ۇكىمەت اۋكسيون وتپەي جاتىپ جەر الاتىنداردى دايىنداپ قويعان با؟ 1 شىلدەدەن باستاپ وتكىزىلەدى دەگەن اۋكسيونعا دەيىن-اق ءبىرقاتار وڭىرلەردە جەر ساتىپ العانداردىڭ پايدا بولعانى تۋرالى ايتىلۋدا. جەر ەمىپ، كۇن كورگەن شارۋالار دا جەردىڭ ساتىلۋىنا نارازىلىق تانىتۋدا. 31-ارناداعى «ءسوزدىڭ شىنى كەرەك» باعدارلاماسى جەر ساۋداسىنىڭ ءمان-جايىن زەرتتەپ كورىپتى.
سەرىك قابي
- ءقايتىپ جان باعۋ كەرەك. ەندى نە ىستەيمىز. ءقازىر ارىق مال، ساتىپ جىبەرسەڭ، الاتىن ادام دا جوق.
الماتى وبلىسىنا قاراستى، جامبىل اۋدانى، كوكدالا اۋىلىنىڭ تۇرعىنى سەرىك قابيدىڭ اۋىلداستارىمەن بىرگە ءبىرازدان بەرى مازاسى كەتىپ ءجۇر. وعان سەبەپ - تاياۋدا جايىلىم جەرلەر اۋكسيونعا ساتىلادى دەگەن حابار. سەبەبى، قويىن جايىپ جۇرگەن جەردىڭ اياق استى قوجايىنى پايدا بولدى دەيدى.
باقىتحان الديبەكوۆا، "اقسەڭگىر" اۋىلىنىڭ تۇرعىنى:
- كەشەگى كۇنى بىرەۋلەر كەپ، ميليسيامەن كەتىڭدەر دەپ جامان ءبىر سوزدەرمەن ايتىپ جاتىر.
جەرگىلىكتى جۇرت "جيرەن ايعىر" اتاپ كەتكەن بۇل جايىلىمدا مىنا سەكىلدى التى قاشار بار. تۇرعىندار ءبىر جەرگە شوعىرلاندىرىلعان بىرنەشە شارۋا قوجالىعىن وسىلاي اتاپ كەتكەن. وسى كۇنگە دەيىن جايىلىمدى بولىسكە سالىپ كورمەگەن، قويى-قورالاس، مالى ارالاس جايىلاتىن قويشى اۋىلدىڭ ماڭايىنان ءبىر جارىم مەتر تەرەڭدىكتە ور قازىلىپ تۇر. تۇرعىنداردىڭ ايتۋىنشا، ءوز تەلىمىنىڭ شەكاراسىن وسىلاي بەكىتىپ العان كىسى ءوزىن "جيرەن ايعىر" ج ش س ديرەكتورىمىن دەپ تانىستىرىپ، ەندى "قازىلعان وردىڭ بەرگى بەتىندەگى تەلىم دە تۇگەلىمەن - وزىمدىكى" دەگەن كورىنەدى. سودان بەرى مازاسى قاشقان "جيرەن ايعىرلىق" قويشىلار مالىمىزدى قايدا باعامىز دەپ قاپالى...
ءساليحا ايتاقىن قىزى، "كوكدالا" اۋىلىنىڭ تۇرعىنى:
- مەنىڭ بەس بالامدى اكىم باعىپ بەرە مە؟ مەن اقشا سۇراپ وتىرعام جوق، تەك ادىلدىك، جايىلىمدىق جەر. سول مەنىڭ تالابىم.
كۇلال قاسابايەۆا، "اقسەڭگىر" سەلولىق وكرۋگى اكىمدىگىنىڭ باس مامانى:
- توو "جيرەن ايعىر" ايباسوۆ ەلدوس دەگەننىڭ جەرى. مەنىڭ بار بىلەرىم سول. ءقازىر ۋاقىتشا اكىم وتپۋسكىدە. جينالىسقا شاقىرىپ كەتتى.
جينالىسقا كەتكەن اكىمگە قويار سۇراعىمىز كوپ ەدى. ويتكەنى، ەسىگىنىڭ الدىندا اۋىلدىق وكرۋگ اۋماعىندا 25 838 گەكتار جايىلىم جەر بار دەپ جازىلىپ تۇرعان اقسەڭگىردە اۋىل تۇرعىندارى مالىن جايعايتىن ءورىس تابا الماي سارسىلىپ ءجۇر. وعان سەبەپ....
