Biz osy ýaqytqa deıin Abylaı hannyń jáne basqa da qazaq handarynyń múrdesi Qoja Ahmet Iasaýı kesenesinde jerlengen dep eseptep kelemiz. Biraq ataqty jazýshy Ordabek Shaıahmetovtyń keshegi "Halyq jaýy", Stalındik VKP(b) tarıhynyń oqytýshysy, raıkomnyń ekinshi hatshysy B. Qonaqbaevpen júrgizgen suhbat negizinde jazylǵan "Túrkistan tutqyny" romanynda keltirilgen derekter bul paıymdy teriske shyǵarady dep jazady Qamshy.kz aqparat agenttigi.

Aıtalyq, bul kitapta Abylaı hannyń múrdesi 1974 jyldyń 6-qyrkúıeginde kúresinge tastalǵany týraly derek keltiriledi. "Áziret Sultan" kesenesiniń mańaıyn óńdep, kóriktendirý maqsatyndaǵy drenajdyq qazba jumystary júrgizilip jatqan kezde, qatardaǵy ekskavatorshy S. Manasýev kúıgen kirpishten órilgen múrdehana men eńseli adamnyń súıegin tabady.

Saǵana-beıittiń kólemi 6h3 metr. Bul jaıynda S. Manasýev óziniń basshysyna habar bergen. Biraq sol jerdegi brıgadany basqaryp júrgen bastyqsymaq onyń sózin júre tyńdap, qaza berýdi buıyrady.

Sáıkestik!

Abylaı hannyń saǵana beıiti 1974 jyldyń qyrkúıeginde búldozer tabanyna taptalyp kete bardy osylaı. Al Ipatev úıi 1977 jyldyń qyrkúıeginde joıyldy.

Andropov Ipatev úıin joıýǵa nusqaý bergen kezde KGB basshysy bolsa, Abylaı han múrdesin shynjyr tabannyń astynda kúl-talqan etkende de dál sol quzyrly orynynda edi.

Ekskavatorshy Mansýevtan belgili aqyn, qalamger Orynbaı Dastanov túsinikteme-suhbat alǵan. Biraq bul jazbany jarıa etýdiń sáti tek 17 jyldan keıin tústi. Araǵa 17 jyl salyp, álgi jazba "Jibek joly" jýrnalynyń betinde jarıalandy.

"Áziret Sultannyń" janyndaǵy handar múrdesinen qazirgi ýaqytqa deıin tek Esim hannyń súıegi qalyp otyrǵan kórinedi.

Joǵarydaǵy derekterdiń barlyǵy aty atalǵan avtordyń týyndysyndaǵy tosyn ári tyń derekter. Osy taqyryptarǵa qatysty ózge baǵyttaǵy aqparattar, naqty faktilerge qurylǵan dúnıe bolsa, jarıalaýǵa bolady.

Tarıhtyń týra jolyn tabý, aq hám burmalanbaǵan tarıhymyzdy jasaý, jasaý emes tabý – bizdiń ult aldyndaǵy paryzymyz.