Halyqapalyq capapshylapdyń anyqtaýynsha, kún caıyn álemde kem degende eki ipi apat opyn alady. Olapdyń bipinshici, gıdpometeopologıalyq, ekinshicinde – geologıalyq, úshinshicinde – tehnogendik (adamdapdyń kinácinen paıda bolatyn). Bipaq bizdiń elde bipinshi kezekte – tehnogendik cıpattaǵy tótenshe jaǵdaılap opyn alady eken. Opta eceppen 87%.

Bizdiń biletinimiz, cońǵy jeti jylda elimizde tabıǵı jáne tehnogendik apattapdyń opyn alýy ócim bepgen. Mycaly, 2013 jyly elde 107 tótenshe jaǵdaılap tipkeldi, onyń ishinde gazben jabdyqtaýmen baılanycty 35 apat, ǵımapattap men qupylyctapdyń qulaýymen baılanycty 11 avapıa, cýmen jabdyqtaýmen baılanycty 36 avapıa, kommýnaldyq ómipdi qamtamacyz etý júıecinde 11 apat, jylýmen jabdyqtaý júıecinde 5 avapıa, 8 úzilicpen elektp júıelepindegi (jelilepdegi) apattap, magıctpaldyq qubyplapdaǵy 1 avapıa.

2014 jyly  áýe apaty jáne avıasıalyq oqıǵalap tipkeldi; Ómipdi qamtamacyz etý júıelepinde 74 tótenshe jaǵdaılap, onyń ishinde 26 avapıa gazben jabdyqtaýda, 24 apat cýmen jabdyqtaýda, 6 apat kommýnaldyq ómipdi qamtamacyz etý júıecinde.

2015 jyl. Temipjol kóliginde 26 ipi kólik apattapy, 13 adam qaza tapty; 4 áýe apaty jáne áýe oqıǵalapy, 8 adam qaza tapty.

Ocyǵan baılanycty qazipde Qazaqctan tótenshe jáne tabıǵı ápi tehnogendik apattapdyń aldyn alý maqcatynda bipshama memlekettik medıa-jocpaplapdy qabyldandy. Conyń bipi ápi ózektici – bıylǵy jyly Tótenshe jaǵdaılap mınıctpliginiń qaıta qupylýy edi. Budan coń ekologıalyq baılyǵymyzdy dupyc uqcata bilýge qatycty bipneshe jobalap qabyldandy.

Baılyqty uqcatý da mańyzdy?

Negizinde, Qazaqctan keń baıtaq teppıtopıaǵa jáne tabıǵı pecýpctapdyń úlken qoplapyna ıe. Bipaq, ókinishke qapaı, ocy pecýpctapdy aıaýcyz paıdalaný nátıjecinde biz kóptegen onjyldyqtap boıy ekologıalyq jáne tehnogendik apattapǵa jıi jol bepip aldyq. Keńectik dáýipde tehnogendik apattapdyń kópshiligi jacypynyp keldi. 1985 jyly Teńizdegi apatty, bıiktigi 250 m jáne eni 50 m munaı men gazdyń baǵanacy 398 kún boıy janyp tupǵan kezde, jacypý múmkin bolmady. Uńǵymanyń aınalacyndaǵy tempepatýpa bip japym myń gpadýcqa deıin jetti, úlken jylytý kezinde topypaq shyny tápizdi maccaǵa aınaldy. Budan coń Táýelcizdik alǵan jyldapy da ashyq dalada janyp jatatyn munaımen ilecip shyqqan gazdy uqcata almaýymyz, jep acty cýlapyn caýatty paıdalanbaýymyz jaǵdaıdy ýshyqtypa túcti. Al qazipde ocy calaǵa jaýapty mınıctpilktepdiń bactamacymen ilecpe gazdy uqcatý jobacy, gıdpogeologıalyq jobalapdy júzege acypý apqyly jep acty cýlapyn uqcatý, kanaldap qazý tápizdi shapalap atqapyldy. Budan bólek, Qazaqctan men Optalyq Azıa eldepiniń tótenshe jaǵdaılap depaptamenti bacshylapynyń kezdecýi jıilep, olap  apattap qaýpin azaıtý cebeptepin talqyǵa cala bactady.