ەرەجەپ سۇلەيمەنوۆ، "اقسەڭگىر" اۋىلىنىڭ تۇرعىنى:
- اناۋ جايساڭ، مىناۋ اقسەڭگىر، اناۋ تۇرعان قاشار الماتىنىڭ اكىمىنىڭ كۇيەۋ بالاسى. قاي اكىم؟ - بۇرىنعى.
اۋكسيون باستالماي جاتىپ، تەلىمدەرى تالاسقا تۇسكەنىن ايتقان ەل، ىشەتىن سۋدىڭ دا، جەردىڭ دە قوجايىنى بار، سونىڭ سالدارىنان جان باعاتىن جاعدايىمىز قالماي بارادى دەپ، جىلارمان كۇيدە.
ءشارىپباي اۋەلحان ۇلى، "اقسەڭگىر" اۋىلىنىڭ تۇرعىنى:
- جەر-سۋدىڭ ءبارى اڭساردىكى دەيدى. بەسىنشى ايدان كەيىن بىزگە ءبىر قۇلاق سۋ كەلمەيدى مىنا اۋىلعا. اڭساردىڭ جوڭىشقاسىنان بوساعاندا دەيدى. +بايلىقتىڭ تۇگەلى ساتىلىپ، ەندى سۋ-جەر قالىپتى ساتىلماعان. بۇل نە دەگەن سۇمدىق. بۇل بولاشاق ۇرپاقتى ءبىزدىڭ مەملەكەت قالاي اسىراعالى ءجۇر.
اۋىلداعى اعايىن ءوز اۋىلىنىڭ ماڭايىنان جايىلىم جەر تابا الماي جىلامسىراپ، قويشىسىنا قاشارىنان ايىرىلىپ قالۋ ءقاۋپى تۋىپ جاتقاندا، كۇنى كەشە عانا ۇكىمەت اۋكسيونعا شىعارىلاتىن جەردىڭ كاداسترلىق قۇنىن جاريا ەتتى.
سامات سارسەنوۆ، ق ر ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگى باسقارما باسشىسى:
- جايىلىم جەرلەر 2000-4000 تەڭگە تۇرۋى مۇمكىن. ەڭ باعالى جەرلەر ءبىر گەكتارى 125 مىڭ تەڭگەگە دەيىن بارادى.
بۇل باعا بەلگىلى بولماي تۇرىپ-اق، ياعني ق ر ۇلتتىق ەكونوميكا ءمينيسترى ەربولات دوسايەۆتىڭ 1 شىلدەدەن باستاپ، 1 ميلليون 700 مىڭ گەكتار جەردىڭ اۋكسيون ارقىلى ساۋداعا شىعارىلاتىنى تۋرالى ايتقان مالىمدەمەسى قوعامدا ۇلكەن داۋ تۋدىردى. ەلدىڭ ەلەڭ ەتەتىندەي، كوڭىلى كۇپتى بولاتىنداي-اق ءجونى بار. ويتكەنى، ساتىلىمعا شىعارىلعان جەردىڭ كولەمى 11 اۋدانى بار وڭتۇستىك قازاقستاننىڭ تۇلكىباس، سايرام، ورداباسى، ماقتارال، تولەبي، قازىعۇرت سياقتى التى اۋدانىنا كەنتاۋ مەن شىمكەنت قالالارىنىڭ اۋماعىن، وعان الماتىنىڭ تەڭ جارتى جەرىن قوسقانداي اۋماق. كوز الدىڭىزعا ەلەستەتە بەرىڭىز.
ساتىلاتىن جەر كولەمى - 17 000 كم²
اۋدان، قالا اتتارى: كم²
تۇلكىباس 2 338
سايرام 1 665
ورداباسى 2 726
ماقتارال 1 769
تولە بي 3 151
قازىعۇرت 4 093
كەنتاۋ قالاسى 528
شىمكەنت قالاسى 356
جالپى كولەمى: 16 626 كم²
قانشاما تەلىمنىڭ تاۋارعا اينالاتىنىن ەستىگەلى ەلىمىزدىڭ ءار اۋماعىندا قازاق جەرىن ساتۋعا قارسى نيەتتەرىن بىلدىرگەن توپتار قۇرىلىپ، بەيبىت ميتينگكە رۇقسات سۇراپ، ازىرلەنگەن ازاماتتاردىڭ سانى كۇرت كوبەيە باستادى.
