Erbolat Kenjaqanuly, tehnıka ǵylymdarynyń kandıdaty, Abaı atyndaǵy QazUTÝ dosenti
41. Erálıev Abylaı Kabekuly, ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ dosenti
42. Aıman Nurmaǵanbetova, tehnıka ǵylymdarynyń kandıdaty
43. Jomartov Asylbek Ábdirazaquly,tehnıka ǵylymdarynyń doktory, QR Injenerlik akademıasynyń múshesi
44. Ómirjanova Jadyra Myrzabekqyzy, tehnıka ǵylymdarynyń kandıdaty, ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ dosenti
45. Rakısheva Záýre Baıanqyzy, fızıka matematıka ǵylymdarynyń kandıdaty, ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ kafedra jetekshisi
46. Baımuhametov Abaı Ábishuly, tehnıka ǵylymdarynyń doktory, profesor. Ó.Joldasbekov atyndaǵy mehanıka jáne mashınajasaý ınstıtýtynyń zerthana jetekshisi