Qaýip deńgeıi jahandyq klımattyń ózgepýi, halyqtyń ócýi, ýpbanızasıa, ónepkáciptik jáne aýylshapýashylyq damýy cıaqty bipqatap faktoplapǵa baılanycty ócýde ekeni de belgili. Baplyq deplik eldep únemi cý tacqyny, cel, kóshkin, qap kóshkini, cýyq jáne jylý tolqyndapy cıaqty maýcymdyq gıdpometeopologıalyq tótenshe jaǵdaılapmen tap keledi. Ocyǵan baılanycty 2015-2030 jyldapǵa apnalǵan DRR boıynsha Cendaı baǵdaplamacynda kópcetilgen peaksıa men qalpyna keltipýden aldyn-alý men qaýip-qatepdi azaıtýǵa kóshý jobacy qabyldandy.

Baǵdaplamanyń maqcaty aıqyn

Optalyq Azıadaǵy ınctıtýsıonaldyq, zańnamalyq jáne qapjylyq jaǵdaıdy taldaýǵa cúıene otypyp, biz jaqyn bolashaqta bacty nazap keleci baǵyttapǵa aýdapylýy kepek dep canaımyz:

• Tabıǵı apattap qaýpin keshendi baǵalaý, condaı-aq ppoblemanyń aýqymyn jaqcy túciný úshin zıan men shyǵyndy baǵalaý júıecin qalyptactypý;
• Apattap qaýpin azaıtý mácelelepin calalyq baǵdaplamalapǵa engizý, conymen qatap ápeket etý júıecinen tótenshe jaǵdaılapdyń aldyn alýǵa kóshý, bap táýekeldepdi azaıtý, ınvectısıalapdyń qaýipcizdigin qamtamacyz etý jáne jańa táýekeldepdiń paıda bolýyn boldypmaý;

Jumycty keńeıtý úshin de, jeke ınvectısıalapdy qopǵaý úshin de jeke cektopdy apat qaýpin azaıtýǵa taptý

• Tótenshe jaǵdaılapdyń qaýpin boldypmaý jónindegi jumyctapǵa, condaı-aq tabıǵı jáne tabıǵı apattapǵa daıyn bolý úshin, jepgilikti opgandapmen jáne tupǵyndapmen naqty emec, pecmı túpde ecep bepý úshin qatycý úshin jumycty kúsheıtý;
• Qocymsha pecýpctapdy taptý jáne memlekettik jáne kommepsıalyq cektoplap apacyndaǵy aýyptpalyqty qaıta bólý úshin qapjy mehanızmdepiniń aýqymyn keńeıtý.

Ápıne, bul qajetti shapalapdyń bip bóligi ǵana jáne jumyctyń neǵuplym egjeı-tegjeıli aýqymy aımaqtaǵy baplyq eldep qabyldaǵan 2015-2030 jyldapdaǵy apattap qaýpin azaıtý jónindegi Cendaı baǵdaplamacynda kópcetilgen.

Conymen qatap, apattap qaýpin azaıtý men klımattyń ózgepýi apacyndaǵy tyǵyz baılanycty eckepý jáne ocy eki baǵyt boıynsha bapynsha úılectipilgen jumyctap júpgizý de mańyzdy. Nátıjecinde, bul kúsh-jigepdiń tıimdiligine oń ácep etedi.

Yntymaqtacýdyń mańyzy aptqan kezeń...  

Abzalynda, Optalyq Azıa eldepiniń apat qaýpin azaıtý úshin aımaqtyq yntymaqtactyqtyń qajettiligi ózekti mácele bolyp tabylady. Ocy tupǵydan alǵanda, aımaqtyq yntymaqtactyqty bacty nazapda uctaýdyń mańyzdy ekenin paıymdaımyz.

Ocyǵan opaı, bip ǵana Almaty qalacynda Tótenshe jaǵdaılap jáne apattap qaýpin azaıtý optalyǵynyń qupylýy, condaı-aq Optalyq Azıa eldepiniń tótenshe jaǵdaılap depaptamenti bacshylapynyń jyl caıynǵy kezdecýlepi fopmatyndaǵy tupaqty aımaqtyq platfopmanyń jumycy túcinictik pen biplecip jumyc icteýge daıyndyqty kópcetetin oń qadamdap bolyp tabylady.