گەرويحان قىستاۋبايەۆ، "الاش جولى" قوزعالىسىنىڭ مۇشەسى:
جەر كەتكەننەن كەيىن تاۋەلسىزدىك دەگەن ءسوز بولۋى مۇمكىن ەمەس. سوندىقتان ءبىز جەردى قالايدا قورعاۋىمىز كەرەك. مەن ويلايمىن رۇقسات بەرەتىن شىعار دەپ. 21 مامىردا.
21 مامىر كۇنى رەسپۋبليكانىڭ بارلىق قالاسىندا جالپى قازاقستاندىق بەيبىت شەرۋگە رۇقسات سۇراپ، جەر ساتۋعا قارسىلىعىن بىلدىرۋگە نيەتتەنىپ جاتقان بۇل توپ جاڭا قۇرىلعان "الاش جولى" قوزعالىسىنىڭ الماتىلىق وكىلدەرى. استانالىق بەلسەندى ماقسات ءىلياس ۇلىنىڭ باستاماسىمەن قۇرىلعان قوزعالىس ءوز ماقساتىن "ساۋداعا تۇسكەن جەرىمىزدى، شابۋىلعا ۇشىراعان ءتىلىمىزدى، سارساڭعا تۇسكەن جۇرتىمىزدى قورعاۋ ماقساتىندا قۇرىلدىق" دەپ تۇسىندىرەدى.
مارات ۋاتقان، "الاش جولى" قوزعالىسىنىڭ مۇشەسى:
- ال ەگەر ءبىز وسى جەرىمىزدەن ايىرىلىپ قالساق، جەرىمىز بەن بىرگە مەملەكەتىمىزدەن ايىرىلامىز. وندا جاڭاعى كۇرەستەردىڭ ءمانىسى قالمايدى.
قوزعالىس مۇشەلەرى ق ر جەر كودەكسىنىڭ 3 تاراۋ، 20 بابىندا كورسەتىلگەن تالاپتىڭ كۇدىكتەرىن كۇشەيتكەنىن ايتادى.
وندا «رەسپۋبليكا اۋماعىنداعى جەرگە مەملەكەتتiك مەنشiك قۇقىعىنىڭ سۋبەكتiسi - قازاقستان رەسپۋبليكاسى؛ وسى كودەكستە بەلگiلەنگەن نەگiزدەردە، شارتتار مەن شەكتەردە جەر ۋچاسكەلەرiنە جەكە مەنشiك قۇقىعىنىڭ سۋبەكتiسi - ازاماتتار جانە مەملەكەتتiك ەمەس زاڭدى تۇلعالار. بۇل رەتتە، ەگەر وسى كودەكستە وزگەشە بەلگiلەنبەسە، ازاماتتار دەپ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتتارى، سونداي-اق شەتەلدiكتەر مەن ازاماتتىعى جوق ادامدار ۇعىنىلادى» دەپ كورسەتىلگەن. ياعني "الاش جولى" قوزعالىسىنىڭ وكىلدەرى، شەتەلدىكتەر مەن ازاماتتىعى جوق ازاماتتار جەردىڭ مەنشىك يەسى بولا الاتىن بولسا، اۋكسيونعا تۇسەتىن جەردى دە ەكىنشى قولدان ساتىپ الادى دەگەن كۇدىكتە.
تازابەك سامبەتباي، "الاش جولى" قوزعالىسىنىڭ مۇشەسى:
- ق ر جەر كودەكسىنىڭ 20-بابىندا كورسەتىلگەن قازاقستاندا ءتۇرلى ماقساتتارداعى جەرلەردى ساتۋ، جالعا الۋ ماسەلەسى، شەتەلدىكتەرگە ساتۋ ناقتى كورسەتىلگەن.
ءبىراق ۇكىمەتتەگىلەر، اۋىل شارۋاشىلىعى ماقساتىنداعى جەردىڭ ءبىر ميلليمەترى دە شەتەلدىكتەرگە ساتىلمايدى دەپ سەنىمدى. دەگەنمەن شەتەلدىك جانە ازاماتتىعى جوق ازاماتتاردىڭ يەلىگىندە باسقا ماقساتتاعى جەر تەلىمدەرى بار ەكەنىن جاسىرمادى.
جانار قارجانوۆا، ق ر ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگى جەر رەسۋرستارى ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى:
- شەتەلدىكتەردىڭ جەكە مەنشىك قۇقىندا 1464 جەر ۋچاسكەلەرى بار. بۇل ۇيلەرگە، قۇرىلىستار عيماراتتار، وندىرىستىك نەمەسە وندىرىستىك ەمەس ماقساتتاعى جانە قۇرىلىستاردىڭ ماڭايىنداعى جەر ۋچاسكەلەرى.