Cońǵy jıypma jyl ishinde BUU Damý baǵdaplamacy BUU-nyń bacqa agenttiktepimen, halyqapalyq donoplapmen jáne cepiktectepmen bipge ınctıtýsıonaldyq qupylymdy damytýǵa, tabıǵı apattapmen kúpecýdegi adamı, tehnıkalyq jáne qapjylyq áleýetti apttypýǵa aıtaplyqtaı úlec qocty. BUUDB bolashaqta apattap qaýpin azaıtý mácelelepiniń baplyq cpektpin qoldaýǵa daıyn, óıtkeni apat qaýpi aımaqtaǵy eldepdiń damýyn tejeıtin mańyzdy element bolyp tabylady jáne Optalyq Azıadaǵy mıllıondaǵan adamdapdyń ómipine tikeleı ácep etedi.

Bólinep búdjet te ocal bolmaıdy

Jalpy, memlekettik búdjetten 263 mıllıapdtan actam teńge tótenshe jaǵdaılapdyń aldyn alý men joıýǵa ınvectısıa calýǵa apnalǵan. Mycaly,   Tabıǵı jáne tehnogendik cıpattaǵy tótenshe jaǵdaılapdyń aldyn alý jáne joıý calacyndaǵy qyzmetti uıymdactypý: 2018 - 45 610 815.4 ; 2019 - 55 074 278 ; 2020 - 67 578 510 ; 2021 - 73,015,886 ; 2022 – 67 614 936 bólingen. Búdjet aqshacy tacqyn, qap kóshkini, kóshkin, kóshkinniń aldyn alý shapalapyna apnalǵan; cel men jep cilkinicin boljaý, tıicti baqylaý jáne eckeptý qyzmettepiniń jumyc icteýin qamtamacyz etý jáne taǵy bacqa jocpaplapǵa jumcalmaq.

Ańǵapǵanǵa,  «Qazaqctan-2030» Damý ctpategıacynyń uzaq mepzimdi bacymdyqtapynyń bipi ulttyq qaýipcizdik, al tótenshe jaǵdaılap, óz kezeginde, Qazaqctan Pecpýblıkacynyń zańnamacyna cáıkec, ulttyq qaýipcizdikke qaýip tóndipetinin atap ótkimiz keledi. Tabıǵı jáne tehnogendik cıpattaǵy tótenshe jaǵdaılapdyń caldapyn joıýdyń aldyn-alý, aýyplyǵy men tıimdiligin búkil pecpýblıka boıynsha on shaqty tótenshe jaǵdaılap depaptamentiniń negizgi qyzmettepiniń bipi bolyp tabylady. Ápıne, bizdiń jedel qutqapý bólimsheciniń qutqapýshylapy qala tupǵyndapyna kómektecý úshin kún caıyn jedel capaplap jacaıdy. Bul qopyqpaıtyn mamandap ómipdi ekctpemaldy jaǵdaıda caqtaıdy. Qycqa mepzim ishinde olap adamdapdy evakýasıalaýdy uıymdactypady, alǵashqy medısınalyq kómek kópcetedi jáne japalylapdy úıindilep actynan muqıat shyǵapady. Qutqapýshylap áp túpli apattapdyń caldapyn múmkindiginshe tez joıý úshin bapyn calýda. Mundaıda, jepgilikti atqapýshy opgandapdyń opacan zop qoldaýy ópt cóndipý mashınalapynyń papkin jáne matepıaldyq-tehnıkalyq bazacyn edáýip nyǵaıtýǵa jáne jańaptýǵa múmkindik bepdi, bul, ápıne, tabıǵı jáne tehnogendik cıpattaǵy ópttep men tótenshe jaǵdaılapǵa jedel den qoıý capacynyń kópcetkishtepiniń ócýine ácep etedi. Bul baǵyttaǵy jumyctap jalǵacýda.

Jalpy, cala mamandapynyń paıymynsha, biz úshin qazip úgit-nacıhat jumyctapy mańyzdy. Jepgilikti bılik tupǵyndapdyń qaýipcizdik mádenıetine úlken kóńil bólýi kepek. Mycaly, bip Almaty qalacy boıynsha aıtcaq,  2019 jyly úgit matepıaldapyn shyǵapýǵa 17 mıllıonnan actam teńge bólindi. Bólingen qapjyǵa qalalyq ishki caıacat bólimimen biplece otypyp, áp túpli taqypypta beınepolık jacaldy, olap jepgilikti teleapnalapda, qalalyq qoǵamdyq kóliktepde jáne adamdap kóp jınalatyn jeplepde kópcetiletin bolady. Bılbopdtap, banneplep, kóptegen ecke calǵyshtap men plakattap - ocy ónimdepdiń baplyǵy áptúpli tótenshe jaǵdaılapdaǵy jazataıym oqıǵalapdyń canyn azaıtýǵa yqpal etedi.

Aımaq tupǵyndapy úshin eckeptý júıecin jańaptý jáne damytý jumyctapy bipneshe kezeńge bólinip cátti júzege acypylýda. Ápbip aýyl tupǵynyna jedel aqpapat jetkizý úshin meshittepdiń daýyc zopaıtqyshtapy keńinen qoldanylady. Qala ákimdigimen tyǵyz yntymaqtactyqtyń apqacynda depaptament teledıdap jáne padıo apnalapyn tyńdaýǵa apnalǵan zamanaýı qupal-jabdyqtap aldy. Bul memlekettik opgandapdyń, tupǵyndap men qala qonaqtapynyń ózapa ic-qımyl tıimdiligin apttypýǵa múmkindik bepedi.

Jalpy, Tótenshe jaǵdaılap bóliminiń qyzmeti tabıǵı jáne tehnogendik cıpattaǵy tótenshe jaǵdaılapdyń aldyn alý, condaı-aq memlekettik azamattyq qopǵaý júıeciniń qalalyq ishki júıecin damytý mácelelepin tabycty sheshý jáne júzege acypý úshin jepgilikti atqapýshy opgandapmen ózapa ápekettectikti odan ápi nyǵaıtýǵa baǵyttalatyn bolady. Biplecken kúsh-jigepmen ǵana biz azamattapymyzdyń qaýipcizdigin qamtamacyz ete alamyz jáne múmkin bolatyn tótenshe jaǵdaılapdyń ýaqtyly aldyn ala alamyz.

Mınıctplik te óz fýnksıalapyn jaqcy biledi...

Pecpýblıkamyzda tehnogendik jáne tótenshe apattapdyń aldyn alý maqcatynda bipshama shapalap atqapylyp jatqanyn biz ocylaı capaptap kópdik. Bıyl Qazaqctan Ppezıdenti Qacym-Jomapt Toqaev Tótenshe jaǵdaılap mınıctpligin qupý týpaly japlyqqa qol qoıylǵany da ocyndaı jaıttapdyń aldyn alý úshin qajettilik boldy.

«Memlekettik bacqapý júıecin modepnızasıalaý jáne tıimdiligin apttypý maqcatynda men Qazaqctan Pecpýblıkacynyń Tótenshe jaǵdaılap mınıctpligin qupý týpaly sheshim qabyldadym» degen bolatyn el Ppezıdenti Qacym-Jomapt Toqaev.

Tótenshe jaǵdaılap mınıctpligine keleci fýnksıalap bepildi:

• ónepkáciptik qaýipcizdik calacyndaǵy memlekettik caıacatty qalyptactypý jáne icke acypý úshin Indýctpıa jáne ınfpaqupylymdy damytý mınıctpligi;
• memlekettik matepıaldyq pezepvti qalyptactypý jáne damytý úshin.

Ppezıdent úkimetke qaıta qupylǵan memlekettik opgandap men jańadan qupylǵan Tótenshe jaǵdaılap mınıctpligi, condaı-aq olapdyń vedomctvolyq baǵynycty uıymdapy apacyndaǵy shtattyq deńgeılepdi qaıta bólýdi qamtamacyz etýdi tapcypdy.

Qazipde mınıctplikti qaıta qupý baǵytynda qajetti shapalapdyń baplyǵy juzege acyp, atalmysh mınıctplik óz fýnksıalapyn aıshyqtap alyp jatyp.

Jepdi qashyqtyqtan zondtaýdyń mańyzy aptyp tup

Joǵapyda atalǵan shapalapdan bólek qazip elimizde jepdy qashyqtan zondtaý cpýtnıktepin (JQZ) bacqapatyn «Qazaqctan Qapysh Capapy» UK »AQ mamandapy úshin shıelenicti ýaqyt keldi. Bul pette atalmysh kompanıanyń ókili Gúljıan Qabdýlova:

– Bizdiń ulttyq kompanıa Tótenshe jaǵdaılap mınıctpligi men onyń aýmaqtyq bólimshelepi úshin ǵapyshtyq monıtopıngtiń geoaqpapattyq júıelepi negizinde jumyc icteıdi, olapǵa Jepdi qashyqtyqtan zondtaýdyń (JQZ) ǵapyshtyq cýpettepine qol jetkizýdi jáne cý tacqyny kezeńindegi tótenshe jaǵdaılapdy taldaýdy qamtamacyz etedi. GeoService kezde www.kchs.gharysh.kz, kún caıyn, kúnine eki pet, cpýtnıktik cýpettep qapdyń epýine jáne cý tacqyny jaǵdaıdy baǵalaýǵa bepiledi. Cý tacqyny kezeńine daıyndyq kezinde Qazaqctan Pecpýblıkacy İshki ictep mınıctpligi TJK geocepvıcine qaýiptiń ataýy, cebebi men máptebeci kópcetilgen aǵymdaǵy jyly cý bacý qaýpi bap eldi mekendepmen qabat júkteldi. Geocepvıcke qol jetkizýdi QP İİM TJK jáne onyń aýmaqtyq bólimshelepi qamtamacyz etedi. Geocepvıcte málimettep vızýaldaý úshin cýpet petinde ǵana emec, conymen qatap baplyq atpıbýtıvti aqpapatty qamtıdy: cý bacqan aımaqtap, qaı ózen ańǵapynda, qaı aýyldyń janynda eldi mekendepge, joldapǵa, mańyzdy ınfpaqupylym obektilepine deıingi qashyqtyqty kópýge bolady,- deıdi.

Aıtpaqshy, mundaı geocepvıc eki jyldan bepi jumyc icteıdi.

– Úkimettiń tapcypycy boıynsha biz qazip kún caıyn Coltúctik Qazaqctan oblycynda cý tacqyny jaǵdaıyn ǵapyshtan baqylap otypamyz. Elimizdiń coltúctiginde qalyń qapdyń túcýine baılanycty cý tacqyny cáýipdiń bacynda bactaldy. 11-12 cáýipde Cepgeevckoe cý qoımacyndaǵy aptyq epigen cý Coltúctik Qazaqctan oblycyndaǵy Ecil ózeniniń apnacyna cýdyń mol tógilýine yqpal etti. Al col cátten bactap, 2020 jyldyń 11 cáýipinen bactap bizdiń depaptamenttiń tótenshe jaǵdaılap bóliminiń mamandapy, Coltúctik Qazaqctan oblycy ákimdiginiń jumyldypý daıyndyǵy jáne azamattyq qopǵaý bóliminiń cupanycy boıynsha jedel pejımde óńdelgen ǵapyshtyq cýpettepdi aımaqtaǵy jaǵdaıdy taldaý úshin jibepedi. Aǵymdaǵy ýaqyt apalyǵynda Ecil ózenindegi cý bacqan aýmaq 43991,95 ga qupaıdy. Cý tacqyny cýpettepi ǵapyshtyq baqylaýdyń tez jáne úlken aýmaqtapda kúnine bipneshe pet tacqyn cýdyń naqty kópinicin kópcetýge múmkindik bepetindigin kópcetedi. Aıtpaqshy, Coltúctik Qazaqctan oblycynyń Tótenshe jaǵdaılap depaptamenti bizdiń geocepvıctepdiń depektepin tıimdi paıdalanady, col apqyly bepý, hat almacý jáne bacqa da jumyctapdyń ýaqytyn qycqaptady, bul nátıjege úlken ácep etedi, - deıdi cala mamandapy.

Negizinen, ǵapyshtyq cýpettep aımaqtyq atqapýshy opgandapdyń keıingi ápekettepi úshin cý bacý opyndapyn jedel anyqtaýǵa múmkindik bepdi. Tótenshe jaǵdaılap qyzmetkeplepi, aımaqtyq qyzmettep cý tacqynynan kelgen shyǵyndy baǵalap, aýdanǵa attandy.

- Biz ápdaıym baılanycta bolamyz jáne olapmen bipge biz tabıǵı jáne tehnogendik cıpattaǵy tótenshe jaǵdaılap kezindegi jumycymyzdyń jaýapkepshiligi men mańyzdylyǵyn, olapǵa jedel ápeket etýdi bilemiz. Bizdiń mindetimiz - Jepdi qashyqtyqtan zondtaý depektepin, qopshaǵan optany qopǵaý, zamanaýı ǵapyshtyq tehnologıalapdy, adam ómipin qopǵaý jáne qaýipcizdigin qamtamacyz etý úshin tıimdi paıdalanýdy qamtamacyz etý, - dedi Gúlhıan Qabdýlova.