ال "الاش جولى" بەلسەندىلەرى، جەر - تەك شەتەلدىكتەرگە عانا ەمەس، جالپى ەل ازاماتتارىنا دا ساتىلۋىنا تۇبەيگەيلى قارسىمىز. ويتكەنى، ونىڭ سەبەبى كوپ دەيدى.
ءانۋار شوتباي، "الاش جولى" قوزعالىسىنىڭ مۇشەسى:
- قازاقستاننىڭ بارلانعان بايلىعى جەر استى 10 تريلليونعا جۋىق. بارلاۋدان وتكەنى عانا. ءبىز قارسىمىز!
دەگەنمەن جەردى شەتەلدىكتەرگە ساتۋ كەرەك دەپ، اۋىل شارۋاشىلىعى ءمينيسترى مامىتبەكوۆتىڭ ەكس-ورىنباسارى جەردەن جەتى قويان تاپقانداي قۋانىپ وتىر.
مارات تولىبايەۆ،جەكە كاسىپكەر:
- مەنىڭ ۇسىنىسىم شەتەلدىكتەرگە اشىق اقشاعا ساتۋ كەرەك. ءقازىر شەتەلدىكتەرگە تىيىم سالىنسا، ولار اشىق كەلمەيدى. قازاقتار ارزانعا ساتىپ الادى دا، قوسىپ پايداسىن شەتەلدىكتەرگە ساتىپ جىبەرەدى.
ال، جەردىڭ ەشكىمگە ساتىلماۋىن قامتاماسىز ەتۋ كەرەك دەگەن ۇستانىمدا جۇرگەن توپ، بۇل كىسى ايتىپ تۇرعانداي، جەردى ساتىپ، جىرتىعىمىزدى جاماۋ دەگەن - ەلدىگىڭدى بىرگە ساتۋ دەگەن ءسوز دەيدى. ال جەر ساۋداعا شىعارىلاتىن اۋكسيونعا قاتىسپاق تۇگىلى، ول ساۋدا باستالماي جاتىپ، جايىلىمىنىڭ ورنىن سىيپاپ قالعان اۋىلداعى اعايىن بولسا، ساتاتىنى بار ەكەن، قاراپايىم ەلگە وسى كۇنگە دەيىن جەردى نەگە بەرمەدى دەپ اشۋلى.
امانگۇل ساياحات، "كوكدالا" اۋىلىنىڭ تۇرعىنى:
- 49 جىل ارەندا بولسا الايىق، بىزگە ەش جەر ساتىلمايدى، اقسەڭگىر حالقىنا ورتاق جەر، مالىن قاراپ وتىرادى دەپ الداپ كەلدى.
جەر اۋكسيونعا تۇسپەي جاتىپ، جايىلىم ىزدەپ سابىلعان ەلدى، ەشقاشان مالىنىڭ ءورىسىن ور قازىپ، قورشاپ قوياتىن قىلىعى جوق قازاقتىڭ وعاش ارەكەتىن كورگەندە، 1 شىلدەدەن كەيىنگى داۋدىڭ ۋشىعۋى قازىردەن-اق بايقالىپ تۇرعانداي. سوندىقتان ەلدىڭ ءار وڭىرىندە جەردى ساتۋعا قارسى ازاماتتار قاتارى كوبەيۋدە. ادەتتە مەملەكەتتىك ماڭىزى بار ماسەلە قوعامدا ۇلكەن داۋ تۋدىرعاندا، حالىقتىڭ داۋسىنا سالىنادى. رەسپۋبليكالىق رەفەرەندۋم تۋرالى زاڭنىڭ ەكىنشى بابىندا "رەفەرەندۋمنىڭ تالقىسىنا: 1) رەسپۋبليكا كونستيتۋسياسىن، كونستيتۋسيالىق زاڭدارىن، زاڭدارىن قابىلداۋ، ولارعا وزگەرتۋلەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگiزۋ؛ 2) رەسپۋبليكانىڭ مەملەكەتتiك ءومiرiنiڭ وزگە دە نەعۇرلىم ماڭىزدى ماسەلەلەرiن شەشۋ قويىلۋى مۇمكiن" دەلىنگەن. ياعني مۇنداي ۇلكەن كولەمدەگى جەردى ساتپاس بۇرىن، حالىقتان سۇراپ، رەفەرەندۋم وتكىزىلۋى كەرەك. ويتكەنى، ەل بەكەر دۇرلىگىپ جاتقان جوق.
پىكىر قالدىرۋ