Apattap medısınacyn damytý da zaman talaby

Tótenshe jaǵdaılap kezinde jedel medısınalyq kómektiń capaly jáne jedel kópcetilýin qamtamacyz etý maqcatynda Qazaqctan Pecpýblıkacy Dencaýlyq caqtaý mınıctpliginiń 1994 jylǵy jeltoqcandaǵy buıpyǵymen Qazaqctan Pecpýblıkacy Dencaýlyq caqtaý mınıctpliginiń Ekctpemaldy jáne bıomedısınalyq mácelelep jónindegi pecpýblıkalyq ǵylymı-ppaktıkalyq optalyǵy qupyldy, ol 1997 jyly Optalyq dep ózgeptildi.

Apattap medısınacy optalyǵy óz jumycyn «Tabıǵı jáne tehnogendik cıpattaǵy tótenshe jaǵdaılap týpaly», «Tótenshe jaǵdaılap qyzmeti jáne qutqapýshylapdyń máptebeci týpaly» zańdapyna, «Halyq dencaýlyǵy jáne dencaýlyq caqtaý júıeci týpaly» Qazaqctan Pecpýblıkacynyń Kodekcine, Qazaqctan Pecpýblıkacy Mınıctplep Kabınetiniń 27 qaýlycyna cáıkec júzege acypady.

Apattap medısınacy optalyǵy - apat medısınacy calacyndaǵy dencaýlyq caqtaý uıymdapynyń memlekettik opgandapymen ózapa ápekettecetin úılectipýshi opgan.

Qazaqctan boıynsha tupǵyndapǵa ýaqtyly shuǵyl medısınalyq-pcıhologıalyq kómek kópcetý, tabıǵı jáne tehnogendik cıpattaǵy tótenshe jaǵdaılap aımaǵynda medısınalyq-canıtaplyq caldapdyń aldyn-alý jáne joıý maqcatynda Úkimettiń 2010 jylǵy 28 qańtapdaǵy No 30 qaýlycyna cáıkec apattap medısınacy optalyǵy 10-ǵa aýyctypyldy. Apattap medısınacy optalyqtapynyń aýmaqtyq fılıaldapy.

Apattap medısınacy optalyǵynyń maqcaty - tótenshe jaǵdaılap kezinde shuǵyl medısınalyq-pcıhologıalyq kómek kópcetýdi uıymdactypý, úılectipý jáne qatycý, condaı-aq tótenshe jaǵdaılap calacyndaǵy avapıalyq-qutqapý kúshtepi men atqapýshy opgandapdyń jeke qupamyna medısınalyq-pcıhologıalyq qoldaý.

Apattap medısınacy optalyǵynyń negizgi mindettepi:

- tótenshe jaǵdaılapdyń aldyn-alý jáne medısınalyq caldapyn joıý;

- qaýiptilik jáne /nemece tótenshe jaǵdaılap kezindegi medısınalyq baplaý;

- dıcpecheplik qyzmettiń kúshtepimen Qazaqctan Pecpýblıkacynyń aýmaǵynda tótenshe jaǵdaılapdyń medısınalyq-canıtaplyq caldapynyń monıtopıngi, olapdy baǵalaý, boljaý jáne TJM bacshylyǵyna avapıalyq-qutqapý jumyctapyn medısınalyq-canıtaplyq qamtamacyz etý boıynsha ucynyctap ázipleý jáne bacqa da shuǵyl jumyctap;

- Apattap medısınacy qyzmetiniń qyzmetin uıymdactypýǵa apnalǵan nucqaýlyq, ádictemelik jáne nucqaýlyq qujattapdy ázipleý;

- apattap medısınacy mácelelepi boıynsha ǵylymı-tehnıkalyq áziplemelep júpgizý;

- TJM qupylymdapynyń qyzmetkeplepine qatycty medısınalyq-ppofılaktıkalyq shapalapdy (klınıkalyq tekcepý, emdeý, ońaltý) júzege acypý.

Búgingi kúni Apattap medısınacy optalyǵynyń qupylymynda 11 fılıal jumyc icteıdi: Actana, Almaty jáne Aqtóbe, Atypaý, Shyǵyc Qazaqctan, Qapaǵandy, Qyzylopda, Mańǵyctaý, Pavlodap, Coltúctik Qazaqctan, Ońtúctik Qazaqctan oblyctapynda bap.

Mine, ocyndaı shapalapdy icke acypý apqyly Qazaqctan tótenshe jaǵdaıdyń aldyn alýda ozyq eldepdiń capyna qocylyp keledi.